Các cuộc hội thảo thường thảo luận về các vấn đề mang tính khoa học, lí luận và thực tiễn đang xảy ra. Mục đích hội thảo là làm sáng tỏ các cơ sở lí luận, thực tiễn của vấn đề. Còn tọa đàm thì vấn đề đặt ra trao đổi ở phạm vi, đối tượng hẹp, có tính thân mật gần gũi hơn. Có thể nói, đây là những hình thức hội nghị mang tính chuyên đề đem lại hiệu quả tốt trong công tác nghiên cứu khoa học hoặc quản lí, điều hành xã hội. Tuy nhiên, thành công của hội thảo, tọa đàm phụ thuộc vào định hướng nội dung của cơ quan chủ trì tổ chức và trách nhiệm của những người tham gia.

Trước hết và quan trọng nhất là việc lựa chọn chủ đề. Hội thảo hay tọa đàm sẽ nói về chủ đề gì? Mục đích nhằm hướng tới cái gì? Từ xác định rõ chủ đề, mục đích, sẽ lựa chọn đúng diễn giả để bàn bạc kĩ nội dung, sắp xếp các ý kiến tham luận, phản biện sao cho phù hợp. Các buổi hội thảo, tọa đàm sẽ rất cuốn hút, đem lại những kiến thức bổ ích nếu biết khơi dậy những quan điểm, ý kiến (kể cả trái chiều) khi muốn tìm hiểu một vấn đề nào đó.

Trong thực tế công tác Hội NCT, có những cuộc hội thảo, tọa đàm khá bổ ích, lí thú, để lại ấn tượng sâu sắc cho người tham dự. Đơn cử như cuộc tọa đàm của Chi hội NCT tổ dân phố số 18, phường Ngọc Thụy, quận Long Biên, TP Hà Nội do ông Nguyễn Thiên Hùng 75 tuổi, Chi hội trưởng chủ trì. Chủ đề ông Hùng lựa chọn để tọa đàm là “Tuổi cao gương sáng - Rạng ngời lòng son”. Ông viết đề dẫn gợi mở, dẫn dắt hội viên trao đổi về các vấn đề: Thế nào là tuổi cao, gương sáng? Làm gì để nêu gương sáng? Ở hoàn cảnh cụ thể của mình thì nêu gương sáng thế nào?

Để hội viên có cơ sở ban đầu, ông nhờ một cán bộ nghỉ hưu, am hiểu về tin học chuẩn bị nội dung trình chiếu giới thiệu khái quát phong trào thi đua yêu nước “Tuổi cao - Gương sáng” và một số gương NCT tiêu biểu ở các tỉnh thành… Việc này giúp hội viên tận mắt thấy hình ảnh, việc làm của NCT các nơi, từ đó liên hệ với địa phương và bản thân mình. Vì thế cuộc tọa đàm trở nên sôi nổi thu hút nhiều ý kiến. Có cụ 89 tuổi đọc liền 2 bài thơ về nêu gương sáng. Nhiều hội viên hào hứng kể về những gương sáng của “NCT quanh ta” hoặc liên hệ về văn hóa nêu gương của NCT trong ứng xử, hội họp, lễ hội… Người này nêu vấn đề, người kia giải đáp, buổi tọa đàm càng lúc càng hấp dẫn. Sau tọa đàm, nhiều hội viên khen ông Chi hội trưởng “khéo lựa cơm gắp mắm”. Chỉ qua một cuộc tọa đàm mà nhiều gương sáng của NCT được phát hiện, ca ngợi; tinh thần “Tuổi cao - Gương sáng” được cổ vũ, động viên để phát triển.

Ngược lại, có một số cuộc tọa đàm, hội thảo ở địa phương do Hội NCT chủ trì, việc lựa chọn chủ đề chung chung không rõ chủ thể, đối tượng nên hiệu quả thấp, không đạt mục đích. Ví dụ, Hội NCT nọ lấy chủ đề “Nâng cao hiệu quả công tác tham gia xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở”, mục đích là muốn trao đổi về vai trò của Hội NCT và NCT trong công tác này. Tiếc rằng khi mời đại diện chính quyền và các tổ chức, đoàn thể tham gia ý kiến lại không bàn bạc, chuẩn bị kĩ, nên các tổ chức đó chỉ tập trung nêu biện pháp, thành tích của mình chứ không đi sâu vào vai trò của NCT. Vô hình trung, cuộc tọa đàm, hội thảo của Hội NCT trở thành một hội nghị báo cáo tổng kết thành tích của chính quyền và các tổ chức, đoàn thể địa phương về xây dựng hệ thống chính trị cơ sở. Trong khi vào giờ giải lao của tọa đàm, hội thảo, hỏi về vai trò của NCT trong công tác này thì những người tham dự lại nêu ra được nhiều vấn đề thiết thực hơn các ý kiến chính thức.

Từ 2 ví dụ trên cho thấy, việc tổ chức hội thảo, tọa đàm của Hội NCT cần lựa chọn các chủ đề thiết thực với công tác Hội, có mục đích, chủ thể, đối tượng rõ ràng, tránh chung chung, hình thức, nặng về báo cáo thành tích. Cơ quan và người chủ trì hội thảo, tọa đàm cần nghiên cứu, hướng dẫn, phối hợp chuẩn bị nội dung chu đáo; quá trình điều hành cần linh hoạt và bám sát chủ đề để đạt được mục đích đề ra.