Với tôi, người đã từng nhiều năm gắn bó với vùng đất Tiên Yên vào những năm đầu của thập niên tám mươi thế kỷ trước và không ít lần trở lại nơi này, mỗi lần đến tôi đều cảm nhận được những điều mới lạ: Phố đi bộ Tiên Yên nổi tiếng trong Nam, ngoài Bắc. Tuần Văn hóa các dân tộc vùng Đông Bắc được tổ chức tại Tiên Yên hai năm một lần, là ngày hội của nhân dân các dân tộc các huyện thị miền Đông của tỉnh đã thu hút sự tham gia của các tỉnh bạn như Bắc Giang, Lạng Sơn… qua phương tiện thông tin đại chúng, tôi được biết Tiên Yên đang là điểm đến hấp dẫn du khách gần xa.

Lễ hội văn hóa thể thao các dân tộc vùng Đông Bắc tỉnh Quảng Ninh được tổ chức 2 năm một lần tại Tiên Yên, sự kiện thu hút được sự quan tâm của du khách trong và ngoài tỉnh. Ảnh Vũ Tiến Dũng.

Tiên Yên, vùng đất có vị trí chiến lược quan trọng của vùng Đông Bắc Việt Nam, nơi mà từ xưa được ví là Thủ đô miền Đông của tỉnh Quảng Ninh, trong thời kỳ đổi mới được gọi với những cái tên thật gợi cảm: Tiên Yên - Miền kí ức, Thị trấn ngã ba sông, Vùng đất vua gà... và hôm nay khi ngành kinh tế “không khói” được xác định là mũi nhọn thì tiềm năng du lịch nơi đây đã và đang được khởi sắc

Thị trấn Tiên Yên nằm yên ả bên bờ sông,vẫn nét khiêm nhường trầm mặc, duyên dáng và không kém phần sang trọng của một đô thị đang phát triển. Khu công sở với những toà nhà đồ sộ soi bóng xuống dòng sông xanh trong. Tuyến phố ngang dọc được quy hoạch rộng, thông thoáng, chú gà trống biểu tượng của vùng đất được dựng trên một khuôn viên rộng rãi bắt mắt. Đặc biệt Tiên Yên còn giữ được những tòa nhà do Pháp xây dựng đầu thế kỉ XX, qua bao thăng trầm vẫn nguyên vẹn. Cầu ngầm Tiên Yên xây dựng từ thập niên sáu mươi của thế kỷ trước vẫn tồn tại thách thức với thời gian Đó là sự khác biệt, là niềm tự hào và là điểm nhấn của vùng đất Tiên Yên. Hai bên bờ sông nay đã được xây kè, tạo thành tuyến đường bờ sông bề thế. Về đêm, từ bờ sông bên Thanh Lãng nhìn sang thị trấn đẹp như một nàng công chúa lộng lẫy, kiêu sa.

Mùa vàng miền Soóng Cọ một lễ hội đặc sắc của người Sán Chỉ huyện Tiên Yên. Ảnh Vũ Tiến Dũng

Qua con đường liên xã rải nhựa mềm như dải lụa, chúng tôi đến nhà văn hóa Đồng Đình xã Phong Dụ. nhà văn hóa xây dựng trên khu đất rộng gần 2ha. Nơi đây mỗi mùa lễ hội diễn ra các cuộc thi hát, thi vật, thi ẩm thực đặc trưng của dân tộc Tày. Người được phòng Văn hóa huyện giao dẫn đoàn đi lên Đồng Đình, Phong Dụ và một số điểm du lịch trên địa bàn huyện là cô giáo mầm non xã Yên Than Nguyễn Thị Phương, chúng tôi biết cô còn là một MC của phố đi bộ. Nhớ lúc đặt chân đến Tiên Yên, đoàn chúng tôi ăn sáng, uống Caphe tại một nhà hàng trên đường xuống bến sông Tiên Yên, Nhà hàng được trang trí trang nhã, bức tranh vẽ cảnh núi rừng mờ ảo trong sương với dòng chữ thư pháp mềm mại: Hồn xưa nét cũ Tiên Yên phố. Trên tường treo những bức ảnh về Tiên Yên xưa và nay. Trong lúc chúng tôi thưởng thức món phở gà nóng hổi với những cái quẩy vàng rộm giòn tan, biết chúng tôi là khách xa đến, chị nhà hàng giới thiệu những món ăn đặc sản Tiên Yên như: Bánh gật gù, khau nhục, kẹo lạc hồng, bánh chả… chị nói thêm :“Bánh gật gù phải người Tiên Yên tạo nước chấm mới ngon, khau nhục cũng là món ăn làm rất cầu kì có hương vị đặc biệt, các bác nên mua về làm quà cho gia đình và người thân”. Thật thoải mái, ấn tượng về người dân Tiên Yên hôm nay. Mỗi nhà, mỗi người dân đã là một hướng dẫn viên du lịch.

