Đình Khương Hạ thờ đức Thành hoàng Lê Dương Vệ, tương truyền ngài là danh tướng thời Lê, năm 1527 nhà Mạc chiếm ngôi nhà Lê, ngài mang quân phù nhà Lê diệt Mạc, lập nhiều công trạng. Sau khi hóa, ngài được Nhân dân tôn thờ làm Thành Hoàng làng ở đình Khương Hạ. Do có nhiều công lao giúp nước và che chở cho Nhân dân nên trải qua các đời vua Lê, Tây Sơn, triều Nguyễn đều ban sắc phong cho ngài và chuẩn cho Nhân dân nơi đây muôn đời thờ phụng.

Lễ cắt băng khánh thành đình Khương Hạ.

Đình Khương Hạ có kiến trúc bề thế, khang trang, cùng với những mảng chạm khắc độc đáo. Nhìn một cách tổng thể từ ngoài vào, đình Khương Hạ được xây dựng theo trục trung tâm quay về hướng Đông Nam, cổng chính mở ra con đường làng nay là phố Khương Hạ. Hệ thống kiến trúc đình Khương Hạ bao gồm nhiều lớp: Nghi môn, sân đình, tả hữu mạc, tiền tế, đại bái và hậu cung.

Lãnh đạo quận Thanh Xuân và phường Khương Đình cùng nhân dân dâng hương tại đình

Nghi môn gồm bốn trụ biểu, trên mỗi cột chính có đắp bốn chim phượng chụm đuôi, trên hai cổng phụ có đôi nghê chầu. Từ cổng chính đi vào, có tượng đôi voi đứng, được tạc bằng đá xanh, to gần bằng voi thật. Qua cổng là sân đình rộng rãi, được lát gạch đỏ. Trước cửa đình đặt hai cây đèn và hai con nghê đá lớn, được làm vào đầu thế kỉ XX.

Hai ngôi nhà nằm song song hai bên sân đình là hai dãy nhà tả hữu mạc là nơi sắp xếp lễ vật dâng lên Thành Hoàng và để cho bà con nghỉ chân trong dịp lễ hội, là nơi tiếp khách, đặt kiệu. Hai bên đều có cây đa cổ thụ che bóng mát.

Lãnh đạo quận Thanh Xuân trao quà kỉ niệm cho tổ chức, cá nhân tiêu biểu trong việc công đức công trình tu bổ, tôn tạo đình Khương Hạ.

Di tích đình Khương Hạ chủ yếu mang phong cách kiến trúc nghệ thuật cuối thời Nguyễn. Toà nhà đại đình có kết cấu hoành tráng nhất trong tổng thể kiến trúc của khu di tích, được đặt trên một nền đất cao, có kiến trúc liên hoàn với nhà tiền tế năm gian hai dĩ, lợp ngói ta, trên đắp hình lưỡng long chầu mặt trời. Tòa đại bái rộng bảy gian, kết nối với hậu cung theo hình chuôi vồ. Hậu cung của ngôi đình là nơi thờ tự chính thể hiện tính chất thâm nghiêm nhất trong tổng thể kiến trúc của di tích. Hậu cung cũng có nhiều mảng chạm khắc với đề tài tứ linh ở y môn, cửa võng, hương án, khán thờ mang đậm nét của nghệ thuật chạm gỗ cuối thời Nguyễn. Tại đầu hiên tiền tế là tượng đắp nổi hai ông Hộ pháp Thiện – Ác đứng đối diện nhìn nhau.

