Các đối tượng này sử dụng phương thức thủ đoạn như gọi điện thoại giả danh là cán bộ công an, viện kiểm sát, tòa án, thanh tra giao thông, cán bộ bưu điện, cán bộ hải quan, cán bộ nhân viên nhà mạng viễn thông… gọi điện đến để đe dọa, uy hiếp lấy thông tin của nạn nhân và truy cập trái phép vào tài khoản ngân hàng chiếm đoạt tiền, nhiều đối tượng còn hack tài khoản mạng xã hội của nạn nhân này để nhắn tin vay tiền, nhờ chuyển tiền cho người khác… Đối với thủ đoạn phạm tội này, thì nạn nhân có thể là bất cứ ai, bất cứ lứa tuổi nào do các đối tượng này khá am hiểu thói quen và tâm lí nạn nhân, nên việc thực hiện hành vi lừa đảo càng trở nên dễ dàng, nạn nhân sau khi bị uy hiếp, đe dọa đã răm rắp nghe theo chỉ dẫn và “sập bẫy” của các đối tượng tội phạm giăng ra.

Một luật sư tâm sự, bản thân bị đối tượng lừa đảo gọi điện thoại đến để đánh cắp thông tin. Giả vờ trao đổi qua lại để nắm bắt thủ đoạn của tội phạm, nhưng khi xưng danh luật sư, vị luật sư nọ nói nghiêm túc với đối tượng để các đối tượng chấm dứt hành vi, thì nhận lại được một tuyên bố “xanh rờn” rằng: “Công an không bao giờ bắt được chúng tôi. Chúng tôi trước khi thực hiện hành vi phạm tội đã tìm hiểu mức án mình có thể phải đối mặt nếu bị bắt.Tôi từng đi tù 7 năm, gia đình tan nát nên giờ không còn gì để mất nữa. Nếu ông khuyên tôi dừng lại là vô ích…”.

Có thể thấy rằng, các đối tượng phạm tội lợi dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, mạng xã hội có thể thực hiện hành vi lừa đảo với bất cứ ai, bất kì người nào thiếu hiểu biết và nhẹ dạ cả tin, ít cập nhật tin tức ngoài xã hội thì sẽ có nguy cơ cao trở thành nạn nhân của hành vi lừa đảo trên mạng.

Trước tình trạng trên, người dân nên đề phòng cảnh giác và thực hiện những biện pháp sau: Chủ động bảo mật thông tin tài khoản ngân hàng, số thuê bao di động, không gửi giấy tờ cá nhân và cung cấp thông tin cá nhân cho bất cứ người nào, tổ chức nào qua mạng máy tính, mạng viễn thông, mạng xã hội; thường xuyên cập nhật tin tức qua báo chí, truyền hình, thông tin tuyên tuyền ở địa phương, trong nhà trường và ngoài xã hội về các hành vi đang được cảnh báo là nguy cơ của tội phạm; tố giác hành vi lừa đảo của các đối tượng khi bị gọi điện, bị chiếm đoạt tài khoản nhằm cảnh tỉnh những người khác và giúp người khác tránh được nguy cơ bị lừa đảo tương tự; đối với cơ quan chức năng cần phối hợp với nhà trường, các cụm dân cư, thông qua các kênh tin tức địa phương phổ biến kiến thức pháp luật và cách thức nhận diện dấu hiệu tội phạm trong các giao dịch dân sự đời thường; các cơ quan có thẩm quyền khi liên hệ làm việc với người dân cần có thông báo, giấy mời, giấy triệu tập, nếu cần thiết phải liên hệ qua điện thoại cho người dân cần giữ nguyên tắc ứng xử phù hợp, tránh hạch sách cửa quyền, nạt nộ dẫn tới hình thành tâm lí sợ sệt từ người dân khi tiếp nhận thông tin từ cơ quan chức năng, dẫn tới bị các đối tượng tội phạm lợi dụng để uy hiếp đe dọa người dân thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Ngoài ra, cơ quan chức năng cũng cần phối hợp chặt chẽ với cơ quan nước ngoài trong việc đấu tranh trấn áp các ổ nhóm, băng đảng tội phạm mạng từ nước ngoài để xử lí các đường dây này góp phần chặn đứng tình hình tội phạm.

Hiện nay, Việt Nam đã có những văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh xử lí hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản được quy định tại Điều 174 Bộ luật Hình sự năm 2015, khung hình phạt cao nhất lên đến tù chung thân, nếu tài sản chiếm đoạt từ 500 triệu đồng trở lên.

Nếu đối tượng thực hiện hành vi có thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2 triệu đồng hoặc dưới 2 triệu đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp quy định tại Khoản 1, Điều 174 Bộ luật Hình sự năm 2015, sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự, đối tượng lợi dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, mạng xã hội để thực hiện hành vi lừa đảo còn có thể chịu những tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự như phạm tội có tổ chức, dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt để phạm tội.

Nếu hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản chưa thỏa mãn dấu hiệu cấu thành để truy cứu trách nhiệm hình sự, thì người thực hiện hành vi sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại điểm c, Khoản 1, Điều 15 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP của Chính phủ mức xử phạt từ 2-3 triệu đồng, tịch thu tang vật vi phạm.

Có thể thấy, chế tài xử phạt hiện tại của pháp luật là phù hợp với tình hình tội phạm hiện nay, hình phạt đã đủ tính nghiêm khắc. Tuy nhiên, nếu có thể thì ngoài việc chịu trách nhiệm hình sự mà đối tượng phạm tội phải chịu, cơ quan chức năng cần xem xét bổ sung quy định khi phát hiện các giao dịch nghi ngờ lừa đảo chiếm đoạt tài sản, tài sản bất minh cần được phong tỏa nhanh chóng tránh các đối tượng tẩu tán tài sản, ngoài ra áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự đối với những đối tượng không có ý thức khắc phục hậu quả, giao nộp lại tiền, tài sản phạm pháp, không xem xét giảm nhẹ hình phạt, giảm án cho những đối tượng chưa thực hiện trách nhiệm bồi thường khắc phục hậu quả. Đó cũng là biện pháp phòng ngừa hiệu quả, phòng ngừa từ xa và có tính răn đe chung để đẩy lùi tình trạng tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản phát triển mạnh trong thời đại công nghệ số.