Trước tiên chúng ta cần hiểu thuốc lá là gì? Nó là một sản phẩm sản xuất từ toàn bộ hoặc một phần nguyên liệu thuốc lá và hơn 70 các hợp chất hỗn hợp khác nhau. Trong đó chủ yếu là chất nicotine, mônôxít cacbon, hắc ín và benzen, fomanđêhít, amonia, axeton, asen, xyanua hiđrô…và nó được chế biến dưới dạng thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá sợi, thuốc lào…. Quan niệm của một số người cho rằng “thuốc lá nhẹ” đỡ độc hại hơn thuốc lá thông thường là sai lầm.

Theo thông tin từ Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá, hiện nay trên thị trường xuất hiện rất nhiều các loại thuốc lá ít “hắc-ín” (low tar), nhẹ (light), siêu nhẹ (ultra light), dịu êm (mild). Nhiều người hút thuốc lá lựa chọn và vô tư sử dụng các loại thuốc này vì tin rằng chúng ít chất độc hại hơn các loại thuốc lá thông thường khác. Tuy nhiên, rất nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng những loại thuốc lá này không hạn chế được tác hại của thuốc lá với sức khỏe và không hề có bằng chứng chứng minh “thuốc lá nhẹ” an toàn hơn thuốc lá thường.

Một cửa hàng tạp hóa Ảnh minh họa

Gần đây tỉ lệ nữ giới ở nước ta chọn loại “thuốc lá nhẹ” có xu hướng tăng. Tham khảo bà Nguyễn Thị H, 65 tuổi, chủ một tạp hóa lớn tại phường Tứ Liên, quận Tây Hồ, TP Hà Nội cho biết: Cửa hàng kinh doanh hơn 20 năm, nhưng những năm gần đây số lượng tiêu thụ thuốc lá bán ra nhanh và nhiều hơn so với mấy năm trước. Đặc biệt là thuốc lá nhẹ, thuốc lá điếu nhỏ có hương táo hay bạc hà…lượng tiêu thụ lớn hơn so với các loại thuốc lá khác rất nhiều, không chỉ nam giới hút mà nữ giới cũng hút. Mặc dù người hút thuốc biết hút thuốc lá có hại cho sức khỏe, nhưng số lượng người mua vẫn lớn, trung bình một tháng cửa hàng bán khoảng 1 vạn bao thuốc lá trong đó có thuốc lá nhẹ.

Quan niệm của nhiều người hút thuốc, là nên chọn các loại thuốc lá dạng nhẹ, dịu hoặc thuốc lá siêu nhẹ chứa hàm lượng hắc ín thấp vì họ nghĩ rằng những loại này sẽ chứa ít hắc-ín hơn nên sẽ ít gây hại cho sức khỏe của họ hơn so với thuốc lá thường. Lượng hắc ín mà người hút thuốc lá hít vào từ một điếu “thuốc lá nhẹ” cũng cao ngang một điếu thuốc lá thông thường nếu người hút thuốc hít dài, hít sâu hoặc thường xuyên. Hơn nữa, trên thực tế không hề tồn tại khái niệm hút thuốc an toàn. Cách gọi “thuốc lá nhẹ” chỉ là phương thức mà các công ty thuốc lá đánh lừa người tiêu dùng. Thực tế, những người khi đã nghiện thuốc cần một lượng nicotine đủ mới giải tỏa được cơn nghiện thuốc. Chính vì vậy mà lượng nicotine trong thuốc lá nhẹ không hề nhẹ như mọi người vẫn thường nghĩ.

