Trang 1

Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 73/2020/KN-DS ng 21/10/2020 của TAND Tối cao

Nội dung vụ án

Ngày 6/11/1975, ông Lê Công Hoán, Lê Công Tường, bà Nguyễn Thị Bông và ông Nguyễn Văn Chơn cùng kí tên vào “Tờ nhượng đất canh tác vĩnh viễn” cho ông Lương Minh Nhơn 6000m2 đất nông nghiệp (vị trí đất ở xã An Phú, huyện Hóc Môn, nay thuộc phường An Phú Đông, quận12, TP Hồ Chí Minh; nguồn gốc đất của ông Lê Công Nhu chuyển quyền thừa kế). Ông Nhơn đã canh tác, sinh sống ổn định trên mảnh đất này và có kê khai đăng kí theo Chỉ thị 299/TTg (năm 1980) của Thủ tướng Chính phủ. Tiếp những năm sau, ông Lương Minh Nhơn nhận chuyển nhượng thêm một số đất khác để canh tác. Đến năm 1998, ông Nhơn được UBND huyện Hóc Môn cấp 2 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tổng diện tích là: 7721m2 (giấy 3065m2, thửa 446, và giấy 4.656 m2, thửa 444, 445).

Khu đất gia đình bà Đỗ Thị Liễu đã được cấp “sổ đỏ”, sử dụng hơn 40 năm qua có nguy cơ bị “mất trắng” bởi vụ kiện vô lí

Bà Đỗ Thị Liễu thẫn thờ nhìn khu đất của mình bị san bằng sau khi cưỡng chế thi hành án

Đến năm 2000, ông Nhơn mất, để lại di sản cho vợ là bà Đỗ Thị Liễu và các con. Theo hồ sơ, thể hiện ngày 15/8/2003, ông Nguyễn Văn Chơn, một trong 4 người kí giấy Nhượng đất trước đây (ủy quyền cho bà Võ Thị Lan) làm đơn khởi kiện bà Liễu và được TAND quận 12 thụ lí giải quyết. Sau nhiều lần hòa giải không thành. Ngày 18/10/2018, TAND quận 12 mới xét xử sơ thẩm.

TAND quận 12 căn cứ lời khai người làm chứng và Thẻ căn cước từ năm 1969 của ông Chơn để xác định ông này bị mù mắt, là “Người khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi” (theo Điều 23 –Bộ luật Dân sự năm 2015); và cho rằng năm 1975, ông Nhơn bị “khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi” thì không đủ điều kiện để thực hiện giao dịch sang nhượng QSDĐ. Tuy nhiên, cơ sở để áp dụng quy định này là cần có kết luận về “giám định pháp y tâm thần” của cơ quan có thẩm quyền, thì bên Nguyên đơn không có.

Ngày 18/10/2018, TAND quận 12 ra Bản án số: 918/2018/DS-ST, xử nguyên đơn thắng kiện. Bị đơn kháng cáo. Ngày 24/4/2019, TAND TP Hồ Chí Minh tuyên hủy toàn bộ bản án trên. Đến ngày 8/11/2019, TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh ra quyết định giám đốc thẩm bác toàn bộ bản án Phúc thẩm, giữ nguyên bản án Sơ thẩm (?)

TAND Tối cao Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm

Ngày 21/10/2020, TAND Tối cao ra Quyết định số 73/2020/KN-DS Kháng nghị giám đốc thẩm đối với Quyết định giám đốc thẩm số 273/2014/DS-GĐT ngày 8/11/2019 của Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh, về vụ án dân sự “Tranh chấp quyền sử dụng đất” giữa nguyên đơn là ông Nguyễn Văn Chơn với bị đơn là bà Đỗ Thị Liễu và những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan khác.

Tại Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm trên, TAND tối cao đề nghị: Hủy Quyết định giám đốc thẩm số 273/2014/DS-GĐT ngày 8/11/2019 của Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh và giữ nguyên Bản án dân sự phúc thẩm số 354/2014/DS-PT ngày 24/4/2019 của TAND TP Hồ Chí Minh. Đồng thời, tạm đình chỉ thi hành Quyết định giám đốc thẩm số 273 này, cho đến khi có quyết định giám đốc thẩm của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao.

