Những nhà thờ bước ra từ... tranh vẽ
Nhịp sống văn hóa 25/02/2020 09:58
Đầu tiên phải kể tới là hình dạng, kết cấu độc đáo, với đa số những mái thánh đường đều có hình củ hành, ngọn lửa vươn cao, ngoài ra là sự sơn vẽ, chạm khắc phong phú như hoa lá, cây măng, vảy cá, vỏ sò, vành khăn, hình sao, nhật nguyệt, họa tiết thổ cẩm, ren thêu và các sọc kẻ… đan xen bảy, tám màu rực rỡ như một bức tranh thiên nhiên diễm lệ bốn mùa và khi ở trong tuyết hay soi mặt nước huyền ảo, như một lâu đài trong cổ tích.
Nhà thờ tòa Thánh đức mẹ Kazan |
Chất liệu của từng thánh cung cũng rất đa dạng, thường là sự kết hợp của cả gỗ, đá, gạch, ngói, thủy tinh lẫn kim loại…, song ấn tượng nhất vẫn là gỗ, với phần lớn các công trình đều được đóng, ghép từ các loại gỗ bạch dương, vân sam tuyết tùng cổ thụ… Loại gỗ này rất giỏi chịu mưa nắng, giúp công trình tồn tại lâu bền.
Khó có thể kể hết được những kiệt tác kiến trúc nhà thờ của Nga, bởi vì mỗi vùng miền đều có tới hàng chục, hàng trăm thánh đường đặc sắc, được thiết kế dưới nhiều trường phái thú vị riêng, từ Byzantine, Baroque, Phục Hưng tới lối Anh, Pháp, Đức…
Nhà thờ Igor |
Tiêu biểu như Thánh đường St. Basil ở thủ đô Moscow, do hai kiến trúc sư Barna và Postnik thiết kế năm 1555-1560. Vừa là một nhà thờ đẹp nhất toàn quốc, Thánh đường này vừa là một công trình tôn giáo đầu tiên của Nga, được dựng theo cấu trúc kim tự tháp với một tháp chuông đa giác lớn và được bao bọc bởi nhiều tháp khác có ngọn là các mái vòm hấp dẫn. Nói là một thánh đường, song công trình gồm chín nhà thờ, trông như một ngọn đuốc bốc cao rực hồng và đỉnh là những màu sắc xanh, đỏ, tím, vàng uốn éo lạ mắt, với tận cùng là những cây thánh giá bằng vàng. Thoạt nhìn, người xem đã phải trầm trồ thích thú vì nó hoàn toàn khác biệt so với những suy nghĩ thông thường về một chốn thờ tự phải là một công trình vuông vức, một màu, nhất là xám trầm tĩnh.
Vẫn phong thái trên, nhưng pha nhiều yếu tố hiện đại và không kém phần tráng lệ là Nhà thờ Igor thánh thần xứ Chernigov ở Moscow. Vì thánh đường có đến 10 mái vòm hình củ hành sặc sỡ, xung quanh là các bức tường trang trí hình cánh hoa, hình cung, như thể một đại đóa xòe nở và mang màu trắng tinh khôi. Chỉ mới ra đời năm 2012, song công trình đã nổi tiếng gần xa vì ngoài gợi cảm, mềm mại, còn có sức chứa 1.200 người.
Dù nằm xa xôi, bên bờ hồ Baikal thuộc thành phố Irkutsk - Siberia, Tòa thánh Đức Mẹ Kazan vẫn luôn đông khách, bao gồm các tín hữu từ khắp nơi trên thế giới đổ về bởi vẻ uy nghi, ấm áp, mang sắc lửa (màu đỏ) trong tuyết trắng. Hình dáng từ xa của thánh đường như một quả tim, một bàn tay đang chắp khẩn cầu giữa cái lạnh se sắt của mùa Đông, khắp nơi tuyết rơi trắng xóa. Là một nhà thờ hoành tráng nhất của Chính thống giáo phương Đông, Tòa thánh Đức Bà, còn được gọi là Hồng Đường, đã mở cửa từ mùa lễ Phục sinh năm 1892 và là biểu tượng của niềm tin và hòa bình nhờ màu tường đỏ thắm và những chóp mái xanh lơ.
Gần giống Tòa thánh Đức Mẹ Kazan, song Thánh đường Chúa Biến hình ở Star City lại có tường làm hoàn toàn bằng gỗ sơn vàng và mái xanh lam đậm. Cao tới 39m, rộng 212m2, công trình còn được đóng nguyên vẹn từ hai loại gỗ thông và tùng của vùng Angarsk, mà không cần trụ và có tới 13 gian (13 vòm) tượng trưng cho Chúa Jesus và 12 tông đồ. Quanh các cửa sổ được chạm trổ hết sức cầu kì. Nhìn bề ngoài, nhà thờ cũng như một ngọn đuốc đang bốc lên, nhưng do có màu xanh và ở cạnh Trung tâm đào tạo du hành gia đầu tiên của Liên Xô nên trông giống một quả tên lửa phóng lên bầu trời.
Với 100% gỗ, có kết cấu xếp chồng hấp dẫn, là thánh đường Kizhi Pogost ở đảo Kizhi. Không sặc sỡ, song nhà thờ vẫn tráng lệ, ấn tượng bởi vẻ đồ sộ của một quần thể bằng gỗ kiểu log táo bạo cùng những điêu khắc tinh xảo trên mái. Công trình gồm Nhà thờ Chúa Biến hình 22 vòm, Nhà thờ Can gián 9 vòm, năm 1990 đã được công nhận Di sản thế giới. Do cao tới 37m, đây cũng là nhà thờ gỗ cao nhất Bắc Âu, cũng như cổ nhất xuất hiện từ thế kỉ XVI và tái thiết vào thế kỉ XVIII…