Theo người già kể lại, ở Quảng Yên hát đúm đã được du nhập vào thời các vị Tiên Công xuống vùng đảo Hà Nam năm 1434 quai đê lấn biển lập nên các làng xã trù phú như ngày hôm nay.

90 tuổi, độ tuổi đáng lẽ được an nhàn, nghỉ ngơi nhưng cụ Nhuận vẫn đi khắp các xã, phường trong thị xã để hát và truyền dạy nghệ thật hát đúm đến với người yêu thích bộ môn này. Mặc những khó khăn, vất vả khi không có lương, không phương tiện, thế nhưng cụ Nhuận vẫn nhiệt tình mong “góp một chút” nghệ thuật đang dần bị lãng quên này đến với quần chúng Nhân dân.

Nghệ nhân Ưu tú Ngô Đăng Nhuận chia sẻ: Là người đam mê nghệ hát đúm từ thời còn tấm bé. Trong khi bạn bè cùng lứa khác thích đánh khăng, đánh đáo thì cụ lại mê mẩn bám theo các dì, các chị đi xem hội hát đúm. Ngay cả suốt những năm tháng đi ở, dù biết sẽ bị những trận đòn khắc nghiệt song mỗi khi có hội hát đúm cụ đều trốn đi xem cho bằng được. Cũng vì vậy mà ở tuổi đôi mươi, cụ Nhuận đã là đối nam hát đúm chỉnh nhất làng.

Nghệ nhân Ngô Đăng Nhuận (đứng thứ hai bên trái) hát với bạn hát.

Sống với đam mê, cụ Nhuận luôn trăn trở làm thế nào để nghệ thuật hát đúm truyền thống đến gần công chúng. Vì thế, ngoài việc sưu tầm và truyền dạy hát đúm, cụ còn sáng tạo, phát triển thêm nhiều câu hát đúm phù hợp với các sự kiện của địa phương, đất nước. Chả thế mà, những năm 2007 - 2010, cụ Nhuận liên tiếp tham gia các hội diễn văn nghệ dân gian của trung ương, địa phương và gặt hát được nhiều thành công.

44 năm gắn bó với nghệ thuật hát đúm, tham gia hàng trăm canh hát ở lễ hội, đình, chùa làng, nhưng cụ vẫn canh cánh trong lòng vì, lớp trẻ còn ít “mặn mà” với nghệ thuật này. Từ năm 2013 đến nay, cụ Nhuận đã truyền dạy cho hàng trăm em học sinh tiểu học, THCS ở địa phương về nghệ thuật hát đúm.

Cụ Nhuận cho biết thêm: Hát đúm là một loại hình nghệ thuật hát cổ của cha ông, có rất nhiều thể loại như hát nông nghiệp, hát cưới, hát chào, hát đi lính, hát chài lưới... Mỗi thể loại đều cần có chất giọng tốt, biết nhấn nhá và quan trọng nhất là cách đối ứng trong khi hát. Đặc biệt, hát đúm là phải có nam và nữ. Bởi lẽ, khi người nam hát, thì trong đầu người nữ phải ứng biến sao cho câu hát phải ăn khớp với nhau đúng nhịp và đúng vần. Như vậy mới là hát.

Ông Nguyễn Quang Vinh, Chủ tịch Hội Văn học dân gian Quảng Ninh cho biết: Nghệ nhân ưu tú Ngô Đăng Nhuận dù tuổi đã cao nhưng rất tâm huyết, trách nhiệm trong việc bảo tồn, giữ gìn và truyền dạy nghệ thuật hát đúm truyền thống. Trong nhiều năm, ngoài việc dạy rất nhiều học sinh hát đúm, cụ còn sưu tầm nhiều câu hát đúm cổ về nông nghiệp, sinh hoạt, cưới hỏi của người dân vùng Quảng Ninh.

Với những đóng góp trong việc bảo tồn di sản, nghệ thuật hát đúm, cụ Nhuận nhận được nhiều giấy khen, bằng khen, giấy chứng nhận vì sự nghiệp bảo tồn gìn giữ nghệ thuật hát đúm của quê hương. Đó cũng là động lực giúp cụ Nhuận không ngừng nỗ lực, nêu cao trách nhiệm trong việc truyền dạy nghệ thuật hát đúm cho thế hệ trẻ hôm nay.