Và Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm chỉ ra rằng: Ngày 12/5/1995, UBND TP Hồ Chí Minh ra Thông báo giải quyết số 03/TP-UB công nhận quyền sử dụng đất cho ông Nhơn (chồng bà Liễu); và tại quyết định giải quyết khiếu nại số 110/QĐ-UB ngày 24/7/1996 của UBND huyện Hóc Môn cũng đã bác nội dung tranh chấp. Do các bên không có khiếu nại, khiếu kiện nên Quyết định giải quyết tranh chấp đất đai nêu trên có hiệu lực pháp luật (Theo điểm b khoản 1 Điều 92 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 quy định thì đây là những tình tiết, sự kiện không phải chứng minh). Còn bên phía Nguyên đơn cho rằng chỉ cho Bị đơn mượn đất nhưng không xuất trình được tài liệu, chứng cứ chứng minh. |

TAND Tối cao nhận định: Theo công văn số 18054/TTĐK-KT ngày 6/7/2006 của Trung tâm thông tin Tài nguyên Môi trường và Đăng kí nhà đất, Sở Tài nguyên và Môi trường TP Hồ Chí Minh; Phiếu chuyển số 2963/PC- QLĐT ngày 26/5/2003 của Phòng Quản lí đô thị quận 12; Tờ khai xác định mốc thời gian sử dụng đất của bà Liễu được UBND phường An Phú Đông, quận 12 xác nhận ngày 28/5/2003 và quá trình sử dụng đất thì hộ gia đình bà Liễu, trước đây là ông Nhơn có quá trình sử dụng ổn định, lâu dài, đã đăng kí kê khai từng thời kì theo chính sách quản lí đất đai của Nhà nước và đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Nhơn năm 1998 và cấp lại cho hộ bà Liễu năm 2001 là phù hợp với quy định pháp luật tại Điều 2 và Điều 33 Luật Đất đai năm 1993.

Tại quyết định này cũng nêu lên một số tình tiết, cơ sở pháp lí như: Đối chiếu với thực tế quá trình sử dụng, đăng kí, kê khai, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của gia đình bà Liễu thì có căn cứ để xác định hộ gia đình bà Liễu được công nhận quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật. Tòa án cấp phúc thẩm không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn là có căn cứ. Quyết định kháng nghị của TAND Tối cao cho rằng: Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh hủy bản án phúc thẩm giữ nguyên bản án sơ thẩm về việc chấp nhận yêu cầu khởi kiện đòi quyền sử dụng đất của nguyên đơn là không đúng pháp luật.

Bên cạnh đó, quyết định kháng nghị cũng viện dẫn chủ trương, đường lối để xét xử các vụ án về “tranh về chấp quyền sử dụng đất” trong một số trường hợp nhất định thì theo tinh thần Án lệ số 33/2020/AL được Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao thông qua ngày 5/2/2020 và được công bố theo Quyết định số 50/QĐ-CA ngày 25/2/2020 của Chánh án TAND tối cao thì cá nhân được Nhà nước cấp đất nhưng không sử dụng mà để người khác quản lí, sử dụng ổn định, lâu dài từ khi được giao đất. Trong quá trình sử dụng đất, người này đã tôn tạo đất, xây dựng nhà ở ổn định, đăng ký kê khai quyền sử dụng đất, mà người được cấp đất không có ý kiến gì thì Tòa án không chấp nhận yêu cầu đòi lại quyền sử dụng đất.

Án lệ số 33/2020/AL được Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao thông qua ngày 5/2/2020 và được công bố theo Quyết định số 50/QĐ-CA ngày 25/2/2010 của Chánh án TAND Tối cao

Quyết định về công bố Án lệ

Nghị quyết về “Quy trình lựa chọn, công bố và áp dụng án lệ” số: 04/2019/NQ-HĐTP ngày 18/6/2019 của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao

Bị đơn và dư luận mong chờ Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao sớm xét xử giám đốc thẩm vụ án này, để tài sản hợp pháp của người dân đã gìn giữ, quản lí, sử dụng và sinh sống trên đó suốt hơn 40 năm qua không bị “bỗng dưng” mất trắng!