Mãi sau này, thỉnh thoảng tôi lại ra thăm Đá Bạc - cụm hòn nhỏ thuộc xã đảo Khánh Bình Tây, huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau. Những chuyến đi vừa để ngắm cảnh biển Tây Nam, lại nằm trong địa phận của quê hương mình, vừa để tìm lời giải đáp cho thắc mắc năm xưa của tôi về tên gọi “Hòn Đá Bạc”. Có nhiều cách lí giải cho cái tên đầy màu sắc ấy, có người cho rằng mỗi khi ánh nắng chiếu vào những mẩu đá granit lớn nhỏ trên hòn lấp lánh lên sắc bạc đẹp mê hồn; có người lại chọn cách giải thích bằng huyền thoại gắn liền với sự hình thành của vùng đất, con người và những nét đẹp văn hoá của xứ sở cuối cùng trên bản đồ Tổ quốc.

Chiếc thuyền ngoài xa trên biển Tây Nam. Ảnh Hoàng Khánh Duy

Đi tìm lời ru của biển

Đã từng ngắm cảnh biển cả nước non mình từ nhiều góc độ: Trên máy bay, trên tàu hỏa, trên xe khách nhưng khi trở về với biển quê hương, tôi thấy bờ biển miền Tây mang một vẻ đẹp hoàn toàn khác, như một người thiếu nữ dịu dàng vươn mình ra vịnh Thái Lan bấy lâu nay bị tôi quên lãng để mải miết đi tìm những người thiếu nữ thẳm xanh khác. Đến đây, tôi mới ngộ ra rằng quê mình cũng có biển chứ không chỉ là vùng đồng bằng sông nước hay rừng rú rậm rạp lúc nào cũng rì rầm tiếng bầy ong mật kéo về làm tổ. Nước biển Tây Nam không xanh như vùng biển miền Trung, cũng không có cát trắng, nắng vàng óng ả. Biển khoác lên mình tấm áo màu trầm đục của phù sa, màu bạc của những ban trưa nắng rọi xuống làm ánh lên những vảy sóng nghìn trùng. Ở những cửa sông đổ ra biển, tàu bè neo đậu nườm nượp, những chiếc tàu biển sơn xanh, đỏ, vàng... đủ cả, trước mũi tàu có cặp mắt long lanh để “nhìn đường”. Trên boong tàu cắm lá cờ đỏ sao vàng - biểu tượng thiêng liêng của Tổ quốc mà bất kì con tàu nào cũng muốn đánh dấu chủ quyền bằng cách đó.

Hành trình đi tìm lời ru biển cả của tôi không được lên kế hoạch trước. Chỉ đơn giản: “Thích thì đi”, “rảnh rỗi sinh nông nổi - theo cách nói của giới trẻ bây giờ. Chúng tôi xuất phát từ cầu Khai Hoang (chiếc cầu bắc qua sông Cái Tàu), đi thẳng theo hướng Tây Nam là đến được cửa biển, rẽ trái đi khoảng 15km là đến hòn Đá Bạc. Hơn 4 năm trở lại, trong mắt tôi, hòn Đá Bạc đẹp hơn rất nhiều. Những người thường hay đi biển như tôi thì tìm chút gì lạ lẫm ở vùng đất này để khám phá, còn những người lần đầu đến biển như Tuyết, Thơ thì thấy cái gì cũng lạ, cái gì cũng thú vị, đáng để chụp ảnh lưu niệm rồi chọn tấm đẹp nhất post lên Facebook. Khoảnh khắc ngồi trên xe điện đi từ đất liền, men theo chiếc cầu xuyên biển dài gần 500m ra cụm hòn Đá Bạc, hòn Ông Ngộ, hòn Trụi, Thơ reo lên: “Biển đẹp quá, mênh mông quá!”. Còn Thư, ngồi sau lưng tôi, lẩm bẩm hát mấy câu phổ từ thơ của nữ sĩ Xuân Quỳnh. Tôi cũng hoà nhịp hát theo: Chỉ có thuyền mới hiểu. Biển mênh mông nhường nào. Chỉ có biển mới biết. Thuyền đi đâu, về đâu...

“Mặt trời xuống biển như hòn lửa”...

Những ghềnh đá nhô ra biển, sóng đánh oải oạp. Gió chiều nhẹ nhẹ. Biển lặng sóng. Phía xa xa, những chiếc tàu ngư phủ trôi đi thật chậm, tưởng như bất động giữa biển trời. Một cảnh tượng tuyệt vời khởi phát từ cuộc đời lao động. Tôi hiểu rằng, đằng sau vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên, của chiếc thuyền lênh đênh trong bóng chiều đổ xuống, là cả gánh mưu sinh, nỗi lo cơm áo, những vất vả nhọc nhằn của người dân xứ này. Họ phải đánh đổi tất cả, bất chấp nguy hiểm để có được miếng ăn, có được niềm hạnh phúc cho bản thân và gia đình. tôi thoáng thấy chạnh lòng. Đứng trên ghềnh đá ngắm nhìn biển trời xa xa, tưởng tượng nếu mình bỏ thành phố về đây mà sống thì không biết sẽ như thế nào. Chắc là buồn tẻ và tù đọng lắm. Bởi mình vẫn còn trẻ, còn khoẻ, giấc mộng còn dài nên tạm gác lại chuyện hoà hợp với thiên nhiên để sống đời thanh yên, tự tại. Chính tôi cũng có nhiều nỗi lo lắng. Ở đời chẳng thể thiếu nỗi âu lo. Ngay cả Thư và Luân - những kẻ đang yêu, đang nâng niu từng nét cười, từng sợi tóc xoà trong gió nhẹ dưới vòm trời hoàng hôn đỏ ửng, cũng đang lo lắng cho tương lai xa xôi.

Quay về với biển, hoàng hôn buông trùm. Vầng mặt trời đỏ ửng như lòng đỏ của quả trứng gà đang di chuyển dần dần, sắp sửa chìm khuất xuống biển. Nhiều lần ngắm bình minh hay hoàng hôn trên biển, nhưng tôi chưa bao giờ thấy mặt trời chìm xuống biển sâu ở những vùng biển thuộc duyên hải miền Trung. Chỉ khi tôi về với vùng biển quê mình, biển Tây Nam, tôi mới thấy mặt trời lặn xuống, từ từ, thong thả. Bầu trời và mặt biển bấy giờ nhuộm màu đỏ thẫm. Đường chân trời nhoè dần, tưởng như mất hút. Trời - biển giao hoà, tôi mong cho nó xuống thật nhanh để đỡ sốt ruột. Tưởng chậm vậy thôi chứ chỉ một khoảnh khắc tôi xoay người sang nói chuyện với Luân về hòn Ông Ngộ, thì mặt trời chìm khuất xuống lòng biển tự bao giờ. Tôi bất ngờ rồi tiếc nuối. Có những khoảnh khắc trong đời người, tưởng chậm rãi nhưng thực tại lại chóng vánh, như tuổi trẻ, thanh xuân...

Một trải nghiệm thật đẹp ở vùng biển Tây Nam của Tổ quốc mình. Đến để thấy quê hương mình thật đẹp, biển xứ mình trù phú, mỗi vùng biển lại mang một sắc màu, một nét đẹp riêng. Và để hiểu thêm về những phận người ngư phủ cơ cực, long đong, nổi chìm vì miếng cơm manh áo.