Đôi điều về người khôn, người dại
Cùng suy ngẫm 24/05/2024 10:50
Ông bà ta xưa có câu nói: “Người khôn người dại như vại vừa lon”, có nghĩa là hai người ở với nhau, có người khôn, người dại thì ở với nhau được lâu bền, vì rằng người dại thường biết nhường nhịn “chín bỏ làm mười” sống có nghĩa có tình, chịu thua chịu thiệt một chút cho trời yên biển lặng, giữ được hòa khí, ấm êm nhà cửa, nội bộ thuận hòa, nếu hai người khôn cả ở với nhau, ai cũng khôn muốn chiếm phần thắng về mình, thường dễ xảy ra mâu thuẫn, xung đột, không ai chịu ai, cuối cùng sẽ không tồn tại.
Người ta tổng kết rằng: Ở đời cũng không nên khôn quá nếu thực là người khôn, phải biết khéo, nghĩ ra những lời hay tiếng đẹp, biết yêu thương người, làm những điều tử tế, dùng trí khôn của mình để làm những điều có ích nước lợi nhà, cho cộng đồng xã hội, không nên dùng trí khôn của mình chà đạp lên công lí, làm những điều mà không được làm, không nên dùng trí khôn của mình mà chiếm đoạt những gì mà không phải của mình, không nên dùng trí khôn của mình để có những thủ đoạn thâm độc, thủ đoạn xấu xa, lừa lọc, dối trá, mưu mô để hại người.
Ở đời ai cũng mong muốn có cuộc sống sung túc, đầy đủ về vật chất nhưng của cải vật chất ấy chính do bàn tay mình làm ra mà có, nếu khôn mà lợi dụng những sơ hở của người khác hoặc tập thể, tạo ra những mưu mô, thủ đoạn, dùng quyền lực thô bạo để mà có thì cuối cùng cũng sẽ bị phơi bày ra ánh sáng và thất bại đau đớn.
Cho nên chúng ta sống ở trên đời phải liệu sức mình mà sống cho hợp đạo lí làm người, cuộc đời ngắn lắm ai ơi, đừng cậy mình là khôn là giỏi hơn người, đừng mang cái khôn của mình mà lừa gạt thiên hạ, phải sống có lương tâm, đạo lí, làm những việc thiện ích cho đời mới thực sự là người khôn.
Khôn mà hiểm độc là khôn dại/ Dại cứ lành hiền ấy dại khôn.