Tháng 12/2004, tuyến cao tốc đầu tiên của Việt Nam là TP Hồ Chí Minh - Trung Lương khởi công đến nay tròn 20 năm. Sau “trận thắng” đó, nhiều tuyến cao tốc tiếp tục khởi công, hoàn thành và đưa vào khai thác. Tuy nhiên, hình như người Việt làm cao tốc hơi khác với thế giới. Ở các nước phát triển, đường cao tốc của họ có ít nhất 2 làn mỗi chiều (không kể làn dừng khẩn cấp); có dải phân cách cứng phân chia đường để xe chạy hai chiều riêng biệt; không giao nhau cùng mức với một hoặc các đường khác. Họ còn bố trí đầy đủ dịch vụ, trang thiết bị phục vụ, bảo đảm giao thông liên tục nhằm bảo đảm phương tiện đi với tốc độ cao. Vì thế, cũng hạn chế đến mức thấp nhất tai nạn có thể xảy ra.

Còn ở Việt Nam, khi tuyến cao tốc TP Hồ Chí Minh - Trung Lương đưa vào khai thác đã thấy… lo lo. Mười năm sau (2014), tuyến cao tốc Nội Bài - Lào Cai đưa vào khai thác thì những người tham gia giao thông lo lắng thật sự về nguy cơ tai nạn trên những loại hình cao tốc hai làn; không dải phân cách cứng, không làn dừng khẩn cấp...

Theo thống kê của Cục Cảnh sát Giao thông (Bộ Công an), chỉ tính từ năm 2022 đến tháng 10/2023, tuyến cao tốc Nội Bài - Lào Cai xảy ra 50 vụ tai nạn giao thông, làm 18 người chết, 43 người bị thương. Còn cao tốc Cam Lộ - La Sơn mới đưa vào khai thác chỉ hơn 1 năm (tính đến giữa tháng 2/2024), đã xảy ra 36 vụ tai nạn khiến 6 người tử vong, 20 người bị thương.

Đã đành, hầu hết các vụ tai nạn giao thông trên các tuyến cao tốc đều do người điều khiển phương tiện giao thông trực tiếp gây ra. Nhưng, nếu các tuyến cao tốc thiết kế đúng quy chuẩn, tiêu chuẩn kĩ thuật sẽ hạn chế được rất nhiều các vụ tai nạn không mong muốn.

Có điều lạ và cả bất ngờ nữa, đến nay Việt Nam đã có 1.800 km cao tốc nhưng lại chưa có bộ tiêu chí kĩ thuật và tiêu chuẩn làm đường cao tốc. Có lẽ do “khát thành tích”, lại bị câu thúc bởi sự phát triển kinh tế - xã hội mà hạ tầng cao tốc nhìn chung không đạt chuẩn, nhưng lại khai thác theo tốc độ cao tốc nên đã và đang gây nguy hiểm cho người điều khiển phương tiện giao thông. Nghe nói, hiện cả nước có 7 đoạn tuyến cao tốc chưa đạt tiêu chuẩn… cao tốc. Riêng tuyến Cam Lộ - La Sơn, Bộ Công an đề xuất nghiên cứu hạ cấp khai thác để bảo đảm đúng quy định, đồng thời sớm có lộ trình cụ thể để nâng cấp, cải tạo các tuyến đường này. Người Do Thái có câu thành ngữ khá vui: “Cái khuy áo đầu tiên sai, cái sau cũng khó mà chữa được”. Và nếu “chiểu” theo đó, thì “cái khuy áo” của ta đã sai từ năm 2004, nên đến năm 2024 này các “cái khuy áo” sau cũng sai nốt.