Trên hành trình tìm đường cứu nước (1911-1941), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thấy rõ tầm quan trọng của tổ chức Công đoàn trong công cuộc giải phóng dân tộc cũng như trong sự phát triển của xã hội. Trong cuốn “Bản án chế độ thực dân Pháp” (1925), Bác đã chỉ rõ: “Việc cần thiết hiện nay là phát động một cuộc tuyên truyền rộng lớn để thành lập các tổ chức công đoàn ở các nước thuộc địa, nửa thuộc địa và phát triển các công đoàn hiện có dưới hình thức phôi thai” .

Trong tác phẩm “Đường Kách mệnh” (1927), cũng đã nói rõ về mục đích và tổ chức, hoạt động của Công hội: “Tổ chức Công hội trước là để cho công nhân đi lại với nhau cho có cảm tình với nhau, hai là để nghiên cứu với nhau, ba là để sửa sang cách sinh hoạt của công nhân cho khá hơn bây giờ, bốn là để giữ gìn quyền lợi cho công nhân, năm là để giúp cho quốc dân, giúp cho thế giới” .

Tiếp đó, để đáp ứng yêu cầu cách mạng lúc bấy giờ, Ban Chấp hành Trung ương lâm thời Đông Dương Cộng sản Đảng tiến hành Đại hội thành lập Tổng Công hội Đỏ Bắc kỳ vào ngày 28/7/1929. Ban Chấp hành lâm thời Công hội Đỏ có 7 đồng chí, do Nguyễn Đức Cảnh, Ủy viên Ban Chấp hành lâm thời Đông Dương Cộng sản Đảng đứng đầu. Công hội Đỏ tiền thân của tổ chức Công đoàn Việt Nam ngày nay.

Sự lớn mạnh của tổ chức Công đoàn Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng

Sau ngày thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, trong bài đăng trên báo Cứu Quốc (số 390, ngày 29/10/1946), Bác viết: “Công đoàn có nhiệm vụ gìn giữ quyền lợi cho công nhân và giúp Chính phủ trong việc xây dựng đất nước”.

Ngày 2/3/1947, Bác kí Sắc lệnh số 29 về quyền của những người làm công tương tự như Bộ luật Lao động ngày nay và đã dành một chương, với 22 điều quy định người lao động có quyền có tổ chức công đoàn để bảo vệ quyền lợi của mình.

Trong chuyến thăm và nói chuyện tại Trường Cán bộ Công đoàn ngày 19/1/1957, Bác nêu rõ 6 nhiệm vụ cơ bản là: “1. Công đoàn phải tuyên truyền đường lối, chính sách chung của Đảng”, “2. Công đoàn phải giáo dục cho công nhân về đạo đức vô sản, đạo đức cách mạng”, “3. Công đoàn và cán bộ công đoàn phải học trước để hiểu biết khoa học”, “4. Nội bộ công nhân phải đoàn kết”, “5. Công đoàn và cán bộ công đoàn phải tìm cách này hay cách khác giải thích cho công nhân hiểu rõ tình hình trong nước và ngoài nước”, “6. Công đoàn phải lãnh đạo, hướng dẫn công nhân”.

Ngày 5/11/1957, Bác kí Sắc lệnh số 108 ban hành Luật Công đoàn do Quốc hội Khóa I thông qua.

Ngày 14/3/1959, phát biểu tại Hội nghị cán bộ công đoàn, Bác chỉ rõ: “Nhiệm vụ của công nhân và công đoàn hiện nay là xây dựng chủ nghĩa xã hội. Muốn thế, công đoàn phải tổ chức, giáo dục, lãnh đạo công nhân đẩy mạnh sản xuất, thực hành tiết kiệm, hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch của Đảng và Nhà nước đề ra” . Người kết luận: “Nói tóm lại, muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội phải có người xã hội chủ nghĩa. Công nhân phải thành người xã hội chủ nghĩa, cán bộ công đoàn trước hết phải là người xã hội chủ nghĩa. Muốn thành người xã hội chủ nghĩa, phải có tư tưởng xã hội chủ nghĩa, phải chống chủ nghĩa cá nhân, phải có tinh thần làm chủ đất nước, chống tư tưởng làm thuê làm mướn ngày trước, vì bây giờ làm cho giai cấp mình, cho con cháu mình. Phải đặt lợi ích giai cấp và dân tộc lên trên lợi ích cá nhân, chống thói kèn cựa, suy bì, ích kỉ. Phải có lề lối làm việc xã hội chủ nghĩa là siêng năng, khẩn trương, khiêm tốn, luôn cố gắng tiến bộ...” .

Trong bài nói chuyện tại Đại hội Công đoàn toàn quốc lần thứ II, tháng 2/1961, Bác nhấn mạnh: “Phát minh, sáng kiến, cải tiến kĩ thuật cũng là vấn đề quan trọng. Phải nhận rằng đại đa số công nhân ta cần cù, thông minh và có nhiều sáng kiến hay… Nếu công đoàn biết khuyến khích, áp dụng, cải tiến và phổ biến rộng rãi những sáng kiến ấy thì năng suất lao động sẽ nâng cao không ngừng” .

Đại hội XIII Công đoàn Việt Nam (nhiệm kì 2023 - 2028) do đó là sự kiện chính trị quan trọng đánh dấu bước phát triển mới của phong trào công nhân, viên chức, lao động, của tổ chức Công đoàn Việt Nam; khẳng định vai trò, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, truyền thống vẻ vang và những đóng góp to lớn của giai cấp công nhân, tổ chức Công đoàn Việt Nam trong các giai đoạn cách mạng của đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, trong hơn 9 thập kỉ qua, Công đoàn Việt Nam không ngừng phát triển và trưởng thành. Hiện nay, Công đoàn Việt Nam đã trở thành điểm tựa cho đông đảo công nhân, viên chức, lao động của cả nước trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đặc biệt, hiện nay, tuy chỉ chiếm tỉ lệ khoảng 14% dân số, 27% lực lượng lao động xã hội, song hằng năm giai cấp công nhân Việt Nam đã tạo ra trên 65% giá trị tổng sản phẩm xã hội và hơn 70% giá trị thu ngân sách Nhà nước.

Thực tiễn hiện nay càng làm sáng tỏ khẳng định của Bác tại Hội nghị cán bộ công đoàn (14/3/1959): “Nhiệm vụ của công nhân và công đoàn hiện nay là xây dựng chủ nghĩa xã hội… Nói tóm lại, muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội phải có người xã hội chủ nghĩa. Công nhân phải thành người xã hội chủ nghĩa, cán bộ công đoàn trước hết phải là người xã hội chủ nghĩa”.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, nước ta đã giành được những thắng lợi to lớn, có ý nghĩa lịch sử và toàn diện trên các mặt chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng, đối ngoại... Tại cột mốc năm 2020, quy mô nền kinh tế Việt Nam đứng trong tốp 40 nền kinh tế lớn nhất thế giới. Việt Nam là 1 trong 20 nền kinh tế có quy mô thương mại lớn nhất thế giới vào năm 2021. Đại hội XIII của Đảng đặt ra mục tiêu: Đến năm 2045, nước ta trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử và toàn diện của đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng đã khẳng định con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của nước ta là đúng đắn, phù hợp với quy luật khách quan, với thực tiễn Việt Nam và xu thế phát triển của thời đại.