Lễ khánh thành nhà rông dân tộc Bahnar
Nhịp sống văn hóa 08/04/2020 16:29
Đánh cồng chiêng và múa xoang bên ngoài nhà rông mới. |
Dựng xong cột chơ đang, những người già bắt đầu làm lễ khấn báo lên ông bà tổ tiên (khal). Hướng về phía mặt trời mọc, nơi có “làng ông bà” theo quan niệm của người Banar, hai già làng lấy rượu pha huyết đỏ quét từng cột nhà rông và đồng thanh đọc lời khấn và uống rượu sau khi kết thúc bài khấn.
Khi những nghi lễ ở ngoài sân đã xong xuôi, hai già buộc ghè rượu cúng vào cây nêu đã trang trí ở chính giữa nhà rông, đối diện cửa ra vào. Ghè rượu nhỏ cột phía trong cây nêu, ghè lớn cột ở phía ngoài để chuẩn bị cúng trong nhà. Các già làng khác cùng ngồi hướng mặt ra cửa.
Hai già làng cúng trong nhà rông mới. |
Già làng chủ lễ cắm cần vào ghè rượu nhỏ, thắp nến rồi cả hai cụ cùng khấn: “Ơ yang, hôm nay chúng tôi mổ heo, gà, cột rượu báo lên cho yang biết dân làng làm lễ khánh thành nhà rông mới mong sao bền lâu để lại cho con cháu mai sau. Ơ hỡi yang (các vị thần tốt đẹp) các vị thần cai trị núi ở phía mặt trời mọc, các vị thần cai trị núi ở phía mặt trời lặn. Ơ các vị thần cai trị ở phía đầu nguồn sông Ba, hãy về chứng kiến cùng ăn, cùng vui với dân làng làm lễ khánh thành nhà rông. Ơ bok gây jay, những người cai trị mặt trời và mặt trăng cũng về chứng giám dân làng làm lễ khánh thành nhà rông, đừng trách móc bà con dân làng, giúp mọi người khỏe mạnh. Ơ yang kong (thần núi) yang sông xuống chứng kiến bà con dân làng làm lễ khánh thành nhà rông. Ơ yang a lưng liêm - các vị thần mang may mắn đến cho dân làng hãy về chứng kiến cùng ăn cùng ở với bà con dân làng làm lễ khánh thành nhà rông. Còn các thần mang lại điểm xui, điểm xấu thì hãy tránh xa, đừng bao giờ đến chọc phá bà con, đừng cho con sóc ăn lúa, đừng cho con heo ăn mì, đừng làm cho dân làng đau bệnh”.
Đọc xong bài khấn chung, hai già làng tiếp tục khấn và dâng lễ vật gồm thịt heo xắt thành từng miếng vuông một đốt ngón tay đặt trong rổ tre, 3 tô lòng heo nấu canh. Một hồi trống nổi lên, mọi người cùng hú… Giàn cồng chiêng vừa đi vòng quanh sân rồi di chuyển vào trong nhà rông đủ 3 vòng. Giàn trống chiêng ra ngoài, bước xuống sàn để đánh chiêng và múa 3 vòng quanh sân. Khi đưa cồng chiêng ra ngoài là lúc mọi người đã ngà ngà say, có thể tổ chức thêm các trò chơi khác như múa khiên, đấu vật, kéo co, chạy cà kheo hoặc thi đánh chiêng để thể hiện tài năng của bản thân, nhất là các chàng thanh niên chưa vợ.
Phần lễ thông báo với thần linh đã xong. Dân làng cùng nhau ăn uống ngảy múa thâu đêm. Tiếng chiêng tiếng trống rộn ràng cả một vùng.