Thiết nghĩ, trong quá trình xây dựng nông thôn mới, chúng ta đang tập trung nhiều về phần xây dựng cơ sở vật chất và các mục tiêu kinh tế. Song chưa chú ý đến xây dựng tư tưởng, nhân cách con người mới. Nhất là trong Đảng và các đoàn thể xã hội đang thực hiện cuộc vận động học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Bác Hồ kính yêu.

Khi bàn về sự đoàn kết trong khu dân cư, chúng ta ai cũng nhớ câu nói của Bác Hồ: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết; Thành công, thành công, đại thành công”. Đoàn kết chính là nguồn lực của mọi thành công. Thế nhưng, sự đoàn kết trong các khu dân cư ở nhiều địa phương hiện nay còn lỏng lẻo, tình trạng “đèn nhà ai nhà ấy rạng” còn phổ biến. Kín cổng cao tường là cách tốt nhất trong cuộc sống của rất nhiều người. Văn hóa ứng xử chưa được coi trọng. Việc chào hỏi và nói lời cảm ơn khi được giúp đỡ chưa thành nếp trong cuộc sống thường ngày. Còn nhiều người, trong lời nói thường có thêm từ đệm tục tằn, thô lậu. Trong cuộc sống cộng đồng, sự tự giác giữ gìn vệ sinh chung chưa trở thành ý thức của mọi người, nhất là lớp người trẻ tuổi và đã được giáo dục thật tốt ở các trường phổ thông. Tình trạng xả rác bừa bãi ra nơi công cộng, xả chất bẩn gây ô nhiễm nguồn nước và dịch bệnh vẫn còn là thói quen của không ít người.

Ảnh minh hoạ

Mặc dù rất nhiều thôn có “Hương ước”, song nhiều người trong thôn chấp hành, thực hiện Hương ước chưa được nghiêm túc. Ở nhiều vùng được công nhận “nông thôn mới” nhưng vẫn còn lắm hủ tục cũ. Đám ma người chết vẫn còn mời ăn uống hàng mấy chục mâm cỗ, tiếp thuốc lá và khóc kèn. Có đám tang còn mời phường “kèn tây” cho có “hiếu” với cha mẹ. Việc cưới còn tốn kém và “mất” văn hóa. Cả nhà trai và nhà gái đều thuê “nhạc sống” và “người dẫn chương trình” và dùng loa công suất lớn âm thanh làm náo loan cả một vùng nông thôn, bất chấp ở đó có người già hay người đang ốm yếu cần tĩnh dưỡng. Việc ăn uống còn tốn kém và lãng phí quá nhiều.

Đời sống ngày càng khấm khá lên, nhiều gia đình đã có tivi thế hệ mới và dàn loa máy công suất lớn, nên tổ chức hát Karaoke và nghe nhạc với âm lượng cao làm ảnh hưởng đến sinh hoạt và cuộc sống của các hộ xung quanh, khi được góp ý nhưng không hề ngại ngùng, không sửa, thậm chí còn mở âm thanh to hơn!

Nông thôn ngày nay đang thay đổi từng ngày. Chúng ta lại đang sống ở thời đại cách mạng khoa học kĩ thuật lần thứ tư (4.0). Bên cạnh những biến đổi cực kì vĩ đại, thì nó cũng phát sinh những “bệnh” nguy hiểm cho con người, như bệnh “vô cảm”. Trong cuộc sống họ không cần đến ai, chẳng biết xung quanh mình có những ai! Với thái độ không cần! Có người trong cuộc họp không cần biết nội dung họp mà chăm chăm vào chiếc điện thoại, xem các trò trong điện thoại là thế giới sống của họ.

Có thể còn nhiều vấn đề mà trong bài này không thể nêu hết những tư tưởng và hành động thiếu văn hóa của một số người ở nông thôn hiện nay.

Thiết nghĩ, trong Đảng, chính quyền các cấp, các tổ chức đoàn thể quần chúng, nhất là Cựu chiến binh, Đoàn thanh niên, Phụ nữ,… Cần coi trọng việc giáo dục, rèn luyện cho đoàn viên, hội viên của mình. Đặc biệt là vai trò của người cao tuổi trong việc xây dựng đời sống văn hóa hiện đại mà đậm đà bản sắc dân tộc, chan chứa tình người Việt Nam ở các khu dân cư. Ngoài việc gương mẫu trong cuộc sống, còn phải tăng cường giáo dục, dạy bảo con cháu trong gia đình biết giữ gìn những thuần phong, mĩ tục của người Việt Nam.

Xây dựng nông thôn mới phải đồng hành với việc xây dựng những con người mới. Đặc biệt về tư tưởng, đạo đức, lối sống tốt đẹp thì mới có một xã hội văn minh như mục tiêu của Đảng và Nhà nước đặt ra. Con người là chủ thể trong xã hội. Con người văn minh sẽ đem lại nhiều thành công trong cuộc cách mạng ở nông thôn ngày nay. Chúng ta cần quan tâm ngay từ ban đầu khi thực hiện xây dựng nông thôn mới và coi đây là một tiêu chí phấn đấu để công cuộc xây dựng nông thôn mới thành công như mong muốnn