Tài liệu có trong hồ sơ thể hiện: Năm 1987, vợ chồng ông Nguyễn Văn Cát, bà Nguyễn Thị Mến ra khai hoang, vượt lập diện tích đất ở khu đầm Nghĩa Địa, tọa lạc tại thôn Lâu Trại, xã Hoa Động, huyện Thủy Nguyên, TP Hải Phòng, trong đó có thửa đất số 219, tờ bản đồ số 06, thôn Lâu Trại. Cuối năm 2000, do không có nhu cầu sử dụng, gia đình bà Mến chuyển nhượng thửa đất số 219 cho bà Nguyễn Thị Hoa. Sau đó bà Hoa chuyển nhượng cho con trai mình là anh Nguyễn Văn Duy. Một phần của ông Nguyễn Văn Sơn chuyển nhượng cho chị Nguyễn Thị Diện. Việc chuyển nhượng và nhận chuyển nhượng, cho tặng đất của các hộ dân đều bằng giấy viết tay, không có xác nhận của chính quyền địa phương.

Bà Nguyễn Thị Mến và anh Nguyễn Văn Duy

Khi thực hiện Dự án Đầu tư xây dựng hạ tầng kĩ thuật khu đô thị mới Bắc sông Cấm, chính quyền huyện Thủy Nguyên ban hành các Quyết định: số 8198/QĐ-UBND ngày 6/11/2020, số 8189/QĐ-UBND ngày 6/11/2020, về thu hồi đất; số 8199/QĐ-UBND ngày 6/11/2020, kèm theo Phương án bồi thường hỗ trợ số 01/PA-TCT, về việc xác định hạng đất, loại đất để bồi thường, hỗ trợ về đất và các tài sản trên đất. Theo đó, các Quyết định và Phương án đều xác định tên chủ hộ sử dụng đất là bà Nguyễn Thị Mến. Bà Mến không thể đồng ý với các quyết định và Phương án, vì theo bà đất đã chuyển nhượng cho bà Nguyễn Thị Hoa và bà Hoa cho tặng và chuyển nhượng cho người khác.

“Đất gia đình tôi đã chuyển nhượng cho bà Hoa và ông Nguyễn Văn Sơn. Bà Hoa cho tặng con trai bà là anh Nguyễn Văn Duy một phần, phần còn lại ông Nguyễn Văn Sơn lại chuyển nhượng cho chị Nguyễn Thị Diện. Như vậy, đất có còn là của gia đình tôi đâu mà chính quyền cứ gắn tên tôi vào? Tôi có đơn thắc mắc với chính quyền huyện, nhưng họ không giải quyết. Một vấn đề khác, khi lập các Biên bản kiểm kê, họ ghi tên đại diện hộ dân có đất bị thu hồi và đại diện hộ dân lung tung. Đúng ra họ phải ghi đại diện hộ dân có đất bị thu hồi là anh Nguyễn Văn Duy và chị Nguyễn Thị Diện, thì họ lại lấy chữ kí của người lạ hoắc là ông Nguyễn Xuân Bồi. Đại diện hộ dân có lúc họ đưa tôi kí, có lúc họ đưa ông Nguyễn Văn Sơn kí, có lúc họ đưa anh Nguyễn Văn Duy kí. Nói chung là họ rũ rối tung lên, khiến các hộ dân chúng tôi không biết đâu mà lần…” - bà Mến bức xúc.

Phương án Bồi thường, hỗ trợ số 01/PA-TCT do Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Thủy Nguyên lập

Trình bày nêu trên của bà Nguyễn Thị Mến là có căn cứ. Vào 14 giờ 30 phút ngày 3/11/2017, Tổ công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) huyện Thủy Nguyên lập 2 biên bản kiểm kê đất đai, cây cối, hoa màu, vật kiến trúc đối với đất mang tên bà Nguyễn Thị Mến, nhưng phần ghi “Đại diện hộ dân có đất thu hồi” lại do ông Nguyễn Xuân Bồi kí, phần ghi “Đại diện hộ dân” do bà Nguyễn Thị Mến kí, điềm chỉ. Hồi 8 giờ 30 phút ngày 9/12/2017, Tổ công tác GPMB huyện Thủy Nguyên lập 3 biên bản, phần ghi “Đại diện hộ dân có đất thu hồi” không có ai kí, phần ghi “Đại diện hộ dân” là chữ kí anh Nguyễn Văn Duy. Hồi 14 giờ 30 phút cùng ngày, họ lại lập 3 biên bản, phần ghi “Đại diện hộ dân có đất thu hồi” cũng không ai kí, phần ghi “Đại diện hộ dân” là chữ kí của ông Nguyễn Văn Sơn.

