Tại Đơn khởi kiện vụ án hành chính gửi TAND TP Hải Phòng, với người bị kiện gồm: UBND huyện Thủy Nguyên, Chủ tịch UBND TP Hải Phòng, Chủ tịch UBND huyện Thủy Nguyên; đối tượng bị kiện gồm: Quyết định số 2249/QĐ-UBND ngày 13/4/2020 của UBND huyện Thủy Nguyên, về thu hồi đất... Quyết định số 2271/QĐ-UBND ngày 13/4/2020 của UBND huyện Thủy Nguyên, về phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư... Quyết định số 964/QĐ-UBND ngày 22/2/2022, về việc điều chỉnh Quyết định số 2249/QĐ-UBND... Quyết định số 906/QĐ-UBND ngày 22/2/2021 của Chủ tịch UBND huyện Thủy Nguyên, về giải quyết khiếu nại lần đầu; Quyết định số 2473/QĐ-UBND ngày 31/8/2021 của Chủ tịch UBND TP Hải Phòng, về giải quyết khiếu nại lần 2, yêu cầu TAND TP Hải Phòng tuyên hủy các quyết định bị kiện và xem xét kiến nghị UBND TP Hải Phòng hủy Quyết định số 1281/QĐ-UBND ngày 12/6/2018, về phê duyệt giá đất để bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất. Cụ Hựu gửi kèm các tài liệu, chứng cứ: Giấy chuyển nhượng nhà ở ngày 4/6/1990, Giấy chuyển dịch tài sản của bà Lê Thúy Nghĩa, Giấy đề nghị xác nhận nguồn gốc đất...

Cửa nhà ông Nguyễn Đức Hựu khi chưa bị cưỡng chế ghi rõ địa chỉ số 136A Bến Bính

Đơn khởi kiện của cụ Nguyễn Đức Hựu được TAND TP Hải Phòng thụ lí ngày 7/10/2021. Sau nhiều lần hoãn phiên tòa, ngày 24/6/2022, TAND TP Hải Phòng đã đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm, với HĐXX gồm: Thẩm phán Cao Thành Ngọc; các Hội thẩm Nhân dân ông Nguyễn Thanh Hải, bà Nguyễn Thị Luyến, ban hành Bản án số 16/2022/HC-ST, với quyết định bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của cụ Nguyễn Đức Hựu. Cụ Hựu cho rằng, HĐXX bỏ qua tất cả những lập luận, bằng chứng của người khởi kiện là thiếu khách quan, không đúng quy định của pháp luật.

Căn cứ các tài liệu có trong hồ sơ vụ án, nguồn gốc sử dụng đất của gia đình cụ Hựu được xác định: Thửa đất số 73, tờ bản đồ số 08 tại thôn Bến Bính A, có diện tích sử dụng thực tế hiện nay là 164m2, trước đây do vợ chồng cụ Lê Công Khanh, cụ Vũ Thị Thoa sử dụng ổn định từ năm 1968. Trước khi đi sơ tán năm 1965, gia đình cụ Khanh, cụ Thoa và mẹ đẻ cụ Khanh là cụ Lê Thị Chung sinh sống tại đầu bến phà Bính (cũ). Năm 1968, gia đình họ đi sơ tán về, thì căn nhà cũ Nhà nước trưng dụng làm đồn công an, nên chính quyền thời kì đó cho phép gia đình cụ Khanh, cụ Thoa về khu đất hiện gia đình cụ Hựu đang sử dụng để khai khẩn đất làm nhà sinh sống. Họ đã tạo lập được diện tích đất và sử dụng ổn định, đến năm 1980 các cụ cho con trai nuôi là ông Vũ Đình Tới và năm 1990 chuyển nhượng lại căn nhà cho vợ chồng cụ Nguyễn Đức Hựu, cụ Trần Thị Nam (Lan). Đơn đề nghị xác nhận của gia đình cụ Hựu, cụ Lan được Công an xã Tân Dương xác nhận là đúng. Các Biên lai thu thuế nhà, đất cũng thể hiện gia đình cụ Hựu, cụ Lan nộp đủ cho cả tổng diện tích đất 164m2.

Bằng chứng cho thấy nhà của các hộ dân không xâm phạm hành lang an toàn đường bộ

Như vậy, toàn bộ diện tích đất này phải được xác định là đất ở, đủ điều kiện được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và các tài sản khác gắn liền với đất. Ngày 21/12/1982, Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) ban hành Nghị định số 203-HĐBT về ban hành Điều lệ bảo vệ đường bộ, thì trước đó chính quyền chưa cắm mốc hành lang an toàn đường bộ, còn người dân (cụ thể gia đình cụ Khanh, cụ Thoa) sử dụng đất từ trước đó rất lâu. Theo quy định, nếu thửa đất có diện tích rơi vào quy hoạch hành lang an toàn đường bộ, thì bắt buộc Nhà nước phải thu hồi và bồi thường về đất cho người dân. Tuy nhiên, trên thực tế không có căn cứ nào xác định đất của gia đình ông Hựu có diện tích xâm phạm hành lang an toàn đường bộ. Mặt khác, đoạn đường này trải qua nhiều lần thay đổi, từ Quốc lộ 10 đến Tỉnh lộ 359B, rồi năm 2014, HĐND TP Hải Phòng ban hành Nghị quyết số 32/NQ-HĐND chuyển Tỉnh lộ 359B thành đường cấp huyện 2 làn xe.

