CLB hát chèo thôn Phú Văn Nam, Hải Châu

Cả làng say mê tiếng hát chèo

Hải Châu là một làng quê không những có truyền thống văn hóa, tiêu biểu trong phong trào xây dựng nông thôn mới “Sáng - xanh - sạch - đẹp” của huyện Hải Hậu mà nơi đây còn được biết đến với truyền thống hát chèo. Nhiều người dân có chất giọng đặc trưng của hát chèo, có gia đình cả 3 thế hệ đều biết và yêu thích hát chèo, trong đó phải kể đến Câu lạc bộ (CLB) hát chèo thôn Phú Văn Nam.

Dù vất vả, bận rộn với công việc ruộng vườn hay những việc không tên của làng, xóm nhưng mỗi dịp chuẩn bị cho các sự kiện liên hoan, tổng kết, kỷ niệm các ngày lễ, tết…cứ ngơi tay cày, tay cuốc các “nghệ sĩ nông dân” của CLB luôn sẵn sàng hóa thân vào những nhân vật trong tích chèo, tự tin bước lên sân khấu biểu diễn những hoạt cảnh chèo, những làn điệu dân ca mượt mà đằm thắm.

Ông Đinh Thạch Biên, Chủ nhiệm CLB chèo thôn Phú Văn Nam cho biết: Chúng tôi là những “người nông dân” cùng có một niềm đam mê hát chèo, tự nguyện tập hợp về đây tham gia CLB có đầy đủ các thành viên biết chơi nhạc cụ dân tộc như Hồng Dương (Đàn Bầu), Thạch Biên (Trống), Hồng Biên (Nhị, Bát Nhị), Văn Mạch (Đàn Nguyệt), Hồng Quảng (Sáo). Hầu hết, chúng tôi đều tự học là chính và người trước dạy người sau. Chúng tôi hát chèo không chỉ bằng cảm xúc, tâm hồn yêu tiếng hát chèo mà còn “say” với bộ môn nghệ thuật truyền thống này”.

Những vở chèo của xã Hải Châu luôn được đánh giá cao tại các hội thi, hội diễn sân khấu chèo của địa phương, không ít vở đã để lại cho người xem những ấn tượng khó quên như tiết mục chèo: “Quê hương và nỗi nhớ” theo điệu chèo cổ “Luyện năm cung” và “Khúc hát tình yêu” theo điệu “Đường trường bán thước”…Hơn nữa, CLB không chỉ diễn lại các tích chèo cổ mà còn dàn dựng những vở chèo có nội dung phong phú, phù hợp với truyền thống dân tộc, quê hương. Đó là những câu chuyện có thật mang hơi thở cuộc sống như hiến đất làm đường, xây dựng nông thôn mới;…dựa trên những làn điệu chèo cổ tự viết lời và hát ca ngợi về quê hương, đất nước.

Chị Cao Thị Hiên cùng các thành viên CLB trong một buổi tập luyện

Giữ gìn và phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống

Đối với các thành viên CLB chèo Phú Văn Nam, hát chèo không chỉ từ sự yêu mến mà còn là mong muốn giữ gìn và phát triển nét đẹp văn hóa truyền thống của địa phương, truyền lại cảm hứng cho các thế hệ trẻ. Là một thành viên cốt lõi trong CLB, chị Cao Thị Hiên có một chất giọng được mọi người đánh giá là “trời phú”. Chị chia sẻ, từ lúc còn nhỏ chị đã thường xuyên theo bố mẹ, ông bà lên nhà văn hóa xóm để xem mọi người tập hát chèo mỗi dịp xóm hay xã tổ chức chương trình văn nghệ. Lớn lên trong cái nôi hát chèo, niềm say mê đã ngấm vào máu nên khi hát chèo tôi cảm thấy như vui hơn, làm công việc gì cũng thấy hào hứng, suôn sẻ hơn.

Cứ như vậy, người trước dạy cho người sau những làn điệu, nhịp phách i a hát chèo để làm sao vừa giữ được chất chèo cổ, vừa khuyến khích thêm sự sáng tạo, đổi mới trong các vai diễn, vở diễn. Em Lê Thị Uyên Nhi, 11 tuổi từ nhỏ đã được nghe tiếng hát chèo ở thôn mỗi ngày và cũng không biết từ khi nào lại trở nên yêu thích bộ môn nghệ thuật chèo này. Thấy em yêu thích hát chèo, bà và mẹ đã dạy và khích lệ để em theo các bác đến CLB. Gặp Nhi em chia sẻ: Mỗi lần trường em tổ chức sự kiện gì em đều tham gia một vài tiết mục hát chèo. Những làn điệu chèo do Nhi thể hiện luôn để lại cảm xúc đầy ấn tượng trong lòng các bạn nhỏ cùng trang lứa. Đây cũng là điều mà chị Hiên, bác Biên và các thành viên trong CLB phấn khởi và luôn mong mỏi làm sao lớp trẻ hôm nay hiểu rõ hơn cái hay, cái giá trị của nghệ thuật truyền thống chèo…để thêm quí, thêm yêu chiếu chèo quê hương - một loại hình nghệ thuật đậm đà bản sắc dân tộc không mai một theo năm tháng. Nhờ có những người tâm huyết như các thành viên CLB mà hàng chục tích chèo, trích đoạn, hàng trăm câu chèo cổ được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Người già truyền cho người trẻ, người trẻ phát huy vốn quý của tiền nhân đã nối dài sức sống lưu giữ những nét văn hóa đặc trưng của quê hương.

Chị Cao Thị Hiên, thành viên cốt lõi CLB chèo Phú Văn Nam đang truyền dạy hát chèo

Để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa phi vật thể, truyền thống hát chèo quê hương những năm qua các cấp chính quyền địa phương luôn quan tâm hỗ trợ một phần kinh phí và huy động xã hội đóng góp hỗ trợ, động viên, khuyến khích đẩy mạnh phong trào văn hóa, văn nghệ nói chung và loại hình nghệ thuật hát chèo của địa phương nói riêng. Đúng như ông Nguyễn Đức Hậu, Phó Chủ tịch UBND xã Hải Châu nói: “Các chương trình, sự kiện của địa phương đều ưu tiên biểu diễn loại hình nghệ thuật chèo. Cùng với đó, Chính quyền sẽ tiếp tục tạo điều kiển để CLB hát chèo của xã Hải Châu và các CLB khác trên địa bàn duy trì hoạt động, giao lưu thường xuyên, góp phần gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống cho làng quê Hải Châu - Bởi làn điệu chèo đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống của người dân nơi đây”.