Gia đình họ có bảy người. Hai ông bà già tuổi 75. Hai vợ chồng tuổi trung niên. Và ba đứa trẻ, đứa đầu học lớp 10, đứa em học lớp 6 và đứa út mới lên hai, còn bú mẹ. Họ ở trên một ngọn núi thấp, cạnh một dòng sông, chỉ có một con đường độc nhất nối liền với làng bản.

Trong cơn gầm thét của con thú thiên nhiên, ruột gan nóng bừng bừng, nhớ đến vợ chồng đứa con trai, ông lão bảo người vợ:

- Bà ở nhà coi cháu. Tôi về làng xem binh tình ra sao...

- Ông đi phải cẩn thận nghe ông - Vẻ mặt lo lắng, bà vợ dặn chồng.

Minh họa Lão Trần

Quàng vội chiếc nilông, giữa mưa bão, ông lão đội trời loạng choạng từng bước. Những gì tận mắt chứng kiến, ông lão bàng hoàng như trong cơn mê. Chòm xóm không còn như xưa nữa. Nửa thấp đã bị vùi trong bùn đất, đổ nát, hoang tàn. Không còn nhà cửa, tre pheo cây cối... Thiên nhiên quá độc địa, tàn sát đến không còn bất kì thứ gì. Trong cơn cùng cực, một con kiến lửa nhỏ xíu vùng vẫy cố bám vào một chiếc lá xanh để mong được sống sót nhưng càng giẫy giụa chiếc lá càng lún dần vào biển bùn sâu hoáy...

Không hơn con kiến là mấy. Giữa biển bùn nhão nhoét, một gia đình có sáu người đang vùng vẫy cứu nhau. Người con cả bùn đã ngập đến mang tai, hai tay chới với cố trườn lên thoát khỏi biển bùn nhưng càng trườn thì càng lún sâu, lún sâu... đến lúc bùn nuốt cả đầu. Nhìn đứa con cả chết trong đau đớn, rời bốn đứa con đang run rẩy, người bố dùng hết sức bình sinh nhoai tới gần đứa con thứ hai thì ngay lập tức người bố trong nháy mắt cũng bị khối bùn nuốt chửng. Trong tuyệt vọng, mặt tái mét, mấy đứa con còn lại đều lần lượt nhoài tới bên nhau để cứu nhau nhưng mấy anh em cũng đều lần lượt chung số phận...

Xa xa, chỗ cây đa giữa làng, nơi bọn trẻ con thường chơi trò bịt mắt bắt dê... thì bây giờ bùn nước đã ngập đến gần ngọn. Ở giữa điểm nối của hai cành, một em bé chừng ba tuổi đang bị mắc kẹt. Mặt mũi, chân tay, toàn thân bị bùn bám chặt; tiếng kêu cứu từ khuôn miệng tròn vo nhỏ dần. Buông thõng hai tay, bé đang ngắc ngoải. Thấy vậy, từ nơi tập kết, dù người đã mệt nhoài, chân tay đã rụng rời, tách mọi người, vợ chồng Liêng vạch bùn bơi tới. Chân dò dò đạp lên một chạc cây, người chồng giơ hai tay quặp lấy em bé. Thở đứt hơi, cả hai mới đưa được bé lên bờ, chỗ nửa đầu làng còn lại chưa bị ngập. Bé rũ rượi, mặt tái mét trong tay người vợ. Đưa tay quẹt bùn trên mặt bé, một khuôn mặt xinh xắn hiện rõ trước bao khuôn mặt của người làng. Biết bé cần gì, Hòa (vợ Liêng) liền vạch vú cho đứa bé bú. Người phụ nữ tuy tuổi đã ngoài bốn mươi nhưng còn nuôi con, đã dùng những tia sữa của mình tiếp sức cho đứa bé nay đã mồ côi, không còn cha mẹ và người thân, đang bơ vơ giữa cõi đời này!

