Nói là tham nhũng vặt, nhưng thực chất không hề vặt, nó diễn ra muôn hình vạn trạng, không từ một hành vi ti tiện nào, từ lót tay lại quả, đi đêm, vào cửa sau, bắt tay dưới gầm bàn. Đến những hành vi trắng trợn như sử dụng của công, tài sản Nhà nước vào phục vụ cá nhân, bớt xén cả chế độ của các đối tượng chính sách, bòn rút quỹ nhân đạo, từ thiện. Nếu không quyết liệt đẩy lùi nạn tham nhũng vặt, sẽ gây nguy hại hơn nhiều đại dịch trong xã hội vì lây nhiễm đến những người ban đầu làm ăn lương thiện nhưng đua đòi chạy theo lối sống, hành vi lừa đảo, buôn gian, bán lậu như chiếm dụng hè lòng đường giao thông, chặt cây phá rừng phòng hộ, hành vi cát tặc, lâm tặc, trồng cây xây nhà, xây mộ giả mạo để đón đền bù. Nó còn biến con người trở nên độc ác, máu lạnh như rút ruột công trình, trộn chất độc hại vào các sản phẩm thức ăn, thuốc chữa bệnh, rải đinh trên đường cao tốc, buôn bán phụ nữ, trẻ em, giết người cướp của không gớm tay. Thậm chí một số phu nhân danh giá “sập bẫy” cũng bắt đầu từ tham lam vặt, nhận hối lộ vặt...

Vậy mà, một thực tế đau lòng là tất cả những hành vi đó đã và đang diễn ra ở khắp mọi nơi, mọi chỗ, kéo dài từ năm này qua năm khác, nhưng giải pháp phòng chống của nhiều cấp, nhiều ngành, nhiều địa phương hầu như thờ ơ, vô cảm, cho là việc nhỏ, mặc dù biết rõ hậu quả không nhỏ và dù biết Đảng ta, Nhà nước ta đã có những quyết sách quyết liệt, mở rộng nội dung và phạm vi phòng chống tham nhũng tiêu cực, trong đó có hành vi tham nhũng vặt. Bởi trong thực tế hầu hết những vụ tham nhũng lớn, nghiêm trọng và đặc biệt là các bị cáo là cán bộ cấp cao, đều là những kẻ mang trong người máu lạnh và lòng tham vô đáy mà bắt đầu từ bản thân hoặc gia đình tham lam vặt, ăn cắp vặt, tham ô vặt...

Trước thực trạng bức xúc và nghiêm trọng đó, rất nhiều cán bộ, đảng viên và người dân chân chính mong muốn Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng sớm có một quyết sách chiến lược phòng chống tham nhũng vặt với tinh thần quyết liệt hơn, xây ngay từ gốc, chống ngay từ đầu để đẩy lùi, đi đến triệt tiêu tệ nạn lót tay, lại quả, lợi ích nhóm trong các cơ quan công quyền và trong toàn hệ thống chính trị. Để xây được cái gốc trong phòng chống tham nhũng vặt, cơ bản và trước hết là xây dựng nền tảng văn hóa, trong đó có văn hóa nêu gương, văn hóa tránh xa lối sống nhục... cho mọi người, mọi nhà, trước hết là cán bộ, đảng viên, đoàn viên TNCS Hồ Chí Minh. Trong văn hóa phải lấy đạo đức cách mạng làm gốc, như Bác Hồ đã dạy, xây dựng lối sống trong sạch, lành mạnh, nếp sống khoa học, liêm chính, văn minh; quét sạch lòng tham vô đáy và chủ nghĩa cá nhân ra khỏi con người mình, cơ quan, đơn vị mình. Xây dựng cái gốc văn hóa còn cần phải tuyên truyền, phát động mọi người, mọi tổ chức vừa thường xuyên và kịp thời biểu dương, phát huy, học tập những tấm gương người tốt, việc tốt, hành vi tốt. Đồng thời lên án mạnh mẽ, nghiêm khắc các hành vi xấu độc, tiêu cực của bất cứ ai, bất cứ giữ cương vị gì. Thậm chí cương vị càng cao lại càng phải quyết liệt cảnh giác.

Trong thực tế, xã hội ta hằng ngày, hằng giờ đã có không biết bao nhiêu tấm gương sáng ngời về tinh thần mình vì mọi người, sẵn sàng hi sinh quyền lợi cá nhân mình để cứu giúp những người bất hạnh, nhiều tấm gương nhảy xuống sông, xông vào lửa để cứu người bị nạn. Ngay cả thiếu niên, học sinh cũng có những hành vi liêm chính như nhặt được của rơi tự nguyện đem đến Công an để trả lại người mất; khi ra vườn hoa, công viên mặc dù rất thích nhưng không bao giờ hái hoa, bẻ cành vì nghe lời cô dặn “bông hoa này là của chung”. Thế mà, có người muốn ăn ngon, mặc đẹp, nhà cao xe xịn... bằng cách tham ô, tham nhũng, ăn cắp của công, ăn chặn, cướp giật của người khác.

Phải làm cho mọi cán bộ, đảng viên, các bậc người cao tuổi, ông bà, cha mẹ có trách nhiệm nêu gương cho con cháu, thầy cô giáo nêu gương cho học sinh, giới trí thức, văn nghệ sĩ… nêu gương trước công chúng về phẩm chất liêm chính “đói cho sạch, rách cho thơm” và phải biết xấu hổ, biết nhục nhã khi bản thân hoặc gia đình có những hành vi tham nhũng, và nhận rõ thực chất của những hành vi tiêu cực, tham nhũng vặt không khác gì là hành vi vô nhân đạo, là sự đồng lõa, tiếp tay, nối giáo cho bọn “cướp đêm là giặc, cướp ngày là quan”.

Các cơ quan chức năng tham mưu cho Đảng, Nhà nước sớm ban hành các thiết chế, tiêu chuẩn, quy định cho cán bộ, đảng viên và người dân nên làm những điều tốt đẹp, nhân văn, không làm, không dám làm và không thể làm những điều xấu xa, độc ác để lợi cho mình, làm hại người khác và cộng đồng xã hội. Và lấy đó làm nội dung, tiêu chuẩn để các tổ chức Đảng và Ủy ban Kiểm tra tiến hành kiểm tra, giám sát, rà soát, xem xét cán bộ, đảng viên trong việc khen thưởng, bổ nhiệm, đề bạt, bầu cử vào các chức danh lãnh đạo, quản lí của các cơ quan Đảng, Nhà nước và hệ thống chính trị.