Có “vội vàng” khi nhập vụ án?

Tiếp tục gửi đơn kêu oan cho bố mẹ đến lãnh đạo Đảng, nhà nước và các cơ quan tố tụng Trung ương, anh Ngô Chí Hiếu, sinh năm 1998 (người con duy nhất) của bà Lê Thị Hạc (SN 1964) và ông Ngô Chí Dũng (SN 1960) - là các bị can bị cơ quan tiến hành tố tụng tỉnh Bạc Liêu khởi tố, điều tra, truy tố trong vụ án “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” liên quan đến Công ty CP Thủy hải sản Minh Hiếu và Công ty CP Thủy sản Minh Hiếu Bạc Liêu trong quan hệ tín dụng với một nhóm ngân hàng thương mại cho biết:

“Thời gian vừa qua, hai vụ án cùng tội danh “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” liên quan đến lãnh đạo Công ty CP thủy hải sản Minh Hiếu và Công ty CP thủy sản Minh Hiếu Bạc Liêu có quan hệ tín dụng với nhóm ngân hàng thương mại bị cơ quan tố tụng tỉnh Bạc Liêu tiến hành khởi tố, truy tố hoàn toàn tách bạch và độc lập gây ra nhiều tranh luận, quan điểm trái chiều về cách thức thi hành tố tụng, cùng một tội danh nhưng sao lại phải tách thành hai vụ án?

Nay một vụ án bị tòa án tuyên hủy, trả hồ sơ điều tra bổ sung thì Công an tỉnh Bạc Liêu lại cho nhập vụ án này vào một vụ án khác, khiến cho dư luận sửng sốt?

TAND tỉnh Bạc Liêu trả hồ sơ để điều tra bổ sung cho Viện KSND tỉnh Bạc Liêu, vụ án Hình sự sơ thẩm số 21/2020/TLST-HS đối với bị cáo Ngô Chí Dũng, cùng yêu cầu làm rõ 6 nội dung liên quan....

Ngày 12/4/2021, TAND tỉnh Bạc Liêu (thụ lý xét xử lần 2 sau khi bản án Sơ thẩm lần 1 bị hủy) đã ra Quyết định số 04/2021/HSST-QĐ: trả hồ sơ để điều tra bổ sung, yêu cầu Viện KSND tỉnh Bạc Liêu làm rõ 06 nội dung trong vụ án "lừa đảo chiếm đoạt tài sản" xảy ra tại Công ty CP thủy sản Minh Hiếu Bạc Liêu đã bị TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh tuyên hủy trước đó.

Tuy nhiên, ngày 16/6/2021, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bạc Liêu có Bản kết luận điều tra số 22/KLĐT-CSĐT-CSKT chuyển hồ sơ vụ án đến Viện KSND cùng cấp đề nghị truy tố đối với bà Hạc và ông Dũng, trong khi chưa tiến hành các hoạt động điều tra, làm rõ 6 nội dung mà TAND tỉnh Bạc Liêu nêu ra trong Quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung sẽ không đảm bảo việc xét xử được khách quan, làm rõ sự thật của vụ án và đúng quy định của pháp luật. Đồng thời ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi hợp pháp của ba, mẹ tôi cũng như của các bị can khác – anh Hiếu bức xúc.

Bởi, vụ án liên quan đến Ngân hàng BIDV Bạc Liêu cho đến nay đã qua nhiều cấp xét xử, bản án kết tội ba tôi và các bị cáo khác bị Tòa án Cấp cao tuyên hủy bỏ vì có nhiều sai phạm và hình sự hóa quan hệ dân sự. Khi vụ án được trả hồ sơ để điều tra lại, phía Cơ quan CSĐT và Viện KSND tỉnh Bạc Liêu rất nhiều lần ban hành các Bản kết luận điều tra, Bản cáo trạng khác nhau nhưng đều không đảm bảo tính đúng đắn, tính toàn diện, đúng quy định của pháp luật, còn thiếu căn cứ, không có chứng cứ để buộc tội dẫn đến bị trả hồ sơ điều tra lại, điều tra bổ sung nhiều lần.

Tuy nhiên, trong khi chưa thể kết luận, chưa thể làm rõ được những vấn đề mà TAND tỉnh Bạc Liêu yêu cầu thì phía Cơ quan CSĐT và Viện KSND tỉnh Bạc Liêu lại quyết định nhập vụ án này với vụ án liên quan đến Ngân hàng ABBank Bạc Liêu và Ngân hàng ACB Cà Mau là không khách quan, không đúng quy định pháp luật.

... Tuy nhiên ngày 17/6/2021 Công an tỉnh Bạc Liêu ra Thông báo cho đương sự về Quyết định nhập vụ án số 06/QĐ-CSĐT-CSKT là gây bất lợi cho các bị can, bị cáo?

Rõ ràng việc Cơ quan CSĐT, Công an tỉnh Bạc Liêu chưa tiến hành điều tra, thu thập chứng cứ, làm rõ các nội dung yêu cầu của Tòa án nhân dân tỉnh Bạc Liêu nhưng vẫn quyết tâm ra Bản kết luận điều tra số 22/KLĐT-CSĐT-CSKT là hành động “cố đấm ăn xôi” – anh Hiếu nhấn mạnh.

