 |
| NCT huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu góp công góp của xây dựng nông thôn mới |
Từ thực tiễn việc làm cho NCT trong nước và quốc tế đã rút ra nhiều bài học kinh nghiệm về giải pháp thúc đẩy việc làm cho NCT. Đó là cần hoàn thành hệ thống chính sách về việc làm đối với NCT; thúc đẩy tạo việc làm cho NCT thông qua các hỗ trợ tài chính; thực hiện các biện pháp về bảo đảm sức khỏe để khuyến khích NCT quay trở lại làm việc; đào tạo kĩ năng cho NCT; điều chỉnh môi trường làm việc phù hợp với đặc điểm của NCT; hỗ trợ NCT tăng cường tiếp cận thông tin về việc làm và sử dụng dịch vụ việc làm…
Để tạo việc làm cho NCT một cách hiệu quả, hợp lí, cần thiết xây dựng chính sách, quy định và cung cấp nguồn tài chính để khuyến khích người sử dụng lao động giữ lại và thuê những lao động cao tuổi. Có cơ chế hỗ trợ tài chính cụ thể (như miễn giảm tiền đóng bảo hiểm xã hội, y tế đối với lao động cao tuổi chưa có đủ thời gian đóng bảo hiểm), ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động cao tuổi (nghiên cứu đưa ra các mức hỗ trợ tăng theo tỉ lệ lao động cao tuổi trong tổng số lao động của doanh nghiệp)…
Hỗ trợ lao động cao tuổi phát triển kinh tế hộ gia đình hay khởi nghiệp sản xuất, kinh doanh tự tạo việc làm, tăng thu nhập cho bản thân và những NCT khác; có cơ chế thẩm định và cho vay với lãi suất ưu đãi (tín chấp) đối với các dự án có khả năng tạo việc làm cho NCT. Nghiên cứu, xây dựng danh mục các công việc ưu tiên, khuyến khích tuyển dụng lao động cao tuổi và các quy định, ưu đãi để khuyến khích người sử dụng lao động thuê lao động cao tuổi làm việc như hỗ trợ một phần tiền lương, tiền thưởng và một số ưu tiên về phúc lợi cho người lao động…
Hoàn thiện chính sách pháp luật ưu tiên dành cho NCT, ngăn chặn hoặc cấm phân biệt tuổi tác trong tuyển dụng và sử dụng lao động cao tuổi. Giám sát, quản lí việc thực hiện tiếp cận cân bằng trong tuyển dụng và sử dụng, bảo vệ quyền lợi làm việc đối với NCT bằng cách đảm bảo rằng tuổi tác không phải là một tiêu chí để đánh giá năng lực làm việc mà ngược lại, khai thác tiềm năng lợi thế về kinh nghiệm, trí tuệ, uy tín của lao động cao tuổi.
Khuyến khích NCT tiếp tục làm việc sau khi nghỉ hưu, giúp NCT duy trì sự nghiệp lâu dài hơn thông qua sự linh hoạt hơn trong việc chuyển đổi công việc, bằng cách đa dạng hóa các hình thức việc làm như việc làm tại nhà, việc làm bán thời gian phù hợp với thể trạng sức khỏe và năng lực của NCT, hỗ trợ họ có thể cân bằng tốt hơn giữa công việc với chăm sóc gia đình và bản thân. Hạn chế việc sử dụng các chương trình hưu trí sớm do nhà nước tài trợ để khuyến khích người lao động nghỉ việc trong khi họ vẫn còn sức khỏe tốt và có thể làm việc; không nên khuyến khích những người còn khả năng lao động nghỉ hưu sớm. Cần có chính sách cụ thể đảm bảo rằng bên cạnh một phần lương hưu thì NCT vẫn nhận được tiền lương và thưởng khi làm tiếp các công việc phù hợp, đảm bảo tính đầy đủ và bền vững của việc chi trả lương hưu. Cải thiện môi trường làm việc thân thiện và phù hợp với thể trạng sức khỏe, tâm lí và điều kiện hoàn cảnh của người lao động cao tuổi. Thường xuyên kiểm tra và chăm sóc sức khỏe toàn diện cho người lao động để giảm thiểu rủi ro về bệnh tật, tránh tình trạng NCT bị quá sức khi tiếp tục làm việc.