Trong quá trình đó, chính quyền huyện mấy lần mở rộng hành lang giao thông, tiến hành xử phạt những gia đình vi phạm, nhưng gia đình cụ Hựu không bị xử phạt. Mặt khác, nếu đất gia đình cụ Hựu có diện tích nằm trong quy hoạch hành lang an toàn giao thông, buộc Nhà nước phải thu hồi và bồi thường theo giá đất ở, nhưng việc này chưa từng xảy ra thì nay thu hồi cũng phải bồi thường mới đúng. Vậy mà tại Quyết định số 2249/QĐ-UBND ngày 13/4/2020, về việc thu hồi đất của gia đình cụ Hựu, chính quyền huyện Thủy Nguyên lại cho rằng, trong 164m2 đất có 45,9m2 đất hành lang giao thông. Rồi tại Phương án bồi thường, hỗ trợ đất đai... Trung tâm Phát triển quỹ đất xác định, 45,9m2 là đất công do UBND xã Tân Dương quản lí không bồi thường, 27,9m2 đủ điều kiện công nhận đất ở nhưng phải trừ 50% tiền sử dụng đất. Như vậy, việc chính quyền huyện Thủy Nguyên xác định như vậy là không có căn cứ và trái pháp luật.

Quyết định số 964/QĐ-UBND điều chỉnh nội dung Điều 1 Quyết định số 2249/QĐ-UBND: “Thu hồi diện tích 164m2 đất (trong đó 118,1m2 đất đủ điều kiện công nhận quyền sử dụng đất như đất ở và 45,9m2 đất hành lang giao thông của hộ ông (bà) Nguyễn Đức Hựu...” thành “Thu hồi diện tích 118,1m2 đất của hộ ông Nguyễn Đức Hựu và diện tích 45,9m2 đất UBND xã Tân Dương quản lí...”. Như vậy càng trái pháp luật, cần phải hủy bỏ.

Bản đồ cung cấp cho dân chỉ là quy hoạch đường dây, đường ống kĩ thuật

Việc áp giá bồi thường đất, chính quyền TP Hải Phòng và huyện Thủy Nguyên sử dụng văn bản hết hiệu lực pháp luật. Cụ Hựu giải thích: “Tại phương án bồi thường cho gia đình tôi và các hộ dân khác, UBND huyện Thủy Nguyên căn cứ Quyết định số 1281/QĐ-UBND ngày 12/6/2018 của UBND TP Hải Phòng, về phê duyệt giá đất giai đoạn 2015 - 2019, theo Quyết định số 2970. Ngày 8/3/2019, UBND TP Hải Phòng ban hành Quyết định số 08/2019/QĐ-UBND, điều chỉnh giá một số loại đất, có hiệu lực từ ngày 20/3/2019. Ngày 31/12/2019, UBND TP Hải Phòng ban hành Quyết định số 54/2019/QĐ-UBND, phê duyệt giá đất giai đoạn 2020 - 2014. Đất gia đình tôi thu hồi bằng Quyết định số 2249/QĐ-UBND ngày 13/4/2020, mà lại áp giá đất giai đoạn 2015 - 2019 là trái pháp luật”.

Việc đo đạc, kiểm đếm tài sản trên đất làm chưa đúng, chưa đầy đủ theo quy định của pháp luật. Tại Phương án bồi thường, hỗ trợ số 08/PA-TCT, ban hành kèm theo Quyết định phê duyệt phương án bồi thường số 2271/QĐ-UBND ngày 13/4/2020, chính quyền huyện Thủy Nguyên không đưa thông tin gì liên quan đến tái định cư cho gia đình cụ Hựu. Như vậy hoàn toàn trái với quy định tại điểm b, Khoản 3, Điều 69 Luật Đất đai năm 2013, khiến gia đình không khỏi hoang mang. Các yêu cầu khởi kiện khác của cụ Hựu cũng đều có căn cứ có thể chấp nhận.

Thế nhưng tại Bản án số 16/2022/HC-ST của TAND TP Hải Phòng lại cho rằng, các quyết định của UBND huyện Thủy Nguyên, quyết định giải quyết khiếu nại của Chủ tịch UBND TP Hải Phòng, quyết định giải quyết khiếu nại của Chủ tịch UBND huyện Thủy Nguyên được thực hiện đúng trình tự, đúng pháp luật. Trong khi đó, thực tế tại dự án này không công khai bản đồ quy hoạch tỉ lệ 1/500, không thực hiện cắm và bàn giao mốc thu hồi đất... nhưng HĐXX cũng bỏ qua và cho rằng, chính quyền có thực hiện các công việc này là không đúng sự thật. Được biết, cụ Hựu sẽ kháng cáo Bản án số 16/2022/HC-ST của TAND TP Hải Phòng lên TAND Cấp cao tại Hà Nội. Hi vọng rằng cụ Hựu sẽ nhận được bản án công tâm, đúng pháp luật.