Bài 3: Sinh kế và khởi nghiệp đối với người cao tuổi
Phóng sự 18/05/2024 16:14
Nhiều NCT không có lương hưu vẫn phải đi làm kiếm thêm thu nhập |
Tuổi già tần tảo mưu sinh
Gần 70 tuổi, nhưng ông Nguyễn Đình Tâm (TP Ninh Bình) đã gắn bó với nghề bán nước giải khát hơn 20 năm nay. Vì không có lương hưu nên ông vẫn phải lao động kiếm tiền, nếu như ngày xưa còn trẻ tham gia bảo hiểm xã hội thì không phải vất vả mưu sinh tuổi già. Ông Tâm chia sẻ: Được cái đồ ăn, thức uống của nhà tôi cũng ngon nên có những hôm đông khách tôi bán được khoảng 30 - 40 cốc nước mía, trà đá các loại, thu nhập bình quân mỗi ngày 200 - 300 nghìn đồng.
Còn ông Nguyễn Thành Hợp (huyện Thanh Trì, TP Hà Nội) cũng gắn bó nghề bán dừa 20 năm nay. Theo ông Hợp, bình quân mỗi ngày ông bán được 50 – 100 trái dừa, những hôm đắt hàng ông còn bán được nhiều hơn. Nhờ bán dừa và số tiền tích cóp được, tuy không có lương hưu nhưng cuộc sống của vợ chồng ông cũng không đến nỗi khó khăn như những NCT khác. Ông Hợp nói: “Các con tôi cũng động viên bố có tuổi nên nghỉ ngơi, đừng ngồi phơi nắng, mưa ở vỉa hè như vậy chúng con sót lắm. Tôi bảo, bố còn sức khỏe, còn đi lại được thì bố vẫn lao động”.
Ở cái tuổi gần 70 tuổi, vợ chồng ông Nguyễn Khắc Tiến (Nam Định) phải sống tằn tiện do không có lương hưu. Từng làm cán bộ xã, đến năm 1992 do hoàn cảnh gia đình nên ông xin nghỉ hưu lấy chế độ 1 lần. Do không có lương hưu nên dù đã ở tuổi “thất thập”, hằng ngày ông Tiến vẫn đi làm xây dựng kiếm thêm thu nhập, còn vợ ông ở quê thì vẫn trồng rau, nuôi gà. Bây giờ ông Tiến mới thấy giá trị của việc tham gia bảo hiểm xã hội thì giờ cuộc sống an nhàn, đỡ vất vả hơn.
Để có tiền trang trải cho cuộc sống, nhiều NCT phải bươn trải với những việc làm khác nhau |
Cứ mỗi buổi sáng, sau khi làm xong việc cá nhân, vợ chồng Nguyễn Văn Cứ và bà Nguyễn Thị Thảo (ở phường Mễ Trì, quận Nam Từ Liêm, TP Hà Nội) lại ung dung bên chén trà, và rủ mấy ông bạn hàng xóm đến nhà chơ cờ tướng. Buổi chiều hai ông bà lại đi tập thể dục, thể thao, sống một cuộc sống an nhàn, vui vầy bên con cháu, không phải lo nghĩ chuyện cơm áo gạo tiền. Thời trẻ ông từng tham gia công tác tại một xí nghiệp trên địa bàn và được đóng bảo hiểm xã hội, cố gắng tích lũy nên giờ nghỉ hưu, có lương hưu nên cuộc sống khá ổn định.
Cả cuộc đời cống hiến cho gia đình, xã hội, đến tuổi “xế chiều” là lúc NCT cần được nghỉ ngơi, tận hưởng cuộc sống an nhàn, hạnh phúc bên con cháu, nhưng trên thực tế, vẫn còn nhiều người đang phải lao động nuôi sống bản thân. Mưu sinh đối với những người đang dồi dào sức khỏe cũng chẳng dễ dàng, với NCT lại càng vất vả hơn. Do điều kiện, hoàn cảnh, nhiều NCT chỉ cho phép bản thân nghỉ ngơi khi sức khỏe không cho phép, bỏ mặc những tiềm ẩn rủi ro như nguy cơ tai nạn giao thông do khả năng quan sát, phản xạ kém, dễ đổ bệnh, làm việc không năng suất…
Mưu sinh, với NCT, nỗi vất vả tăng lên gấp bội |
Sinh kế và khởi nghiệp đối với người cao tuổi
Việt Nam bước vào giai đoạn già hóa dân số nhanh trên thế giới thì việc bảo đảm quyền làm việc, đóng góp cho xã hội, tạo việc làm cho NCT cũng như tận dụng được kinh nghiệm và chất xám của lực lượng lao động đặc biệt này sẽ góp phần đảm bảo mục tiêu an sinh xã hội của đất nước… Theo Dự báo đến năm 2038, nhóm NCT ở Việt Nam sẽ chiếm đến 20% tổng dân số. Các chuyên gia đã cảnh báo, sẽ rất nhanh thôi, Việt Nam bước vào giai đoạn dân số già.
Những năm gần đây, Thủ tướng Chính phủ đã triển khai nhiều đề án quan trọng như: “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025”; “Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp, giai đoạn 2017 - 2025”; “Nâng cao vai trò của Hội Nông dân Việt Nam trong việc hỗ trợ nông dân khởi nghiệp sáng tạo, giai đoạn 2020 - 2025”; chương trình “Hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp, giai đoạn 2022 - 2030”… từ đó, hình thành các mô hình khởi nghiệp trên các vùng, các lĩnh vực, góp phần quan trọng phát triển đất nước.
Việc tạo điều kiện khởi nghiệp, dạy nghề, giải quyết việc làm cho NCT có ý nghĩa rất quan trọng, góp phần đưa chính sách vào cuộc sống, tạo việc làm, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống vật chất, tinh thần cho NCT, góp phần phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Bên cạnh đó, mỗi người cũng cần có giải pháp tự chuẩn bị cho mình một tuổi già khỏe mạnh cả về thể chất, tinh thần và kinh tế. Nhất là những NCT trong tương lai (thế hệ trẻ hiện nay) cần chuẩn bị cho tuổi già ngay từ khi còn trẻ…
Thời gian qua, Đảng, Nhà nước, Hội NCT đã có nhiều chính sách, tích cực chăm lo cho NCT, tạo điều kiện để NCT tham gia nhiều hơn vào các chương trình phát triển, phát huy vai trò xây dựng quê hương, đất nước và lựa chọn công việc phù hợp để có thêm thu nhập, tích lũy cho tuổi già... Theo Nghị định số 20/2021/NĐ-CP ngày 15/3/2021, NCT thuộc hộ nghèo từ 60-80 tuổi, không có người thân phụng dưỡng hoặc có nhưng người này đang hưởng trợ cấp xã hội hằng tháng được hưởng 540.000 đồng/tháng. NCT thuộc hộ nghèo đủ 80 tuổi trở lên, không có người thân phụng dưỡng hoặc có nhưng người này đang hưởng trợ cấp xã hội hằng tháng được hưởng 720.000 đồng/tháng. NCT từ 75-80 tuổi thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo, không thuộc 2 trường hợp nêu trên sống ở xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đặc biệt khó khăn được hưởng 360.000 đồng/tháng. NCT đủ từ 80 tuổi trở lên không thuộc các trường hợp nêu trên, không có lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng, trợ cấp xã hội được hưởng 360.000 đồng/tháng. |