Lễ hội Mùa vàng miền Soóng Cọ có nhiều hoạt động VHTT như: thi đẩy gậy, kéo co, gói bánh gù, đặc biệt là có những trận thi đấu bóng đá Những cô gái Sán Chỉ thu hút đông đảo người xem. Ảnh Vũ Tiến Dũng

Chúng tôi đi từ ngạc nhiên này đến những điều mới mẻ khác. Tiên Yên đang thay đổi mạnh mẽ. Những chủ trương đường lối của Đảng và chính quyền đã và đang đi vào lòng dân, dân hiểu, dân tin và dân làm… Trao đổi với chúng tôi về sự đổi thay của Tiên Yên những năm qua, đặc biệt từ sau chương trình xây dựng nông thôn mới, và chương trình 135, anh Đào Xuân Thắng, Trưởng ban Tuyên giáo huyện ủy, Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật của huyện cho biết: Huyện đã huy động hơn 12.000 ngày công lao động, chỉnh trang, trồng hoa, cây xanh đường làng ngõ xóm được 43,6 km, lắp mới 10,4 km hệ thống điện chiếu sáng đường thôn; vận động 3.496 hộ gia đình của 05 xã đăng ký xây dựng gia đình kiểu mẫu, trồng mới 28 km đường hoa, vẽ trên 3.200 m² tranh tường. Năm 2019 huyện đã hoàn thành tiêu chí đạt chuẩn nông thôn mới, đưa tất cả các xã, thôn135 ra khỏi diện đặc biệt khó khăn sớm hơn 01 năm so với kế hoạch.

Tại buổi làm việc với đoàn, thay mặt lãnh đạo Huyện ủy, HĐND, UBND huyện Tiên Yên ông Hoàng Mạnh Hưng, Phó Bí thư Thường trực huyện ủy đã báo cáo khái quát kết quả mà Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc huyện Tiên Yên đã đạt được sau 30 năm đổi mới, đặc biệt trong nhiệm kì khóa XXIV( 2015-2020), Giá trị sản suất tứ từ nông – Lâm – ngư nghiệp đều tăng trung bình từ 10 – 15%, giá trị sản xuất thương mại, dịch vụ tăng trung bình 19,2%/năm. Cơ cấu kinh tế tiếp tục chuyển dịch đúng hướng, giảm dần tỷ trọng nông, lâm, ngư nghiệp và tăng tỷ trọng thương mại, dịch vụ. Thu ngân sách trên địa bàn huyện tăng bình quân 30%/năm.; thu nhập bình quân đầu người năm 2020 ước đạt 2.550 USD… Số hộ nghèo giảm, số hộ giàu và khá tăng, đời sống nhân dân các dân tộc ngày càng nâng cao rõ rệt.

Về chương trình phát triển du lịch dịch vụ, ông Hoàng Mạnh Hưng cho biết thêm: Tiên Yên ngoài vị trí địa lý thuận lợi có nhiều điểm đến hấp dẫn như thác Pạc Sủi, bãi cát lòng vàng, rừng ngập mặn nguyên sinh... chúng tôi còn có thế mạnh về các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc để thu hút khách du lịch như: Lễ hội cầu mùa của dân tộc Sán Chỉ, lễ hội lồng tồng của đồng bào Tày, lễ hội cấp sắc của đồng bào Dao, ... Nhiều hội viên của Hội Văn học Nghệ thuật tiên Yên đóng góp nhiều cho phong trào văn học nghệ thuật của địa phương như: Tác giả thơ Đinh Viễn, Minh Đức, Tằng A Tài...nhạc sỹ Lê Hòa, Nguyễn Quang Vinh, nghệ sỹ nhiếp ảnh Cấn Đình Loan, Phạm Long... góp phần quảng bá về vùng đát Tiên Yên. Thông qua các hoạt động văn hóa, lễ hội đã góp phần đánh thức tiềm năng du lịch của Tiên Yên. Tuy vậy, ông Hoàng Mạnh Hưng nhấn mạnh: “Tiên Yên còn rất cần sự vào cuộc của các nhà đầu tư để khai thác thúc đẩy du lịch, dịch vụ của huyện mạnh mẽ hơn, vững chắc hơn. Nhà đầu tư có tiềm lực về tài chính để khai thác thế mạnh du lịch-dịch vụ mà Tiên Yên đang cần.

Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện Tiên Yên lần thứ XXV nhiệm kì (2021- 2025) đề ra “..Xây dựng Tiên Yên trở thành trung tâm văn hóa giàu bản sắc các dân tộc vùng Đông Bắc, xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu và cơ bản đạt đô thị loại III, tiến tới tái lập thị xã Tiên Yên trước năm 2027”.

Chia tay Tiên Yên, một vùng quê vừa có biển có đồng bằng và núi non trùng điệp, những cảnh đẹp hoang dã mê hồn, những lễ hội mang bản sắc các dân tộc vùng Đông Bắc, người dân thân thiện, mến khách , sự năng động, sáng tạo của lớp cán bộ có tri thức, sâu sát gần dân... cùng với sự phát triển của khu vực, chỉ một thời gian ngắn nữa thôi, Tiên Yên sẽ là trung tâm, du lịch thương mại vùng Đông Bắc. Đây sẽ là động lực để Tiên Yên khai thác và phát huy tiềm năng, thế mạnh của mình thì mục tiêu xây dưng nông thôn mới nâng cao và việc tái lập thị xã Tiên Yên sẽ sớm thành hiện thực.