Khủng hoảng khí hậu là một trong những vấn đề cấp bách nhất hiện nay. Trên thế giới, người cao tuổi (NCT) đang vận dụng tiếng nói, kiến thức, kinh nghiệm và khả năng của mình để chung tay cải thiện môi trường, chống biến đổi khí hậu. Việc thu hút sự tham gia của NCT và thúc đẩy tiếng nói cũng như hành động của NCT có thể tạo nên nguồn lực lớn hỗ trợ phong trào chống biến đổi khí hậu toàn cầu...

Đại diện của Tổ chức Hỗ trợ NCT Quốc tế (HAI) cho rằng, NCT là một nguồn lực đồng hành cùng các thành viên cộng đồng, bạn bè và gia đình trong các hoạt động cộng đồng. Theo dự báo, đến năm 2050, thế giới sẽ có hơn 2 tỉ NCT, số người trên 60 tuổi cao hơn so với số trẻ em dưới 15 tuổi. Các tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu gây ảnh hưởng lớn về nhiều mặt đến con người, trong đó NCT là đối tượng dễ bị tổn thương. Trong khi 2/3 số NCT trên thế giới sống ở các quốc gia có thu nhập trung bình và thấp, phải đối mặt với nguy cơ cao xảy ra các thảm họa liên quan tới biến đổi khí hậu như lũ lụt, bão lốc, v.v..

Thảo luận nhóm tại lớp tập huấn phòng chống rủi ro thiên tai thích ứng biến đổi khí hậu tại tỉnh Thừa Thiên - Huế

Với uy tín, kinh nghiệm, thông qua tổ chức Hội, NCT có thể có tiếng nói mạnh mẽ khi kêu gọi sự thay đổi và ủng hộ các hoạt động giảm nhẹ và thích ứng với biến đổi khí hậu. Tại Ấn Độ, tổ chức Gramin Vikas Vigyan Samiti (GRAVIS) đã lập nên các nhóm học tập liên thế hệ để tập hợp trẻ em gái, phụ nữ và phụ nữ cao tuổi với nhau trong một mục tiêu chung chia sẻ kiến thức, giúp hiểu rõ hơn về cuộc khủng hoảng khí hậu, đồng thời nâng cao tiếng nói và vị thế chính trị của họ. Ở Chile, Dịch vụ Quốc gia về NCT (SENAMA) hiện đang đầu tư nâng cao kiến thức và nhận thức cho NCT về khí hậu và các vấn đề môi trường. Thông qua các buổi hội thảo và các buổi nói chuyện truyền cảm hứng, NCT trở thành các “đại sứ môi trường”, nâng cao nhận thức rằng việc chăm sóc môi trường sống là trách nhiệm của tất cả mọi người, mọi thế hệ.

Là những thành viên tích cực trong cộng đồng, nắm giữ các giá trị truyền thống và kinh nghiệm lịch sử, nhiều NCT đang đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động nhằm thích ứng và giảm thiểu rủi ro gây ra bởi biến đổi khí hậu. Ở các vùng nông thôn tại Bangladesh, Campuchia, Thái Lan và Việt Nam, NCT đã biết đã thực hiện chuyển đổi chất thải hữu cơ từ cây trồng thành chất cải tạo đất (như tạo ra than sinh học, phân bón hữu cơ) nhằm kiểm soát lượng cacbon đáng ra sẽ thải vào bầu khí quyển. Việc thu hút NCT tham gia vào các hoạt động phù hợp, quy mô nhỏ, chi phí thấp tại địa phương như sản xuất than sinh học có thể mang lại tác động vô cùng lớn, có thể giúp loại bỏ khí CO2 trong không khí, đồng thời góp phần cải thiện độ màu mỡ của đất trồng.

Lớp tập huấn phòng chống rủi ro thiên tai thích ứng biến đổi khí hậu tại tỉnh Thừa Thiên - Huế

Ở Ấn Độ và Chile đã lập nên các nhóm học tập liên thế hệ tập hợp trẻ em gái, phụ nữ và phụ nữ cao tuổi với nhau trong một mục tiêu chung chia sẻ kiến thức, giúp hiểu rõ hơn về cuộc khủng hoảng khí hậu, đồng thời nâng cao tiếng nói và vị thế của họ. Thông qua các buổi hội thảo và các buổi nói chuyện truyền cảm hứng, bản thân NCT đã trở thành các “đại sứ môi trường” sau khi nhận thức được rằng việc chăm sóc môi trường sống là trách nhiệm đối với tất cả mọi thế hệ. NCT cũng chia sẻ các kiến thức về việc cải tạo đất trồng nhằm đa dạng hóa cây trồng, tăng năng suất, hỗ trợ sản xuất rau quả hữu cơ ra thị trường, tăng thu nhập, ổn định cuộc sống cho NCT và con cháu.

Tiếng nói và hành động của NCT trong cộng đồng là không thể thiếu, nhất là trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Xác định được điều này và để tăng cường sức mạnh trong công cuộc chống biến đổi khí hậu, Tổ chức Hỗ trợ NCT Quốc tế (HAI) đã kêu gọi tất cả mọi người đồng lòng cùng NCT tăng cường tiếng nói đối với lãnh đạo ở từng quốc gia, bảo đảm các sáng kiến thích ứng và giảm nhẹ rủi ro thiên tai do biến đổi khí hậu có tính đến, hỗ trợ và có sự tham gia của NCT.

Theo các chuyên gia, lượng khí thải cacbon toàn cầu cần phải giảm 45% từ mức của năm 2010 cho tới cuối thế kỉ này, nếu không thì sẽ không thể đạt được các mục tiêu dài hạn. Mặc dù vậy, ngoài một khoảng ngắn trong thời gian đóng của vì COVID-19, lượng phát thải vẫn đang ngày một tăng cao. Các quốc gia cần phải đưa ra các lộ trình cụ thể để tiến tới mức phát thải ròng bằng 0, và phải đưa ra các cam kết tài chính để hỗ trợ các quốc gia kém phát triển hơn đạt được mục tiêu của họ mà không phải đối mặt với các khó khăn về kinh tế. Các cam kết khác cũng đang được trông đợi, ví dụ như việc đẩy nhanh quá trình loại bỏ điện than, giảm thiểu nạn phá rừng, và bảo vệ nhiều người hơn khỏi các tác động của biến đổi khí hậu, nhất là NCT và phát huy kinh nghiệm, trí tuệ của NCT trong vấn đề toàn cầu này.

(Còn nữa)