Ngày 6/7/2024, qua điện thoại, cô Lê Thị Yến, cán bộ Lao động - Thương binh, Xã hội xã thông báo cho tôi biết, từ năm nay gia đình tôi không được hưởng quyền thờ cúng liệt sĩ Vũ Thế Thoan nữa. Cô Yến nhấn mạnh: “Các chú với liệt sĩ Vũ Thế Thoan chỉ là anh em thúc bá không phải anh em ruột thì không có tiền thờ cúng”.

Bất ngờ và hơi choáng nhưng tôi kịp thời trấn tĩnh, hẹn cô Yến khi nào rỗi nhắn tin cho tôi gặp trao đổi thêm.

Gặp tôi, cô Yến đưa cho tôi tài liệu nào đó mà cô lấy bút dấu gạch mấy dòng bảo tôi đọc. Nhưng tôi thấy những quy định trên chẳng phù hợp với đạo lí và thực tiễn đời sống.

Bố mẹ liệt sĩ Vũ Thế Thoan là cụ Vũ Thế Hác và cụ Nguyễn Thị Phức. Cụ Hác là bác ruột của tôi. Anh Thoan là con trai độc nhất của cụ Hác và cụ Phức. Cụ Hác và cụ Phức đã mất. Theo quy định của Nhà nước, cụ Nguyễn Thị Phức được truy tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng (VNAH). Từ ngày 2 bác mất, anh em tôi vẫn cúng giỗ 2 bác và anh Thoan, xây mộ 2 bác, giữ bằng Tổ quốc ghi công, Huân chương Độc lập hạng Ba của 2 bác tôi và bằng Bà mẹ VNAH của bác Phức. Xin được khẳng định, ngày Nhà nước chưa có hỗ trợ tiền thờ cúng, vào lễ, tết, ngày mất của 2 bác và anh Thoan, chúng tôi vẫn tổ chức cúng giỗ, nay không có chúng tôi cũng không bỏ. Điều chúng tôi thắc mắc là hằng năm Nhà nước, các tổ chức, đoàn thể và Nhân dân đều phấn đấu làm tốt hơn công tác đền ơn đáp nghĩa, hơn nữa số tiền thờ cúng chẳng đáng là bao, sao lại cắt? Vậy Nhà nước giao ai thờ cúng liệt sĩ Vũ Thế Thoan?

Trước đây chúng tôi được nhận tiền thờ cúng liệt sĩ Vũ Thế Thoan là bởi, ông bà nội tôi sinh được 4 người con (2 trai, 2 gái). Hai người con trai là Vũ Thế Hác và Vũ Thế Hãng. Như trên đã nêu, cụ Hác kết hôn với cụ Phức sinh được một người con trai duy nhất là Vũ Thế Thoan tham gia bộ đội chống Pháp hi sinh. Vì vậy bác dâu tôi được truy tặng danh hiệu Bà mẹ VNAH, hai bác tôi được tặng Huân chương Độc lập hạng Ba. Hiện chúng tôi con của cụ Vũ Thế Hãng (em trai cụ Hác) nhận và đang trông giữ bằng Tổ quốc ghi công của anh Thoan và bằng Bà mẹ VNAH của bác Phức, Huân chương của 2 bác và thờ cúng 2 bác và anh Thoan.

Cụ Vũ Thế Hãng, sinh được 3 người con (Vũ Thế Nhân, Vũ Thế Bạch và Vũ Thế Thược). 3 anh em tôi ủy quyền cho anh cả Vũ Thế Nhân chăm lo bảo quản giấy tờ, giải quyết mọi việc liên quan đến gia đình bác Hác và cúng giỗ.

Nay anh Nhân qua đời, chúng tôi ủy quyền cho chị dâu (vợ anh Nhân) thay anh Nhân thờ cúng liệt sĩ. Đấy cũng là việc làm hợp đạo lí, đoàn kết gia đình và xã hội.

Không rõ vì lí do gì, sắp đến Ngày Thương binh liệt sĩ (27/7/2024), UBND xã gọi điện thông báo cắt tiền thờ cúng liệt sĩ, với lí do chúng tôi với liệt sĩ không phải là ruột thịt, không được quyền thừa kế tiền thờ cúng liệt sĩ (!?). Thật vô lí, khi gia đình liệt sĩ không còn ai, chúng tôi là con chú con bác của liệt sĩ Thoan. Không có tiền thờ cúng của Nhà nước thì chúng tôi cũng phải thờ cúng 2 bác và anh Thoan. Bao năm nay chúng tôi nhận Huân chương, bằng Bà mẹ VNAH, bằng Tổ quốc ghi công, tiền thờ cúng liệt sĩ, không có ai thắc mắc hay tranh chấp. Trong khi các cấp, các ngành luôn phấn đấu làm tốt công tác đền ơn đáp nghĩa, tri ân người và gia đình người có công?

Quá bất ngờ và vô lí, anh con bác ruột mà không phải ruột thịt! Dù là lỗi tại luật hay tại người thực thi pháp luật, gia đình chúng tôi cũng vô cùng bức xúc. Đây không chỉ là tiền thờ cúng mà là đạo lí lương tâm, trách nhiệm, sự tri ân đối với những người ngã xuống vì độc lập tự do của dân tộc.

Vấn đề này có thể liên quan đến nhiều trường hợp khác trong cả nước, vậy chúng tôi xin nêu để các cơ quan chức năng xem xét, trả lời.