Bản di chúc có nhiều điểm bất thường

Ngôi nhà 61B Lò Sũ là tài sản để lại của cụ Bùi Khắc Lâm (1922 - 1998) và cụ Nguyễn Thị Thịnh (1921 - 2001). Hai cụ có 10 con chung và 1 con riêng (bà Bùi Thị Quế, con riêng cụ Lâm). Tại ngôi nhà 61B Lò Sũ, có gia đình 3 người con là ông Bùi Tiến Dũng, ông Bùi Tiến Cường, ông Bùi Tiến Đức (vợ là Loan) sinh sống. Sau đó, ông Bùi Tiến Thành (con cả của hai cụ) đã xuất trình di chúc (đề ngày 18/9/1992) và họp gia đình. Ông Thành yêu cầu ông Dũng, ông Cường, ông Đức bàn giao nhà cho mình, vì trong di chúc đề cập, ngôi nhà sẽ thuộc quyền sở hữu của ông Thành. Tuy nhiên, các ông Dũng, ông Cường không đồng thuận vì cho rằng, bản di chúc không đúng, có nhiều điểm đáng nghi ngờ.

Ngày 9/5/2007, đại diện UBND phường Lý Thái Tổ, đại diện khu phố tham gia cuộc họp hoà giải để giải quyết tranh chấp ngôi nhà trên với sự có mặt của những người trong gia đình nhưng vẫn không thống nhất được. Trong đơn khởi kiện ngày 28/7/2008, ông Bùi Tiến Thành cho rằng, bố mẹ đã di chúc lại toàn bộ nhà đất cho ông. Lúc làm di chúc, bố mẹ ông hoàn toàn minh mẫn, khoẻ mạnh, không bị ai ép buộc dụ dỗ. Bản di chúc này được Phó Chủ tịch UBND phường Lý Thái Tổ thời điểm đó xác nhận, đóng dấu. Ông Thành cho rằng bản di chúc là hợp pháp.

Ngày 30,31/8/2012, TAND TP Hà Nội ban hành Bản án số: 42/2012/DSST. Trong bản án này có trình bày lời khai của ông Thành đề nghị Toà án chia thừa kế theo di chúc ngày 18/9/1992 của bố mẹ để lại. Tuy nhiên, ông Dũng không đồng ý việc ông Thành khởi kiện và đề nghị Toà chia thừa kế theo di chúc vì cho rằng, di chúc là giả mạo, mẹ ông (cụ Thịnh) không biết chữ. Ông Dũng và ông Cường cho rằng, bản di chúc là giả mạo vì: Số Chứng minh thư Nhân dân (CMTND) của cụ Bùi Khắc Lâm sai, năm sinh của cụ Nguyễn Thị Thịnh, di chúc bị tẩy xoá, chữ kí không đúng…

Khu nhà đang tranh chấp.

Tại Kết luận giám định số: 2015/C54-P5 của Viện Khoa học hình sự Bộ Công an ngày 13/2/2013 gửi TAND Tối cao tại Hà Nội có ghi: Tài liệu do ông Bùi Tiến Thành (nguyên đơn) cung cấp so với di chúc không đủ cơ sở khẳng định cụ Lâm kí. Tại Bản án sơ thẩm số: 42/2012/DSST của TAND TP Hà Nội, kết luận di chúc được lập ngày 18/9/1992 có xác nhận của UBND phường Lý Thái Tổ là phù hợp cả hình thức và nội dung theo quy định của pháp luật, việc khởi kiện của ông Bùi Tiến Thành xin thừa hưởng thừa kế theo di chúc là có căn cứ nên được chấp nhận. Tuy nhiên, ông Cường và ông Dũng cho rằng, Toà kết luận như vậy là chưa đúng, chưa khách quan.

Ngày 12/9/2013, TAND Tối cao ban hành Bản án số: 168/2013/DS-PT, bản án phúc thẩm này cho rằng, việc sai số CMTND (là số 3 hay số 5) của cụ Lâm cũng như năm sinh của cụ Thịnh (là 1921 hay 1992) không ảnh hưởng đến nội dung di chúc. Di chúc đã tuân thủ quy định của pháp luật cả về hình thức và nội dung, Hội đồng xét xử quyết định giữ nguyên bản án sơ thẩm. “Với những chứng cứ, Toà án cấp sơ thẩm và phúc thẩm vẫn cương quyết cho một mình ông Thành hưởng toàn bộ ngôi nhà là chưa đúng, trong khi đó bố mẹ tôi có 11 người con”, ông Dũng chia sẻ.

