Theo suốt chiều dài lịch sử của dân tộc, trong công cuộc dựng nước, giữ nước, lớp lớp NCT Việt Nam đã nêu cao tấm gương tận trung với nước, tận hiếu với dân. Sử sách còn ghi, lưu truyền mãi đến ngày nay, tiêu biểu là các anh hùng dân tộc, các danh nhân văn hóa, các nhà khoa bảng, các nghệ nhân, nghệ sĩ tài ba… Nét đặc biệt ở các cụ là “trường thọ đi đôi với phát huy và phát triển tài năng“, nghĩa là càng già càng cống hiến được nhiều cho xã hội, ví dụ như Tô Hiến Thành, Mạc Đĩnh Chi, Chu Văn An, Nguyễn Trãi, Lê Hữu Trác, Vũ Hữu, Nguyễn Bỉnh Khiêm…

Thế hệ NCT ở nước ta hiện nay hầu hết đã đi qua cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc. Do vậy, nhìn chung NCT có bản lĩnh chính trị, lập trường tư tưởng vững vàng, nhiều kinh nghiệm trong cuộc sống. Nhiều người có kiến thức sâu rộng trên nhiều lĩnh vực, có điều kiện đóng góp hiệu quả và thiết thực cho xã hội.

Hội viên NCT thị trấn Kon Dơng tích cực làm kinh tế xóa đói giảm nghèo. Ảnh: Thanh Hà

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, nhiều NCT đã tham gia du kích, rào làng kháng chiến, vận động con cháu thực hiện khẩu hiệu “Vườn không nhà trống”, “Cướp súng giặc để giết giặc”, tự mình đốt nhà thực hiện tiêu thổ kháng chiến, góp phần làm thất bại các trận càn của địch, đi dân công phục vụ các chiến dịch, hăng hái tăng gia sản xuất, động viên con cháu nhập ngũ. Các “Hội Mẹ chiến sĩ” vận động bà con tiết kiệm, xây dựng “Hũ gạo nuôi quân”, đón nhận thương bệnh binh về nuôi, hết lòng chăm sóc anh em từ các mặt trận về hậu phương.

Trong kháng chiến chống Mỹ, NCT ở miền Bắc tích cực tham gia xây dựng hậu phương lớn, phát triển sản xuất, đánh thắng các cuộc chiến tranh phá hoại, chi viện đắc lực cho miền Nam, tích cực tham gia xây dựng những “Cánh đồng 5 tấn”, giành danh hiệu “Phụ lão 3 giỏi”. Nhiều người xung phong vào các đội “Bạch đầu quân”, tham gia phong trào thi đua “Một người làm việc bằng hai vì miền Nam ruột thịt”, ra sức sản xuất, động viên con cháu lên đường vào Nam, với tinh thần “thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”...

Ngay từ thời xa xưa đã ghi lại được nhiều chính sách ưu đãi NCT và hàng trăm quy định, quy ước khác nhau về “trọng lão”, trên tất cả các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa và xã hội. Trong nền kinh tế đất nước ta hiện nay, đã có nhiều văn bản pháp quy liên quan đến NCT, đề cập đến sự quan tâm của Nhà nước và xã hội đối với người già không nơi nương tựa.

Quốc hội nước ta đã ban hành Pháp lệnh NCT, quy định cụ thể về phụng dưỡng, chăm sóc và phát huy vai trò của NCT. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã đề ra: “Xây dựng chính sách chăm sóc sức khỏe, quan tâm hơn nữa đến NCT về y tế, hưởng thụ văn hóa, nhu cầu được thông tin, phát huy khả năng tham gia đời sống chính trị của đất nước và các hoạt động xã hội, nêu gương tốt, giáo dục lí tưởng và truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ. Thực hiện tốt chính sách đền ơn đáp nghĩa, chăm sóc người có công với nước. Xây dựng chương trình hành động quốc gia về NCT. Phát huy vai trò Hội NCT Việt Nam”. Và hiện nay, Luật NCT ban hành càng khẳng định vai trò của NCT Việt Nam.

Trong sự nghiệp đổi mới hiện nay, Đảng và Nhà nước ta càng quan tâm đến NCT. Tổ chức Hội NCT có từ cấp cơ sở đến Trung ương, có nguyên tắc tổ chức, nội dung phương hướng hoạt động rõ ràng. Để động viên sự đóng góp của NCT vào công cuộc phát triển đất nước, hằng năm Nhà nước lấy Ngày 6/6 là Ngày Truyền thống NCT, Ngày NCT Việt Nam, để các cấp chính quyền, các đoàn thể xã hội và người thân trong gia đình dành thời gian quan tâm chăm sóc NCT, thể hiện đạo lí “Uống nước nhớ nguồn”, phát huy những truyền thống tốt đẹp, nâng cao lợi ích cho xã hội.

Việt Nam là một trong các quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Những người từ 60 tuổi trở lên chiếm 11,9% tổng dân số vào năm 2019 và đến năm 2050, con số này sẽ tăng lên hơn 25%. Đến năm 2036, Việt Nam bước vào thời kì dân số già, chuyển từ xã hội “già hóa” sang xã hội “già”. Các thế hệ NCT Việt Nam đã nêu nhiều tấm gương sáng cả trong thời kì chiến tranh bảo vệ Tổ quốc và trong giai đoạn hòa bình xây dựng đất nước, tiếp tục phát huy truyền thống sẵn có, với khí thế tin tưởng ở công cuộc đổi mới hiện nay đang được thực hiện mạnh mẽ trên các lĩnh vực của cả nước.