Lễ rước bài vị, ngai thờ Đức Thánh hoàng

Đình còn lưu giữ được nhiều di vật quý mang đậm nét của nghệ thuật chạm gỗ cuối thời Nguyễn. Ngoài các công trình kiến trúc nghệ thuật, đình Khương Hạ còn lưu giữ được nhiều bộ phận kiến trúc và hiện vật cùng tượng mang phong cách Hậu Lê và Nguyễn. Đặc biệt, trong khuôn viên đình có ba gian nhà học và một tấm bia Khương Hạ học đường dựng năm Bảo Đại thứ 8 (1933). Đình còn lưu giữ được nhiều di vật quý gồm: 6 tấm bia đá ở tường nhà tả mạc, nhang án gỗ chạm rồng, hổ phù, mây, long ngai, bài vị, khám thờ, 2 bức đại tự, 21 đạo sắc phong có niên đại từ năm Đức Long thứ 5 (1633) đến năm Khải Định thứ 9 (1924).

Đội tế nữ dâng hương

Cùng với những biến cố thăng trầm của lịch sử, sự bào mòn của thời gian, Đình Khương Hạ đã xuống cấp nghiêm trọng. Trải qua nhiều lần trùng tu, cho đến lần gần nhất, ngày 14/5/2019, UBND quận Thanh Xuân đã có Quyết định số 1394/QĐ-UBND phê duyệt dự án đầu tư xây dựng dự án: Tu bổ, tôn tạo đình Khương Hạ, phường Khương Đình với tổng mức đầu tư hơn 19 tỉ đồng, trong đó vốn ngân sách nhà nước và vốn xã hội hóa.

Đến nay, các cá nhân, tổ chức, dòng họ và Nhân dân thập phương đã ủng hộ kính phí để thực hiện dự án được 1,226722 tỉ đồng, thể hiện tinh thần thống nhất, đoàn kết vì quê hương rất cao của Nhân dân phường Khương Đình.

Đội tế nam hành lễ

Sau một thời gian khẩn trương, tích cực và trách nhiệm thực hiện công tác tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử Đình Khương Hạ, ngày 16/7/2022, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân phường Khương Đình long trọng tổ chức lễ khánh thành đình Khương Hạ đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng về tín ngưỡng, tôn giáo của Nhân dân địa phương.

Bày tỏ cảm xúc về công trình văn hóa tâm linh, các cụ cao niên đều phấn chấn: Đình Khương Hạ có một bề dày lịch sử lâu đời, nơi đây đã trở thành trung tâm sinh hoạt văn hoá tín ngưỡng, là nơi hội họp, bàn bạc công việc của làng, nơi diễn ra các nghi thức tín ngưỡng thờ Thành hoàng làng. Đình có vị trí và quang cảnh đẹp, là nơi vui chơi, luyện tập thể dục thể thao của NCT và các cháu nhỏ, nơi thư giãn của người trẻ sau những giờ làm việc căng thẳng…

Theo Nhà nghiên cứu Hán Nôm Nguyễn Đức Bá: Sau trùng tu, Đình có vẻ ngoài nguy nga mà vẫn giữ được hồn cốt, tính trang nghiêm linh thiêng. Đặc biệt, hệ thống hoành phi câu đối ở Đình như cuốn thần tích thu gọn, với nội dung đề cập đến lịch sử, công trạng, đức hạnh cũng như sự hiển ứng linh thiêng của đức thánh được nhiều đời vua ban sắc được Nhân dân qua các đời truyền tụng, tán thán và ghi nhận.

Nhân dân vào dâng lễ Thánh

Lễ hội đình làng Khương Hạ được tổ chức trọng thể hằng năm vào ngày 12 tháng 2 Âm lịch, trong đó có các tiết mục đặc sắc như lễ chạy mã, múa rồng, múa sư tử, đấu cờ người, đấu vật, hát chèo… Đây là hoạt động văn hóa, tâm linh thường niên của chính quyền và Nhân dân phường Khương Đình, nhằm phát huy truyền thống uống nước nhớ nguồn, khơi dậy lòng tự hào dân tộc, không chỉ thiết thực phục vụ nhu cầu hưởng thụ các giá trị văn hóa truyền thống mà còn mang đậm phong tục, tập quán cổ truyền của dân tộc.