Hào phóng điều chỉnh quy hoạch cho doanh nghiệp đất ngoài dự án.

Không thể phủ nhận vai trò của các dự án thực hiện theo hình thức xây dựng - chuyển giao (BT) trong việc phát triển kết cấu hạ tầng. Nhưng nếu hình thức BT bị biến tướng, bóp méo, không được kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ, thiếu công khai, minh bạch sẽ xảy ra tiêu cực, lợi ích nhóm, vì những khoản sinh lời vô cùng lớn từ việc doanh nghiệp được sở hữu những mảnh đất đắc địa. Các Dự án BT sẽ là mảnh đất màu mỡ, nảy sinh tham nhũng, tiêu cực và lợi ích nhóm.

Ngày 24/2/2021, tại phiên tòa phúc thẩm do TAND Cấp cao khu vực Hà Nội xử vụ án hành chính nguyên đơn là bà Phạm Thị Quy, kiện Chủ tịch UBND quận Cầu Giấy liên quan đến Dự án BT Hạ ngầm đường điện của Công ty INDECO.

Nguồn gốc của Dự án BT Hạ ngầm lưới điện bắt đầu từ Công văn 235/CV-CPHT ngày 6/10/2008, Văn bản 256 ngày 17/10 và Văn bản số 290/CPHT-KH ngày 28/11/2008 của Công ty INDECO xin đầu tư Dự án Hạ ngầm đường điện 110KV lộ 173-174 Chèm –Giám đoạn nhánh rẽ đi trạm biến áp 110KV Nghĩa Đô theo phương thức xã hội hóa “sử dụng một phần quỹ đất được tạo ra bởi hạ ngầm đường dây nổi để tạo vốn xây dựng hạ ngầm và tạo cảnh quan đô thị”. Đề xuất này phù hợp với chủ trương của thành phố, nên UBND TP Hà Nội có Văn bản 4108/UBND-KH&ĐT ngày 16/12/2008, chấp thuận cho INDECO “được phép đầu tư khai thác diện tích đất sạch được tạo ra từ việc hạ ngầm điện”.

Quyết định số 5211 điều chỉnh quy hoạch cục bộ quận Cầu Giấy và huyện Từ Liêm tạo ra các lô đất giao cho Công ty INDECO

Không rõ văn bản nào của INDECO đề nghị UBND TP điều chỉnh quy hoạch cục bộ chi tiết quận Cầu Giấy, huyện Từ Liêm cho INDECO sử dụng phần đất ngoài dự án hạ ngầm tạo ra, mà chỉ thấy Sở Quy hoạch- Kiến trúc có Tờ trình số 2607/TTr-QHKT ngày 25/9/2009 đề nghị. UBND TP có Quyết định 5211/QĐ-UBND ngày 8/10/2009, cho phép điều chỉnh cục bộ quận Cầu Giấy và huyện Từ Liêm, tạo ra khoảng 3,29 ha để giao cho INDECO lập dự án quy hoạch tổng thể mặt bằng các ô đất đã được điều chỉnh, trong đó có cả diện tích không thuộc Dự án Hạ ngầm điện. Từ căn cứ này, ngày 5/11 và ngày 24/12/2009, INDECO có Văn bản 287 và Tờ trình số 326 có nội dung đề xuất khai thác 9 lô đất tạo ra từ việc điều chỉnh quy hoạch cục bộ quận Cầu Giấy và huyện Từ Liêm. Đề nghị của INDECO được UBND TP chấp thuận Dự án xây dựng khu nhà ở thấp tầng, tại Quyết định số 912/QĐ-UBND ngày 23/2/2010, trong đó có lô đất TT-04-V ngoài hành lang hạ ngầm điện (hiện chủ lô đất này đang khởi kiện Chủ tịch UBND quận Cầu Giấy ra tòa án).

Đất cân đối BT giá thấp, công trình hạ ngầm của INDECO giá “kim cương”

Lỗ hổng ở dự án này là chưa kiểm tra giám sát được nguồn vốn thi công Dự án Hạ ngầm để cân đối với diện tích đất giao cho INDECO ở những vị trí đất ven đường có giá trị cao. Dự án Hạ ngầm của Công ty này bị nhiều tập thể và cá nhân tố cáo. Từ hệ thống văn bản căn cứ pháp luật này soi chiếu, lộ rõ những dấu hiệu sai phạm pháp luật trong các văn bản có liên quan đến Dự án BT hạ ngầm lưới điện, Dự án Xây dựng nhà thấp tầng và dự án tòa nhà hỗn hợp 23 tầng CANARYcủa INDECO. Sở KH&ĐT có Báo cáo số 123/BC-KH&ĐT ngày 6/2/2013, Thanh tra TP có Báo cáo số 2816/ BC -TTTP (P4) ngày 24/11/2015 và Kết luận nội dung tố cáo số 71/KL-UBND ngày 9/12/2016 của UBND TP Hà Nội, liên quan đến sai phạm của INDECO sau thanh tra, xác minh.