Xây dựng các chương trình, dự án đào tạo hỗ trợ về chuyển đổi nghề hoặc nâng cao năng lực cho lao động cao tuổi đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động tại địa phương, cộng đồng nơi ở NCT. Triển khai các mô hình đào tạo tại chỗ, đào tạo tại cộng đồng, tập huấn các kĩ năng cần thiết bảo đảm các lao động có đủ khả năng và nhu cầu được tham gia đào tạo một cách thực chất và hiệu quả.
Nghiên cứu, xây dựng các chương trình đào tạo “đặc thù” dành cho lao động cao tuổi phù hợp với điều kiện, khả năng tiếp thu của từng nhóm lao động cao tuổi (tập trung cho nhóm lao động phổ thông và đào tạo các nhóm nghề trong khu vực dịch vụ không có yêu cầu cao về sức lực, đồng thời linh hoạt về thời gian làm việc). Tổ chức đào tạo kĩ năng cơ bản về sử dụng máy tính, các phần mềm ứng dụng trong các nhóm nghề đặc thù để NCT có thể tìm và đảm nhiệm được công việc trong bối cảnh chuyển đổi số.
Triển khai các chiến dịch truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng, nhằm xóa bỏ phân biệt đối xử trong tuyển dụng, thăng chức và quá trình đào tạo đối với lao động cao tuổi. Đẩy mạnh việc phổ biến, nhân rộng các mô hình điển hình, thành công của NCT khi tiếp tục tham gia làm việc để tạo động lực, động viên tinh thần cho NCT khác và dân cư học tập, làm theo. Tuyên truyền thay đổi nhận thức của gia đình về việc NCT tham gia lao động, để tạo điều kiện cho NCT tham gia thị trường lao động vừa đem lại niềm vui, sức khỏe và đóng góp vào cho xã hội; thay đổi nhận thức của xã hội về việc NCT có thể tham gia vào thị trường ở những phân khúc công việc phù hợp với thể trạng và sức khỏe. Có các hoạt động tăng cường sự giao lưu, kết nối giữa các cộng đồng NCT nhằm chia sẻ kinh nghiệm, bài học về các mô hình tổ chức sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế và mở rộng cơ hội hợp tác giữa các cộng đồng và bản thân những NCT.
|
| Nhiều NCT tỉnh Hòa Bình được khen thưởng |
Xây dựng cơ sở dữ liệu về NCT như một phần của cơ sở dữ liệu dân cư, kết nối với các cơ sở dữ liệu khác (như dữ liệu y tế, bảo hiểm, việc làm…) để đảm bảo nắm bắt được thông tin kịp thời đối với nguồn nhân lực là NCT. Đa dạng hóa phương thức và mạng lưới để cung cấp đầy đủ thông tin về việc làm, đồng thời thúc đẩy khả năng tiếp cận thông tin tốt hơn về nhu cầu tuyển dụng việc làm có chất lượng cho người lao động lớn tuổi.
Ngoài ra, cần triển khai các chương trình chăm sóc sức khỏe thường xuyên hơn đối với lao động cao tuổi để đảm bảo rằng việc tiếp tục làm việc không ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thể chất và tâm lí; đưa ra những hình thức việc làm giúp cải thiện tâm lí của NCT. Đối với các vị trí công việc dành cho NCT, cần lưu ý giảm áp lực, cường độ làm việc cũng như hạn chế luân chuyển việc làm để NCT tự tin và yên tâm làm việc. Tranh thủ và tăng cường hoạt động nghiên cứu và hợp tác quốc tế về hỗ trợ và tạo việc làm cho NCT nhằm học hỏi kinh nghiệm và sự ủng hộ về kĩ thuật, nguồn lực để thúc đẩy việc làm cho NCT.
Thúc đẩy việc làm cho NCT, một chính sách tốt, góp phần giảm gánh nặng cho an sinh xã hội, rất cần sự quan tâm, vào cuộc của các cấp, các ngành và cả cộng đồng.