Tại Phương án số 01/PA-TCT, do Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Thủy Nguyên lập, thửa đất được xác định 200m2 ghi: “Đất nông nghiệp HTX nông nghiệp Hoa Động giao khoán (đấu thầu) cho bà Nguyễn Thị Mến sử dụng vào mục đích nuôi trồng thủy sản từ năm 1988. Sau đó hộ bà Mến sử dụng xây dựng nhà ở trước 15/10/1993. Đất không đủ điều kiện công nhận quyền sử dụng đất, không được bồi thường, nhưng được hỗ trợ…”, mức hỗ trợ 50%. Phần diện tích vượt mức 200m2, chỉ được hỗ trợ chi phí đầu tư vào đất. Phương án này xác định chủ sử dụng đất là bà Nguyễn Thị Mến. Rõ ràng nội dung xác định tại Phương án số 01/PA-TCT vừa sai sự thật, vừa trái pháp luật. Thực tế đất này do vợ chồng ông Nguyễn Văn Cát, bà Nguyễn Thị Mến khai hoang vượt lập, không có căn cứ nào về việc HTX nông nghiệp Hoa Động giao khoán. Mặt khác, cứ cho rằng HTX nông nghiệp Hoa Động giao khoán là đúng, thì sau khi HTX nông nghiệp giải thể, đất thuộc quyền quản lí, sử dụng của hộ dân. Việc hộ dân làm nhà ở từ trước 15/10/1993, phải được xem là hợp pháp, đủ điều kiện được bồi thường 100% đất ở, theo Khoản 2, Điều 101 Luật Đất đai năm 2013.

Các Biên bản kiểm kê được lập rất lộn xộn

Điều trớ trêu, nực cười nhất trong vụ việc này lại nằm trong 2 bản án hành chính sơ thẩm, số 79/2021/HC-ST ngày 2/12/2021 và số 02/2022/HC-ST ngày 6/1/2022 của TAND TP Hải Phòng. Đơn khởi kiện của anh Nguyễn Văn Duy, chị Nguyễn Thị Diện đều đề nghị hủy Quyết định số 8198/QĐ-UBND ngày 6/11/2020 của UBND huyện Thủy Nguyên, về việc thu hồi đất của hộ bà Nguyễn Thị Mến; đề nghị hủy Quyết định số 8199/QĐ-UBND ngày 6/11/2020 của UBND huyện Thủy Nguyên, về phê duyệt phương án bồi thường… và Phương án bồi thường số 01/PA-CTC ban hành kèm theo. Anh Duy, chị Diện đều cho rằng, các quyết định và phương án này ban hành không đúng trình tự, thủ tục và không đúng pháp luật. Thế nhưng, HĐXX lại không xem xét theo hướng đề nghị của các nguyên đơn, mà lại tập trung nhận định việc mua bán, chuyển nhượng, cho tặng bằng giấy viết tay, là không đúng quy định của pháp luật, từ đó xử bác đơn của anh Duy, chị Diện.

Nực cười ở chỗ, đây không phải là phiên tòa dân sự tranh chấp giữa các đương sự, mà là phiên tòa hành chính xem xét quyết định hành chính, hành vi hành chính, thì việc chuyển nhượng, nhận chuyển nhượng, cho tặng có đúng pháp luật hay không đâu có quan trọng, vì các đương sự có tranh chấp với nhau đâu? Việc gia đình bà Mến chuyển nhượng đất cho bà Hoa, bà Hoa cho con là anh Nguyễn Văn Duy, phần còn lại Nguyễn Văn Sơn lại chuyển nhượng lại cho chị Nguyễn Thị Diện là đúng sự thật. Ở đây, đúng ra HĐXX phải xem xét tính pháp lí của các quyết định hành chính, hành vi hành chính, thì lại quay ra phân tích việc chuyển nhượng, nhận chuyển nhượng, cho tặng đất, để bác đơn của anh Duy, chị Diện là không đúng quy định của pháp luật.

Đương nhiên, anh Duy, chị Diện đã có đơn kháng cáo lên cấp phúc thẩm, là TAND Cấp cao tại Hà Nội. Hi vọng cấp phúc thẩm sẽ xem xét vụ án một cách công tâm, khách quan, đúng sự thật và đúng pháp luật.