Mong TAND TP Hà Nội sớm đưa vụ án ra xét xử

Ngày 12/12/2014, thi hành án tiến hành cưỡng chế, các bị đơn đã làm đơn kháng án. Ngày 12/4/2016,TAND Tối cao có Quyết định chấp nhận kháng nghị số: 46/2016/KN-DS và hủy Bản án dân sự phúc thẩm số: 168/2013/DSPT của Tòa phúc thẩm TAND Cấp cao tại Hà Nội và hủy Bản án dân sự sơ thẩm số: 42/2012/DSST ngày 30, 31/8/2012 của TAND TP Hà Nội. Ngày 15/2/2017, có quyết định số 02/2017/DS - GĐT của TAND Tối cao. Theo đó, Kết luận giám định số: 2015/C54-P5 ngày 12/8/2013, Viện Khoa học hình sự, Bộ Công an thì chữ kí “Lâm” trong di chúc do ông Thành xuất trình với tài liệu mẫu là chữ kí “Lâm” trong hợp đồng đổi nhà năm 1966 (do ông Thành cung cấp) và chữ kí “Lâm” trong Giấy khai sinh năm 1962 (do ông Dũng cung cấp) là không đủ cơ sở kết luận người kí; còn chữ kí “Lâm” trong di chúc với chữ kí “Lâm” trong “Đơn gửi UBXDCB (Ủy ban xây dựng cơ bản) TP Hà Nội và Sở Lao động TP Hà Nội” ngày 14/6/1988 (do ông Dũng xuất trình) là không phải một người kí ra. Do đó, chưa đủ cơ sở kết luận về chữ kí của cụ Lâm trong di chúc do ông Thành xuất trình có đúng là chữ kí của cụ Lâm hay không.

Quyết định của TAND Tối cao cho rằng, lời khai việc cụ Thịnh không biết chữ, hay cụ Thịnh đã học qua lớp xoá mù chữ đang có mâu thuẫn nhưng chưa được làm rõ. Lẽ ra, Toà án cấp sơ thẩm và toà án phúc thẩm phải thu thập tài liệu chứng cứ để làm rõ cụ Thịnh có biết chữ không và chữ kí của cụ Thịnh (nếu có) để giám định. Từ đó mới có căn cứ xác định chữ “Thịnh” trong di chúc mà ông Thành xuất trình có phải là chữ kí của cụ Thịnh hay không. Nên việc Toà án cấp sơ thẩm và Toà án cấp phúc thẩm chỉ căn cứ vào di chúc do ông Thành xuất trình để chấp nhận yêu cầu chia thừa kế theo di chúc là chưa đủ cơ sở. Vì vậy, TAND Tối cao đã quyết định huỷ Bản án dân sự phúc thẩm số: 168/2013/DSPT ngày 12/9/2013 và huỷ Bản án dân sự sơ thẩm số: 42/2012/DSST ngày 30, 31/8/2012.

Ngày 17/9/2020,TAND TP Hà Nội xét xử sơ thẩm và ra Bản án sơ thẩm số: 54/2020/DSST. Ngày 13/3/2023, tại Bản án số: 124/2023/DS-PT của TAND Cấp cao TP Hà Nội đã quyết định tuyên hủy Bản án sơ thẩm số: 54/2020/DSST của TAND TP Hà Nội và yêu cầu huỷ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất giữa nguyên đơn là ông Bùi Tiến Thành với bị đơn là ông Bùi Tiến Dũng, ông Bùi Tiến Cường, bà Vũ Thị Loan và những người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan khác. Giao hồ sơ vụ án cho TAND TP Hà Nội giải quyết, xét xử lại theo thủ tục sơ thẩm.

Ông Bùi Tiến Cường kiến nghị: “Sự việc đã kéo dài 16 năm, với nhiều lần xét xử tại Toà án, và những kết luận của TAND Tối cao, giám định của Viện Khoa học hình sự, Bộ Công an, cũng như quyết định của TAND Cấp cao tại HàNội, chúng tôi mong rằng, TAND TP Hà Nội nhanh chóng đưa vụ án ra xét xử. Bởi, từ lúc TAND Cấp cao tại Hà Nội ra quyết định, đến nay cũng đã hơn 1 năm. Chúng tôi luôn tin tưởng vào sự công minh của pháp luật, hi vọng TAND TP Hà Nội sẽ xét xử công tâm, căn cứ vào những gì đúng sự thật đã có để đưa ra quyết định đúng pháp luật”.