Từ kinh nghiệm của nhiều năm thiết kế mĩ thuật tại các triển lãm tranh, ảnh, tượng, cũng như các cuộc trưng bày chuyên đề tài liệu, hiện vật, họa sĩ Lương Nguyên Minh cho biết, cách hiểu như vừa nêu ở trên xuất phát từ thực tế xưa nay chúng ta vẫn trưng bày các tác phẩm nghệ thuật thị giác bằng một cách giản đơn và sơ sài nhất. Cho nên đã có những nhìn nhận chưa đúng về công việc thiết kế mĩ thuật trong các triển lãm về nghệ thuật thị giác. Thậm chí, nhiều người còn cho rằng, đó là công việc vặt.

Triển lãm ảnh của MPK tại Dalat Palace Hotel

Thế nhưng, ở các nước có nền nghệ thuật thị giác phát triển, thiết kế và trưng bày trong các triển lãm là một nghề thực thụ. Họa sĩ thiết kế giữ một vai trò không hề nhỏ, ảnh hưởng trực tiếp đến sự thành công hoặc dẫn tới việc không như ý muốn của cuộc triển lãm. Họa sĩ Lương Nguyên Minh cho rằng: “Bởi họa sĩ thiết kế chính là người định hướng khẩu vị thẩm mĩ cho công chúng, bằng việc tối ưu hóa những trải nghiệm thị giác, bên cạnh giúp tác phẩm nghệ thuật “khoe” ra hết vẻ đẹp trước mắt công chúng”.

Theo họa sĩ Lương Nguyên Minh, muốn tạo được tính hấp dẫn về mặt thị giác, họa sĩ thiết kế và trưng bày trước hết phải căn cứ vào ý tưởng của người giám tuyển, sau nữa căn cứ trên kích thước của từng tác phẩm nghệ thuật, dựa theo không gian sắp triển lãm, rồi thảo ra chi tiết các quy tắc thiết kế, từ cách sử dụng kích thước logo, kiểu chữ và màu chữ của nhãn tác phẩm cho đến việc lựa chọn chất liệu in ấn, cách dùng hình ảnh quảng bá ở catalog... để bảo đảm những quy chuẩn về sự nhất quán.

Triển lãm văn hóa Chăm tại Bảo tàng Lâm Đồng

Còn nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Bá Nhân chia sẻ: “Mỗi chất liệu có một cách thiết bày riêng. Mỗi kích thước tác phẩm có một cách treo, đặt riêng. Mỗi phong cách tác giả lại có một ngôn ngữ trưng bày riêng. Do vậy, ngôn ngữ thiết kế và trưng bày cũng phải trở nên biến hóa để phù hợp với từng chất liệu, từng kích thước, từng phong cách tác giả. Bởi tác phẩm nghệ thuật thị giác chỉ thật sự “tỏa” hết năng lượng thẩm mĩ khi được đặt đúng vị trí trong một không gian phù hợp, đầy đủ hệ thống chiếu sáng, giá đỡ, kệ nâng, điểm treo và tường vách chuyên nghiệp”. Theo nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Bá Nhân, ứng với mỗi loại ánh sáng, cách thức trưng bày tác phẩm nghệ thuật cũng khác nhau. Tương tự, ánh sáng xiên treo khác, ánh sáng thẳng treo khác, chỗ thiếu sáng treo khác, chỗ thừa sáng treo khác. Ngoài ra, họa sĩ thiết kế và trưng bày còn phải tính cả những điểm nghỉ, khoảng thở giữa các tác phẩm nghệ thuật, tránh đem đến cảm giác rối mắt cho người xem.

Ông Nguyễn Hiền, người sáng lập Phố Bên Đồi, tâm sự: “Tôi nghĩ rằng, chất lượng trưng bày các tác phẩm nghệ thuật thị giác sẽ sớm cải thiện, nếu có một hệ thống các địa chỉ trưng bày, triển lãm nghệ thuật chuyên nghiệp, cạnh đó là kiến thức khoa học chuyên ngành của những họa sĩ thiết kế và trưng bày các tác phẩm nghệ thuật thị giác. Tất nhiên, một yếu tố nữa, chính là nguồn kinh phí cho hoạt động thiết kế mĩ thuật trong các cuộc triển lãm”.