Nicotine là chất gây nghiện có trong thuốc lá, hấp thụ vào máu và ảnh hưởng đến não bộ trong khoảng 10 giây sau khi hút vào. Nicotine gây tăng nhịp đập của tim, co thắt mạch máu ở tim, tăng mạch và huyết áp. Cơ quan Kiểm soát dược và thực phẩm Hoa Kỳ xếp nicotine vào nhóm các chất có tính chất dược lí gây nghiện mạnh, tương tự heroin và cocain. Khi nicotine trong khói thuốc gắn kết thụ thể nicotine trên các tế bào thần kinh tại “trung tâm thưởng” ở hệ viền não bộ, các hóa chất trung gian dẫn truyền thần kinh được phóng thích gây ra một loạt các phản ứng hóa học tạo ra nhiều tác động tâm thần kinh như cảm giác sảng khoái, vui vẻ, tăng hoạt động nhận thức. Tuy nhiên cảm giác đó sẽ qua đi sau vài phút. Khi nồng độ nicotine trong cơ thể giảm xuống người hút thuốc sẽ cảm thấy bứt rứt, căng thẳng, kém tập trung, rối loạn giấc ngủ.... Vì vậy để có sự thoải mái người hút thuốc phải tiếp tục hút thuốc. Những người hút trên 15 điếu thuốc/ngày, nồng độ nicotine trong máu luôn ở mức cao làm cho cai thuốc khó khăn hơn rất nhiều. Các nghiên cứu cho thấy, một số nhà sản xuất thuốc lá sử dụng hóa chất đi kèm nhằm tăng độ hấp thu nicotine vào cơ thể.

Ngoài nicotine ra thì nhựa thuốc lá (hắc-ín) chính là sản phẩm của sự cô đặc khói thuốc, có màu đen và quánh giống như nhựa đường độc hại không kém nicotine có trong thuốc lá. Trong nhựa thuốc lá chứa hàng ngàn chất hoá học trong đó có hơn 20 các chất độc và chất gây ung thư. Khi khói thuốc được hít vào phổi, các chất nhựa lắng đọng và bám vào các khoang chứa khí của phổi. Đồng thời các hóa chất độc trong khói thuốc sẽ tấn công vào tế bào tại đường hô hấp và toàn bộ cơ thể. Lâu ngày sẽ dẫn đến các bệnh về phổi, đường hô hấp, tim mạch… nguy hiểm nhất là xuất hiện các tế bào ung thư.

Rất nhiều người nghĩ rằng “thuốc lá nhẹ” không độc hại như thuốc lá thông thường, nhưng nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng những loại thuốc lá này không hạn chế được tác hại của thuốc lá với sức khỏe và không hề có bằng chứng chứng minh “thuốc lá nhẹ” an toàn hơn thuốc lá thường. Người hút thuốc lá đều cần cung cấp cho cơ thể một “ngưỡng” nicotine nhất định. Khi hút những loại thuốc này, họ buộc phải hút sâu, hút nhiều hơn để bù lại lượng nicotine còn thiếu.

Chính vì vậy, người hút thuốc đã buộc phải tiếp xúc với chất độc lâu hơn, nhiều hơn và thực tế là không hề có ngưỡng an toàn nào cho việc hút thuốc lá. Hút thuốc lá dù chỉ một điếu của bất kì loại nào, cũng đều gây hại cực lớn đến sức khỏe. Nó ảnh hưởng như thế nào là tùy thuộc vào điều kiện sức khỏe của từng người mà biểu hiện và thời gian tác động khác nhau. Cho nên chúng ta không thể biện minh cho việc hút thuốc của bản thân rằng việc hút “thuốc lá nhẹ” sẽ không nguy hại. Trong khi nó không có gì khác nhau giữa hút “thuốc lá nhẹ” và hút thuốc lá thông thường.

Do vậy, “thuốc lá nhẹ” hoàn toàn không giảm bớt lượng chất độc bạn hút vào cơ thể, thậm chí hút nhiều hơn, tốn kém kinh tế hơn thuốc lá thông thường. Chính vì thế mà những người hút thuốc lá, đặc biệt là những người có suy nghĩ “thuốc lá nhẹ” ít gây hại cho sức khỏe hơn thuốc lá thông thường thì cần có cái nhìn và hiểu đúng bản chất của nó.!