Với đồng bào dân tộc Dao cũng vậy, trang phục của họ thể hiện quan niệm tín ngưỡng, đời sống sinh hoạt, lao động trong điều kiện cụ thể. Người Dao ở các huyện của tỉnh Quảng Ninh có hai nhánh, Dao Thanh Phán và Dao Thanh Y.

Áo của người phụ nữ Dao Thanh Phán được cắt theo kiểu mở ngực, nẹp cổ to, thêu nhiều họa tiết trang trí bằng chỉ màu trên nền vải màu đen, hội đủ ngũ hành: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Những họa tiết thêu được lặp lại và có quy ước về sự sắp xếp. Họa tiết hình móng chân và chân chó được thêu ở hàng đầu tiên, từ trên xuống của gấu quần. Móng chân và chân con chó là biểu tượng của tổ tiên người Dao, phản ánh tín ngưỡng thờ vật tổ là Bàn Vương. Bên cạnh đó là các họa tiết hoa văn phản ánh đời sống lao động, như chiếc bừa - vật dụng dùng trong làm đất trồng lúa ở ruộng bậc thang; họa tiết hoa đậu đũa - loài cây trồng quanh năm trên nương làm thực phẩm trong bữa ăn hằng ngày, họa tiết hoa sâm, hoa kiệu, ruộng bậc thang là những hình ảnh gắn liền hằng ngày. Ngoài những họa tiết chính còn có các đường viền chạy song song, luôn là những cặp màu tương sinh trong thuyết ngũ hành.

Phụ nữ Dao Thanh Phán thêu trang phục

Trong trang phục của phụ nữ Dao Thanh Phán, mũ xếp đội đầu làm cầu kì nên tốn khá nhiều thời gian may, thêu. Chiếc mũ có hình phương vuông, cao khoảng 30cm, mỗi chiếc được cấu tạo bởi 110 - 120 tấm vải được thêu viền màu đỏ và xếp chồng lên nhau, xen giữa các tấm vải là lần xốp mềm (thường phụ nữ trẻ làm mũ cao hơn người già). Lúc đi rừng thì mũ được quấn thêm một lần vải hoa đỏ bên ngoài để tránh bụi bẩn.

Còn bộ nữ phục của phụ nữ Dao Thanh Y gồm có: Khăn đội đầu, mũ, áo dài, yếm, dây lưng, quần cộc (quần đùi) và đồ trang sức.

Phụ nữ Dao Thanh Y để tóc dài quấn xung quanh đầu và đội một chiếc mũ nhỏ bằng chiếc bát ăn cơm. Mũ được bện bằng dây gai hoặc xơ mướp, bên ngoài phủ lớp chỉ màu đen, đỉnh mũ bằng được gắn các ngôi sao mười cánh bằng bạc, chạm khắc công phu. Xung quanh thành mũ, giáp với đỉnh mũ, gắn mười đôi mảnh bạc hình tròn giống như cái vỏ hến.

Áo dài của phụ nữ Dao Thanh Y màu chàm, hai thân trước ngắn hơn thân sau, thân bên phải ngắn hơn thân bên trái. Cửa tay và nẹp thân áo táp bằng vải đỏ, nay được thay bằng vải hoa. Riêng nẹp cổ có thêu hoa văn trang trí và đính hai chùm hạt cườm nhiều màu, có tua dài bằng chỉ đỏ. Khi mặc, thân bên trái vắt qua thân bên phải rồi buộc dây lưng ra ngoài. Bên trong áo dài là yếm. Yếm hình vuông, nửa trên màu trắng, có thêu hoa văn trang trí bằng chỉ màu vàng, đỏ, đen với họa tiết chính là hình ngôi sao tám cánh.

Phụ nữ Dao mặc quần cộc (quần đùi) màu chàm hoặc đen, chỉ dài tới ngang đùi. Xà cạp là một băng vải màu đen, không thêu họa tiết trang trí. Dây buộc xà cạp được dệt bằng chỉ màu, một đầu dây có đính hạt cườm nhiều màu và so tua dài bằng chỉ đỏ.

Trang phục của đàn ông Dao Thanh Phán và Dao Thanh Y giống nhau. Quần dài màu chàm, cạp quần được quấn bằng một sợi dây thừng. Áo màu chàm, cổ tròn, cửa tay và nẹp thân áo táp bằng vải khác màu (thường là màu xanh lam).

Từ khi kinh tế thị trường phát triển, đồng bào các dân tộc đã bỏ dần nghề dệt vải truyền thống bởi đã có nguồn cung cấp vải dồi dào. Hiện nay, còn số ít người cao tuổi dân tộc Dao còn sử dụng trang phục truyền thống. Sắc màu hoa văn trên trang phục các dân tộc cũng thưa dần ở chợ phiên, ngày lễ, hội.

Nhằm khôi phục nét văn hóa sử dụng trang phục truyền thống, gần đây ở huyện vùng cao biên giới Bình Liêu, Quảng Ninh đã phát động “Tuần trang phục dân tộc” nhằm vận động cán bộ, công chức, viên chức và người lao động, Nhân dân mặc trang phục của dân tộc mình để đi làm, lao động, sản xuất, dự các hội nghị, các buổi tập huấn và các nghi lễ truyền thống, các hoạt động văn hóa, thể thao, đi chợ phiên.