- Bố ơi!- Được tiếp nguồn sữa dù ít ỏi, đứa bé mở được mắt và đấy là câu đầu tiên bé gọi. Qua tiếng gọi, ai cũng hiểu bé mất mẹ từ lâu, chỉ sống với cảnh gà trống nuôi con. Nhưng cảnh đó cũng không còn vì người bố của bé đã bị bùn đất nhấn chìm!

- Bố đây! - Tận mắt nhìn cảnh đứa bé bơ vơ, chợt một anh trung niên giàn giụa nước mắt bước tới tự nhận mình là cha đứa bé, nói trong làn nước mắt - Con còn có ta là bố đây!

- Chú không phải cha của con! - Đứa bé phản ứng, và khuôn miệng mếu máo không ngừng gọi - Bố ơi!

- Con ơi con - Sức đã trở lại đôi phần, vợ chồng Liêng Hòa lại tiếp tục công việc cứu trợ của mình khi giữa vực xoáy của làng đang còn nhiều người ngắc ngoải. Thấy vậy, ông lão cầm tay hai đứa con ngăn lại.

- Bố về với mẹ và các cháu đi- Nom người bố già bằng cặp mắt trân quý, vợ chồng Liêng Hòa lên tiếng. Có ai ngờ đấy là lời nói cuối cùng của hai đứa con hiền thảo....

Dứt tay người bố, hướng thẳng tới chỗ vực xoáy bùn đất, nơi đang có tiếng kêu cứu, đôi vợ chồng liều thân cầm tay nhau rẽ bùn nhoài tới. Nhưng đau lòng thay, hai vợ chồng vừa tới nơi người bị nạn thì một khối đất khổng lồ khác từ trên cao sạt lở ụp xuống chụp lấy họ. Trên bờ thấy cảnh ấy, hoa mắt, ông già đau lòng thét lên ‘‘Con tôi!’’.

Trong cảnh tang thương, không quản sống chết, ở nửa làng cao hơn, người người quên mình lần lượt nối tay nhau bước tới biển bùn cứu người của nửa làng ở thấp đang gặp nạn... Đào bới, bươi móc, vục mặt vào bùn sâu họ mới tìm được xác của hai vợ chồng xấu số, là dâu con của ông cụ. Không khó xác nhận chính xác con cụ bởi trên mặt đứa con trai còn lưu lại cái vết sẹo do thuở bé nó nghịch quá bị bố nhỡ tay đánh. Xác đứa con đang ôm chặt vợ vào lòng trong cơn hấp hối. Dù đến chết vợ chồng cũng không rời nhau!

Lá vàng tiễn lá xanh rời cội. Có sẵn quan tài từ phương khác kịp thời đưa tới ứng cứu, người làng nhanh chóng tắm rửa sạch sẽ rồi khâm liệm hai thi thể và đưa tới bãi tha ma của làng. Đi sau hai quan tài là người bố già. Cụ khóc không thành tiếng nữa. Đến nơi cần đến; khốn nỗi bãi tha ma cũng là một vùng đất thấp nước lênh láng. Hai lỗ huyệt nước sâu hoáy. Nước cứ dềnh cao, quan tài cứ trồi lên, ba người phải đứng lên trên dẫm mạnh, hậu sự mới chìm được... Thấy vây, xót xa, ông cụ ngất lịm trên tay mọi người.

2 - Cái miệng ác quỷ thiên nhiên không dừng gầm thét. Hòn cù lao, chỗ ở của gia đình ông bà cụ nước dâng cao đang đe dọa mạng sống từng người... Ông thầm thì vào tai bà giấu việc con trai và con dâu đã mất, tuyệt nhiên không cho ba đứa cháu biết mọi sự đau lòng đã xảy ra. Khổ nỗi, đứa cháu lên hai cứ đòi gặp mẹ, luôn miệng kêu ‘‘Mẹ ơi’’. Nuốt nước mắt vào trong, bà cụ đành dỗ dành: ‘‘Mẹ con còn bận việc, chốc nữa sẽ về’’. Nhưng ‘‘chốc nữa’’ chẳng thấy mẹ đâu, khát sữa nó lại vùng vằng gọi mẹ đến khàn cổ! Phải thoát khỏi đây, không nữa sẽ bị cơn đại hồng thủy nhấn chìm. Nhưng thoát bằng cách nào? Chợt nhớ đến phương tiện đánh cá góp phần nuôi sống cả gia đình, ông bèn mon men tới chỗ thuyền đậu sau nhà.

