Nói đến hoạt động văn hóa dân gian, Liễu Đôi là vùng đất nổi tiếng về Hội vật hằng năm, song, nói về vùng đất này trước hết phải đề cập tới binh pháp dân gian Liễu Đôi. Đây là di sản đúc kết trong chiến đấu chống quân xâm lược qua các giai đoạn lịch sử. Từng câu, từng chữ đều chứa đựng lòng yêu nước, thương dân, xả thân vì nghĩa lớn; cả về lí luận và thực tiễn chiến tranh, thể hiện ý nghĩa mới mẻ, hiện đại.

Binh pháp dân gian Liễu Đôi đề cập những vấn đề liên quan đến chiến tranh toàn dân, từ việc xây dựng lực lượng quân đội, đến việc đoàn kết Nhân dân tham gia kháng chiến; từ việc trong nội bộ quân ta cũng như việc ứng xử với kẻ thù… Tất cả đã đạt trình độ nghệ thuật nhất định.

Hội vật Liễu Đôi.

Binh pháp nêu rõ: Trong cuộc chiến tranh chính nghĩa, số phận cá nhân phải đặt dưới vận mệnh của dân tộc. Tướng sĩ dù có hi sinh nhưng chủ quyền đất nước phải vững bền. Với Việt Nam, đất không rộng, người không đông, từng phải đối đầu với nhiều loại kẻ thù, nhưng không bao giờ chịu khuất phục. Mặt khác, muốn thắng giặc, tướng sĩ đều phải tài giỏi, có phẩm chất hơn kẻ thù và tướng sĩ dù tài giỏi đến đâu cũng phải có nhân nghĩa; coi nhân nghĩa là gốc, là sức mạnh của quân đội. Người làm tướng mà tàn bạo, bất nhân thì quân đội sẽ tan rã như cây đứt rễ, không cứu vãn nổi.

Binh pháp Liễu Đôi đề cao tướng võ có nhân nghĩa, đức độ; chắc chắn sẽ có nhiều người theo giúp. Tướng sĩ tài giỏi đã đành, nhưng khi lâm trận, phải có tinh thần đoàn kết một lòng và Nhân dân nơi nơi cũng phải đoàn kết mới tạo nên sức mạnh. Quân đội muốn được nhân lên sức mạnh, phải tập hợp được sức mạnh của Nhân dân; động viên được Nhân dân, mọi làng, mọi xã thì chỉ một thời gian ngắn đã có hàng trăm cơ mưu thần diệu do Nhân dân hiến kế.

Đi đôi với đánh giặc ngoài trận địa, phải xây dựng lực lượng vũ trang ở các thôn xóm mới đương đầu được với kẻ địch mạnh. Binh pháp Liễu Đôi đề cao nghệ thuật thu phục nhân tâm; lo củng cố lòng tin của Nhân dân rồi mới tính mưu lược chiến, hòa. Đánh giặc không chỉ dùng vũ khí. Để tránh thương vong cho cả hai bên, phải đánh cả bằng binh vận, đánh vào nhân tâm; vừa đánh địch vừa dụ hàng vì chính nghĩa là rất lợi hại. Binh pháp đề cao việc đánh địch bằng trí chứ không chỉ bằng sức. Đánh giặc bằng trí thì mệnh lệnh cho quân đội phải sáng rõ như mặt trời mọc buổi sáng. Yếu tố bí mật bất ngờ đi liền với mưu kế, thực hiện nghi binh, làm cho giặc tưởng mình không có quân. Dùng nghi binh để lừa địch, mai phục, đột kích đánh địch.

Trong chiến tranh, mọi chiến thắng không phải đều đến dễ dàng. Nếu tính toán sai lầm, mất cảnh giác sẽ dẫn đến thất bại. Trong rừng rậm, chỗ nào thấy thú chạy tán loạn, chim hốt hoảng bay lên thì phải cẩn thận; là dấu hiệu có phục binh. Vấn đề ăn no, mặc ấm của quân đội cũng rất cần thiết trong chiến đấu.

Binh pháp Liễu Đôi nhấn mạnh, khi địch đã quay giáo, quy hàng, ta phải rộng lượng khoan hồng cho chúng. Song dù chiến tranh đã kết thúc thì bản chất kẻ thù vẫn không thay đổi. Do đó, không được lơ là, mất cảnh giác; phải chăm lo lực lượng, vũ khí, sẵn sàng chiến đấu.

Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: Cuộc kháng chiến là sự nghiệp của toàn dân; gắn đấu tranh chính trị với đấu tranh quân sự; phải dám đánh, biết đánh và quyết đánh… Bởi vậy, tìm hiểu binh pháp dân gian Liễu Đôi, thấy quan điểm của ông cha từ hàng nghìn năm trước, vẫn gần gũi với tư tưởng quân sự của ta ngày nay. Do đó, phải kế thừa, phát huy giá trị văn hóa quân sự của tổ tiên lên tầm cao mới, đáp ứng được những yêu cầu và thách thức trong cuộc chiến tranh Nhân dân của thời kì hiện đạin