Nhớ cụ đồ đất Ba Tri
Nhịp sống văn hóa 18/09/2020 15:50
Cụ Nguyễn Đình Chiểu, sinh ngày 1/7/1822, tại làng Tân Thới, huyện Bình Dương, tỉnh Gia Định, nay thuộc phường Cầu Kho, quận 1, TP Hồ Chí Minh. Năm 1843, cụ thi đỗ tú tài ở Trường thi Gia Định. Năm 25 tuổi, cụ trở ra Huế học tập, chờ khoa thi năm 1849, nhưng chưa kịp thi thì có tin mẹ mất. Trên đường trở về quê chịu tang mẹ, vì quá lo buồn, khóc thương khiến cụ lâm trọng bệnh và mù cả hai mắt.
Về đến Gia Định, sau khi mãn tang mẹ, cụ tổ chức dạy học, bốc thuốc chữa bệnh và sáng tác thơ văn. Chính trong thời gian này, Nguyễn Đình Chiểu cho ra đời truyện thơ đầu tiên “Lục Vân Tiên”. Ngày 17/2/1858, giặc Pháp chiếm thành Gia Định, cụ cùng gia đình chạy về quê vợ ở làng Thanh Ba, huyện Cần Giuộc. Cũng tại nơi đây, cụ đã sáng tác áng văn bất hủ “Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc”ngợi ca chiến công anh hùng của những người "dân ấp Dân Lân" trong trận tấn công đồn Tây Dương. Khi 3 tỉnh miền Đông rơi vào tay quân Pháp, cụ cùng gia đình về dạy học, bốc thuốc ở làng An Đức, tổng Bảo An, tỉnh Vĩnh Long, nay là huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre. Ngày 3/7/1888, cụ qua đời, hưởng thọ 66 tuổi.
Khu tưởng niệm cụ Nguyễn Đình Chiểu |
Hơn một phần tư thế kỉ sống trên đất Bến Tre, Nguyễn Đình Chiểu để lại cho Nhân dân một di sản văn học rất to lớn. Cụ đã dùng ngòi bút để ca ngợi các cuộc kháng chiến của nghĩa quân, tố cáo tội ác của giặc Pháp, kiên quyết chống bọn vua quan bán nước, không hợp tác với giặc, giữ vẹn tấm lòng yêu nước, thương dân. Hiện nay, nhiều con đường, trường học, bệnh viện ở Bến Tre và các thành phố lớn trong cả nước đã được vinh dự mang tên Cụ.
Để tưởng nhớ công ơn của cụ, người dân địa phương đã lập mộ thờ và thành lập Khu di tích văn hóa thuộc ấp Giồng Cụt, xã An Đức, huyện Ba Tri. Ngày 27/4/1990, nơi đây được Bộ Văn hóa và Thông tin, nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia. Bộ cũng tiến hành đầu tư trùng tu lại đền thờ cũ và xây dựng tường rào bao bọc với diện tích 5.600m2, tổng kinh phí 6,9 tỉ đồng. Khu di tích này là một loại hình kiến trúc đặc biệt mang tính tư tưởng văn hóa cao. Đền thờ hình tròn với 3 tầng mái tượng trưng cho 3 tầng trí thức: Dạy học, làm thuốc, viết văn.
Để tỏ lòng thành kính với Cụ Đồ, hằng năm vào ngày 1/7, Nhân dân tỉnh Bến Tre tổ chức lễ hội Nguyễn Đình Chiểu. Lễ hội ngày càng được nâng lên sau mỗi năm tổ chức để xứng đáng với công đức của Cụ. Phần lễ được tổ chức long trọng, trang nghiêm, phần hội cũng không kém phần sôi nổi với nhiều hoạt động như bốc thuốc miễn phí, thi nấu ăn, kéo co, đập niêu, triển lãm ảnh, Liên hoan đờn ca tài tử, Liên hoan hóa trang các nhân vật trong truyện Lục Vân Tiên, ngâm thơ, múa lân, thi đấu võ thuật,…
Đây còn là điểm tham quan của rất nhiều du khách gần xa để tưởng niệm một bậc hiền tài, yêu nước, giỏi thơ văn sống suốt đời vì nước, vì dân. Nhiều trường học chọn nơi đây là điểm sinh hoạt tập thể, kể chuyện truyền thống và nhắc đến tấm gương sáng của cụ cùng với những tác phẩm đã đi vào lòng người.
Tháng 7/2017, Khu di tích Nguyễn Đình Chiểu long trọng đón nhận danh hiệu Khu Di tích lịch sử đặc biệt cấp quốc gia.