Năm người, hai ông bà già và ba đứa trẻ trên con thuyền lênh đênh trước biển nước mênh mông hướng về ngôi làng phía Đông, chỗ doi đất cao không mấy khi lụt lội. Thuyền thì chật, lại chở nặng, sóng lại lớn.

Cứ tình trạng này ắt chìm thuyền. Con thuyền nước đã tràn vào khá nhiều. Chả nhẽ để cả nhà chết chìm? Trong khoảng khắc, tim đập như trống trận, đôi mắt già nua bỗng sáng quắc thể hiện một quyết định táo bạo...

- Tôi nhảy xuống để nhẹ thuyền, nếu có mệnh hệ nào bà cố sống để nuôi các cháu khôn lớn nghe bà - Hổn hển, nghẹn ngào với giọng nói quả quyết, dứt lời, từ trên thuyền ông đâm đầu xuống dòng nước cuồn cuộn chảy - Ông ơ! Người vợ toan nhảy xuống theo chồng nhưng trong giây lát chợt nghĩ đến các cháu đành nhắm mắt lại...

Thuyền bớt nặng, theo mái chèo, gần tối thì thuyền cập bến làng Đông. Bốn bà cháu bụng đói người run, thân rã rời. Bà nhìn dòng nước siết mong thấy bóng dáng chồng mình.

- Khổ thân chưa! - Tới làng Đông. Rất may bốn bà cháu lọt vào một gia đình có hai vợ chồng già là nhà giáo về hưu. Nhìn bốn người, một già ba trẻ đang nhếch nhác, mặt mũi bùn đất bám toàn thân, thương tâm bà giáo lôi từ buồng ra một đống quần áo và bảo- Bác vào buồng thay ngay đi - Rồi quay lại bảo ba đứa trẻ - Các cháu vào nhà tắm tắm gội cho sạch sẽ...

Trước sự quan tâm, săn đón của hai vợ chồng xa lạ, không nói nên lời, bà cụ rưng rưng nước mắt.

- Ông ơi, ông làm ơn cho tôi xin thẻ hương và cái ống bơ - Miệng đắng chát, không ăn như ba cháu, bà lão có ý dành bát cơm nguội để cúng người đã khuất. Bà bập bệu nói trong nước mắt- Ông chịu khó giúp tôi...

- Mình ơi! Hai con ơi!- Đặt bát cơm lên góc tấm phản, thắp ba nén nhang lên chiếc bơ đã có sẵn gạo do ông chủ nhà sắm, bà lão khom lưng khấn - Ông và hai con chết thảm quá! Tội nghiệp mình, tội nghiệp hai con...

Nhìn bà lão khom tấm lưng khấn vái não nề, ông chủ nhà suýt bật khóc.

- Có chúng tôi đây! Chẳng mấy chốc người trong làng ùn ùn kéo đến, người ôm chăn, người ôm chiếu, người bưng rá gạo, người bưng rổ khoai lang. Có người còn bưng cả nồi cơm mới nấu chín...

- Xin cảm tạ bà con! - Giọng bà lão rưng rưng - Một miếng khi đói bằng gói khi no...!

Mọi người rộn rập, đang chia sẻ ngọt bùi và cay đắng có nhau; thì riêng đứa bé khát sữa tách mọi người ra lẫm chẫm đứng một mình sau hiên nhà. Đứng bằng hai chân run lẩy bẩy, mắt ngước lên bầu trời xanh vòi vọi như tìm một khuôn mặt thân thương, không thấy ai, mếu máo, nó khản giọng không ngớt gọi:

- Mẹ ơi!