Các báo cáo, kết luận của Sở KH&ĐT, Thanh tra TP và UBND TP về giải quyết đơn tố cáo Công ty INDECO có sai phạm tại các dự án

Việc INDECO xây dựng tổng dự toán công trình hạ ngầm tăng gần 59 tỷ đồng (so với giá hạ ngầm cùng thời điểm do Tổng Công ty Điện lực thực hiện) giá đắt như giá "kim cương", để tăng diện tích đất được giao đối ứng tương đương giá trị 59 tỷ đồng. Qua đơn thư tố cáo, thanh tra vào cuộc, công ty này tự điều chỉnh giảm xuống 51 tỷ đồng. Trong số 9 lô đất đối ứng được giao cho INDECO tại quận Cầu Giấy và huyện Từ Liêm sau điều chỉnh quy hoạch cục bộ được tính giá đất thấp nhất trong khi đó các diện tích đất này đều là đất đô thị mặt đường giao thông sinh lợi nhuận cao. Chủ trương UBND TP phê duyệt cho INDECO xây dựng khu nhà ở thấp tầng từ đất sạch do Dự án Hạ ngầm tạo ra, thế nhưng Sở Quy hoạch- Kiến trúc, Sở KH&ĐT lại đề nghị giao cho INDECO lô đất TT05 diện tích 491m2 tại phường Dịch Vọng, lô đất 3.000m2 tại huyện Từ Liêm và còn được giao thêm ô đất 3.000 m2 tại xã Tân Triều nằm ngoài hành lang hạ ngầm điện là chưa đúng nguyên tắc. Sau tố cáo của công dân, UBND TP đã có văn bản không giao 6.000 m2 đất tại xã Cổ Nhuế và xã Tân Triều cho INDECO.

Chiếu theo Quyết định 5211, còn 3 lô đất (lô TT-02, TT-03 và TT-04) được ghi rõ là phần đất nằm ngoài hành lang lưới điện hạ ngầm, cũng bị tham mưu thu hồi giao cho INDECO trái pháp luật, Thanh tra TP còn bỏ sót chưa đề nghị UBND TP hủy việc giao đất này. Đây là căn cứ pháp luật để hộ bà Phạm Thị Quy chủ lô đất TT-04 đang khởi kiện Quyết định số 290 của UBND quận Cầu Giấy vì thu hồi đất trái pháp luật và bồi thường không đúng chính sách theo Điều 73 Luật Đất đai năm 2013. Hiện, các lô đất thu hồi cho Dự án xây dựng nhà ở thấp tầng đến nay đã thu hồi từ 8-10 năm vẫn bỏ hoang, chưa đưa vào sử dụng, cũng chưa bị thanh tra đưa vào diện thu hồi vì dự án chậm tiến độ (nếu bồi thường theo Điều 61.62 Luật Đất đai năm 2013). Công dân tố cáo các lô đất này INDECO đã chuyển nhượng kiếm lời chưa được thanh tra làm rõ.

1730m2 đất lô N0-4-X quy hoạch xây tòa nhà hỗn hợp CANARY 23 tầng cho cộng đồng dân cư, được điều chỉnh thành nhà thấp tầng cho một hộ sử dụng

INDECO còn bị tố cáo liên quan đến dự án xây dựng tòa hỗn hợp CANARY cao 23 tầng, do điều chỉnh cục bộ quận Cầu Giấy tạo ra 1.730m2 lô đất N0-4-X, giao cho dự án. Ngày 27/11/2012, UBND phường Dịch Vọng Hậu có quyết định số 271 đình chỉ thi công tòa nhà CANARY vì không có giấy phép. Từ Dự án xây dựng tòa nhà CANARY, nhà văn phòng và nhà ở phục vụ cho cộng đồng, không hiểu sao năm 2014, UBND TP lại có văn bản điều chỉnh quy hoạch ô đất N0-4-X trở thành nhà thấp tầng trong đó có 1.407 m2 để xây dựng. Hiện tại, cả lô đất này thuộc quyền sử dụng riêng của gia đình một cán bộ cao cấp. Diện tích đất được giao 17.300m2 nhưng Liên ngành thành phố chỉ xác định 410m2 tính tiền sử dụng đất, là không đúng với Quyết định 5579/QĐ-UBND, tạo lợi ích cho cá nhân, gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước.

Việc INDECO được giao một số lô đất nằm ngoài hành lang hạ lưới điện ngầm, khiến nhiều hộ gia đình, người dân yếu thế, bị mất nhà rơi vào cảnh khó khăn. Bởi từ Dự án xây dựng nhà ở thấp tầng biến thành Dự án Hạ ngầm điện để bồi thường thấp nhất, xâm phạm quyền lợi ích hợp pháp của công dân, đem lại lợi nhuận cho INDECO.