Theo các luật sư tham gia vụ án cho rằng, đáng lẽ theo nguyên tắc có lợi cho bị can bị cáo quy định tại Điều 13 về Suy đoán vô tội của Bộ luật Tố tụng hình sự: “Khi không đủ và không thể làm sáng tỏ căn cứ để buộc tội, kết tội theo trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định thì cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải kết luận người bị buộc tội không có tội”. Căn cứ quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 157 về việc “không có sự việc phạm tội” hoặc“hành vi không cấu thành tội phạm” và điểm a khoản 1 Điều 230 Bộ luật Tố tụng Hình sự để đình chỉ điều tra vụ án, nhằm tránh cho ông Dũng, bà Hạc và các bị can khác bị hàm oan.

Các vụ án đến giai đoạn hiện nay đặt ra nhiều vấn đề về tính pháp lý của Bản kết luận điều tra. Vì thực tế đang tồn tại “quan điểm khác biệt” về cách thức đánh giá bản chất của vấn đề tội phạm, bản chất của sự việc. Cụ thể trong vụ án này ông Dũng, bà Hạc và các bị cáo thực sự có động cơ, mục đích chiếm đoạt tài sản của các Ngân hàng hay không? Trong khi căn cứ, chứng cứ do cơ quan CSĐT và Viện KSND tỉnh Bạc Liêu đưa ra đều mang tính tuyệt đối hoá, thậm chí chưa thu thập, chưa phân tích, đánh giá một cách khách quan, toàn diện, đầy đủ để kết tội. Bên cạnh đó, phía ngân hàng cũng không xác định được tài sản bị thiệt hại?

Hình sự hóa quan hệ dân sự

Liên quan đến bản án Sơ thẩm vụ án Công ty CP thủy sản Minh Hiếu Bạc Liêu, ngày 27/02/2019, TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh xét xử phúc thẩm bằng bản án số 69/2019/HS-PT, tuyên huỷ toàn bộ bản án hình sự sơ thẩm số 19/2018/HS-ST ngày 30/5/2018 của TAND tỉnh Bạc Liêu, chuyển toàn bộ hồ sơ vụ án cho Viện KSND tỉnh Bạc Liêu điều tra, truy tố, xét xử lại theo quy định của pháp luật.

Theo nhận định của Hội đồng xét xử phúc thẩm: Việc toà án cấp sơ thẩm quy kết các bị cáo có hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản số tiền 3.063.471.865 đồng là thiếu căn cứ, chưa thoả mãn dấu hiệu gian dối và chiếm đoạt tài sản của tội lừa đảo. Và hành vi các bị cáo dùng hoá đơn khống, hoá đơn chênh lệch để ngân hàng giải ngân và Công ty chiếm đoạt tiền của ngân hàng cũng không thoả mãn dấu hiệu cấu thành tội “lừa đảo chiếm đoạt tài sản, việc Toà án cấp sơ thẩm quy kết các bị cáo “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản của ngân hàng” là thiếu căn cứ.

Trong phần đưa ra ý kiến, đại diện Viện KSND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh cho rằng: Cấp sơ thẩm xác định các bị cáo thực hiện hành vi gian dối chiếm đoạt tiền của Ngân hàng BIDV Bạc Liêu là chưa có căn cứ vững chắc. Bởi vì, cùng liên quan đến hành vi “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng” với các bị cáo, nhưng Cơ quan Cảnh sát điều tra không truy cứu trách nhiệm hình sự mà tách vụ án ra xử lý sau là không có cơ sở thuyết phục. Nếu như bị cáo Dũng, Út, Đoàn phạm tội “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” thì các cán bộ có liên quan trong việc cho vay phía Ngân hàng BIDV chi nhánh Bạc Liêu phạm tội “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”. Mặt khác, phía Ngân hàng không xác định được hành vi phạm tội thì các bị cáo cũng không phạm tội. Theo phân tích nêu trên thì không có cơ sở cho rằng các bị cáo phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản mà đây là quan hệ dân sự- đại diện Viện KSND Cấp cao nêu quan điểm.

Với tính chất phức tạp, kéo dài, liên quan đến nhiều ngân hàng, xảy ra tại nhiều địa phương khác nhau liên quan đến Công ty Minh Hiếu và lãnh đạo của Công ty này là có dấu hiệu oan sai, hình sự hóa quan hệ dân sự, kinh doanh thương mại. Tính chất vụ việc không đúng như kết tội của cơ quan thi hành tố tụng. Tòa án các cấp tuyên hủy, nhiều lần trả hồ sơ điều tra lại.

Theo đúng như suy đoán của dư luận, vụ án càng kéo dài sẽ trở thành "mớ bòng bong" khó gỡ rối, vì Cơ quan tố tụng tỉnh Bạc Liêu không đưa ra được chứng cứ xác đáng, thuyết phục buộc tội các bị cáo có tội.

Trong cùng một thời gian, cùng một nội dung vụ việc nhưng hai cơ quan tố tụng lại cùng tiến hành thụ lý giải quyết vụ án dân sự và vụ án hình sự là trái pháp luật, cơ quan tiến hành tố tụng đã hình sự hoá quan hệ dân sự giữa Ngân hàng BIDV Bạc Liêu và Công ty thủy sản Minh Hiếu Bạc Liêu. Nay Cơ quan Điều tra Công an tỉnh Bạc Liêu lại ra Quyết định nhập vụ án là không đảm bảo tính khách quan, công bằng theo qui định của pháp luật. Do đó, khẩn thiết đề nghị các Cơ quan tố tụng Trung ương là Viện KSND Tối cao, Bộ Công an cần tiến hành rút hồ sơ, điều tra lại từ đầu vụ án này, nhằm đảm tránh oan sai cho người vô tội.