Thách thức của già hóa dân số

Để đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe NCT, thích ứng với giai đoạn già hóa dân số, góp phần thực hiện đạt các mục tiêu của Nghị quyết số 20-NQ/TW về “tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân trong tình hình mới” và Nghị quyết số 21-NQ/TW về công tác dân số trong tình hình mới; UBND tỉnh Long An đã phê duyệt kế hoạch chăm sóc sức khỏe NCT năm 2022.

Hiện nay, nhận thức hành vi của người dân đã dần thích ứng với giai đoạn “già hóa dân số”. Để có tuổi thọ cao là mơ ước của tất cả mọi người, là sự phấn đấu của mỗi cá nhân, cộng đồng và xã hội. Tuy nhiên, theo các nhà nhân khẩu học, tốc độ “già hóa dân số” sẽ nhanh và tác động đến nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội như hệ thống chăm sóc sức khỏe, quan hệ gia đình, tâm lí, lối sống, hệ thống an sinh xã hội,… Vì thế, để thích ứng với một xã hội “già hóa” đòi hỏi mỗi cá nhân, cộng đồng và xã hội phải có cách ứng xử thích hợp.

Khám sức khỏe định kì cho NCT.

Thực tế hệ thống an sinh xã hội của nước ta còn nhiều bất cập, chưa thích ứng với giai đoạn “già hóa dân số”. Do NCT ở nước ta hiện nay đa số được sinh ra và lớn lên trong thời kì chiến tranh nên ít có điều kiện bảo vệ sức khỏe và tích lũy vật chất cho tuổi già. Mặt khác, nước ta còn nghèo nhưng lại phải giải quyết cùng lúc nhiều vấn đề liên quan đến tận dụng cơ hội giai đoạn “cơ cấu dân số vàng” và việc thích ứng với “già hóa dân số”. Bên cạnh đó, hệ thống an sinh xã hội cho NCT hiện nay chưa phát triển đồng bộ; kiến thức, kĩ năng chăm sóc sức khỏe, vật chất, tinh thần cho NCT chưa được quan tâm đúng mức… Cùng với đó là hệ thống chăm sóc sức khỏe của tỉnh chưa đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của NCT, nhất là hệ thống dịch vụ, xã hội hóa chăm sóc NCT. Hệ thống lão khoa chưa đầy đủ và được trang bị để đáp ứng nhu cầu giải quyết các bệnh mạn tính, bệnh đặc trưng của NCT. Việc tiếp cận các dịch vụ y tế và xã hội của NCT nghèo, NCT ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa còn nhiều khó khăn.

NCT tỉnh Long An cũng nằm trong tình trạng chung của NCT cả nước phải đối mặt với tiềm ẩn của bệnh tật cũng như mắc các nhóm bệnh không lây nhiễm ngày càng tăng như: Bệnh tim mạch, ung thư, đái tháo đường, tăng huyết áp, trầm cảm,… Làm thế nào để giúp NCT tăng khả năng tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe về thể chất và tinh thần phù hợp, phòng tránh nguy cơ mắc các bệnh không lây nhiễm, biết tự chăm sóc bản thân đúng cách… đang là những đòi hỏi cấp thiết trước thách thức của “già hóa dân số”.

Tăng cơ hội chăm sóc NCT toàn diện

Tại Long An, Đề án chia làm 2 giai đoạn từ năm 2017- 2025, Đề án được triển khai tại 15 huyện, thị xã, thành phố, tập trung triển khai ở địa bàn có tỉ lệ cao NCT, vùng điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn,… Đề án có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc giải quyết những vấn đề chủ yếu đặt ra của giai đoạn “già hóa dân số”. Mục tiêu nâng cao nhận thức, tạo môi trường xã hội đồng thuận và phong trào toàn xã hội tham gia chăm sóc sức khỏe NCT. Đồng thời, nâng cao sức khỏe của NCT trên cơ sở kiến thức, kĩ năng tự chăm sóc sức khỏe và tăng khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu; đáp ứng ngày càng đầy đủ nhu cầu chăm sóc sức khỏe dài hạn của NCT tại gia đình, cộng đồng và trong cơ sở chăm sóc sức khỏe tập trung NCT với chất lượng cuộc sống của NCT ngày càng cao, chi phí và hình thức phù hợp với các mục tiêu cụ thể: Vai trò của NCT được phát huy trong tuyên truyền, vận động thực hiện chính sách dân số và nâng cao chất lượng cuộc sống; chất lượng tư vấn chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thần cho NCT được cải thiện; phát hiện và xử lí sớm các bệnh thường gặp ở NCT; sức khỏe thể chất và tinh thần của NCT được hỗ trợ chăm sóc thông qua hoạt động của mạng lưới tình nguyện viên tại cộng đồng.

Với mỗi mục tiêu, tỉnh có những phương thức hoạt động phù hợp để đạt hiệu quả tốt. Cụ thể như tổ chức các lớp tập huấn, hội thảo cho lãnh đạo chính quyền, đoàn thể, các tổ chức chính trị, xã hội nhằm nâng cao sự hiểu biết của cán bộ lãnh đạo về chính sách, pháp luật liên quan đến NCT cũng như vai trò, sự cống hiến của NCT trong mọi mặt của đời sống; trách nhiệm của cá nhân, gia đình và xã hội trong việc chăm sóc NCT; tổ chức hội thảo về gương NCT trong tuyên truyền, vận động thực hiện chính sách dân số, phát triển kinh tế, xây dựng gia đình hạnh phúc. Bên cạnh đó, tổ chức tập huấn cho cán bộ y tế các cấp về chăm sóc sức khỏe, phục hồi chức năng NCT; hỗ trợ một số thiết bị chăm sóc sức khỏe, phục hồi chức năng NCT; khám tư vấn sức khỏe định kì, theo dõi sức khỏe, hướng dẫn tự chăm sóc bản thân, tự luyện tập phục hồi chức năng cho NCT, thành lập và duy trì hoạt động CLB NCT giúp NCT, thể dục dưỡng sinh, mạng lưới tình nguyện viên hỗ trợ chăm sóc NCT dựa vào cộng đồng; tập huấn kĩ năng tư vấn và chăm sóc NCT cho mạng lưới tình nguyện viên.

Có thể khẳng định, hiệu quả lan tỏa của mô hình đã thực sự phát huy được sức mạnh của những “cây cao bóng cả”. Điều này cũng cho thấy những chính sách đúng đắn của Đảng và Nhà nước ta đối với NCT. Trước đây chúng ta thường chỉ quan tâm nhiều hơn đến đối tượng là phụ nữ, trẻ em mà chưa có sự quan tâm đúng mức tới một bộ phận quan trọng là NCT, do đó, việc thực hiện hiệu quả mô hình Chăm sóc sức khỏe NCT dựa vào cộng đồng là một giải pháp hiệu quả trong giải quyết nhiều vấn đề xã hội, không chỉ tác dụng trực tiếp cho đối tượng hưởng lợi mà còn có tác dụng lan tỏa khi mỗi NCT là một kênh thông tin lí tưởng cho vấn đề dân số.