Theo các chuyên gia, NCT thường có những biểu hiện tâm lí như sau:

- Sự cô đơn và mong được quan tâm chăm sóc nhiều hơn: Con cháu thường bận rộn với cuộc sống. Điều này làm cho NCT cảm thấy mình bị lãng quên. Họ rất muốn tuổi già của mình vui vẻ bên con cháu, muốn được người khác xem mình không phải là vô dụng. Họ rất muốn được nhiều người quan tâm, lo lắng cho mình và ngược lại. Họ sợ sự cô đơn, sợ phải ở nhà một mình. Do đó, nên cư xử nhẹ nhàng, đừng để NCT cảm thấy bị bỏ rơi, hắt hủi. NCT càng được quan tâm, chăm sóc thì tâm lí càng tốt và tuổi thọ càng cao hơn.

- Cảm nhận thấy bất lực và tủi thân: Đa số NCT nếu còn sức khỏe vẫn còn có thể giúp con cháu một số việc trong nhà, tự đi lại phục vụ mình, hoặc có thể tham gia các sinh hoạt vui chơi giải trí, cộng đồng. Nhưng cũng có một số NCT do sức khỏe giảm sút nên sinh hoạt phần lớn phụ thuộc vào con cháu. Do vậy dễ nảy sinh tâm trạng chản nản, buồn phiền, hay tự dằn vặt mình. Tuổi càng cao thì sức khỏe càng giảm sút, đi lại chậm chạp, không còn khả năng lao động, quan niệm sống khác với thế hệ sau... nên chỉ một thái độ, một câu nói thiếu tế nhị có thể làm họ tự ái, tủi thân cho rằng mình bị con cháu coi thường. Đặc biệt, với người ốm đau nhiều, con cháu thường xuyên chăm sóc khiến họ gặp áp lực, cảm thấy lo lắng khi làm phiền con cháu.

Ảnh minh họa

- Nói nhiều hoặc trầm cảm: Vì muốn truyền đạt kinh nghiệm sống cho con cháu, muốn con cháu sống theo khuôn phép đạo đức thế hệ mình nên họ hay bắt lỗi, nói nhiều và có khi còn làm cho người khác khó chịu. Với một bộ phận NCT bảo thủ và khó thích ứng với sự thay đổi, cộng với sự giảm sút của sức khỏe, khả năng thực hiện công việc hạn chế, nếu thời trẻ có những ước mơ không thực hiện được, hoặc không thỏa đáng, không hài lòng... có thể xuất hiện triệu chứng của bệnh trầm cảm. Họ trở thành những người trái tính, hay ghen tị, can thiệp sâu vào cuộc sống riêng tư của con cháu vì họ cho rằng mình có quyền đó.

- Nóng nảy, dễ stress: NCT thường khá nóng tính và dễ tự ái, dễ tự ti, hay suy nghĩ tiêu cực nên tâm lí cũng hay nóng nảy. Vị trí xã hội thay đổi, từ người chăm sóc gia đình, trở thành người được con cháu chăm sóc. Người già thấy họ bị mất đi địa vị vốn có nên rất dễ bị tác động và khả năng kiềm chế cũng không cao, dễ sinh sự vì những điều nhỏ nhặt. Những người sau khi nghỉ hưu rất hay phiền muộn, mất ngủ nên tinh thần họ bị tuột dốc và hay bị stress. Ngoài stress thì NCT cũng dễ mắc các bệnh lí khác, nên chú ý quan tâm để tránh rơi vào các tình trạng tiêu cực.

- Sự đa nghi, suy nghĩ nhiều này là nguyên nhân của sự lo lắng và tính nóng nảy. NCT rất mẫn cảm với tất cả mọi thứ như một sự khủng hoảng tâm lí khiến sức khỏe suy giảm. Chú trọng đến tâm sinh lí và quan tâm, chăm sóc NCT sẽ giúp các triệu chứng này giảm thiểu.

- Sợ phải đối mặt với cái chết: Sinh - tử là quy luật của tự nhiên, dù vậy NCT vẫn sợ phải đối mặt với cái chết. Cũng có những trường hợp NCT bàn việc hậu sự cho mình, viết di chúc cho con cháu... song có người không chấp nhận, lảng tránh điều đó vì sợ cái chết.

Với những thay đổi chung về tâm lí kể trên dẫn đến việc một bộ phận NCT thường thay đổi tính tình. Các thành viên trong gia đình cần thông cảm, thấu hiểu để chia sẻ. Con cháu cần chuẩn bị sẵn tâm lí để đón nhận thực tế này nhằm có những ứng xử phù hợp và cần quan tâm, lo lắng cho NCT nhiều hơn, thường xuyên trò chuyện và khuyến khích việc tập thể dục nâng cao sức khỏe thân thể lẫn tâm lí.