Trước đó, Ngày mới Online có loạt bài phản ánh về việc của gia đình bà Huỳnh Thị Mai (gia đình Mẹ VNAH) ngụ tại số 6B đường 3/2, khu phố 4, thị trấn Trảng Bom, đã có nhiều đơn thư khiếu nại, yêu cầu chính quyền các cấp xử lý dứt điểm vụ tranh chấp đất đai với hàng xóm là ông Nguyễn Văn Phúc.

Năm 1996, bà Mai nhận 12ha đất rừng theo Chương trình 327 và được các cấp chính quyền địa phương thời điểm đó có ký các giấy tờ chấp thuận. Theo chỉ đạo của địa phương, gia đình bà trồng ranh toàn bộ diện tích 12ha cây tràm và thả bò. Tiếp đó, gia đình bà khai thác cây xà cừ và trồng tràm từ 2014 đến nay.

Quá trình sử dụng, ông Nguyễn Văn Phúc là hàng xóm đã tự ý chặt phá cây trồng và tranh chấp diện tích đất trồng rừng với gia đình bà. Nhiều năm qua, bà Mai đi khiếu nại nhưng chưa được giải quyết dứt điểm. Đáng ngạc nhiên hơn, sau khi ông Phúc chết, nhiều diện tích đất của ông Phúc (bao gồm cả đất lấn chiếm của bà Mai) đã được chính quyền huyện Trảng Bom ký cấp GCNQSDĐ cho các hộ liên quan của gia đình ông này.

Những GCNQSDĐ này sau đó đã bị “tuýt còi”. Cụ thể, tại Thông báo số 154/TB-UBND huyện Trảng Bom về “Kết luận thanh tra về quản lý sử dụng đất Nhà nước giao trồng rừng và việc cấp GCNQSDĐ giao cho gia đình ông Nguyễn Văn Phúc” thể hiện:

Từ năm 1985, UBND tỉnh Đồng Nai đã quy hoạch khu vực trồng rừng phòng hộ hồ Sông Mây, xã Trảng Bom 1 cũ (nay là xã Sông Trầu và xã Bình Minh) giao các hộ gia đình. Bước đầu việc nhận đất giao đưa vào trồng cây rừng và vốn đầu tư sử dụng đúng mục đích. Tuy nhiên đối với cơ quan chuyên môn (Hạt kiểm lâm) giúp UBND huyện thực hiện việc quy hoạch, giao đất trồng rừng quản lý rừng, đầu tư vốn và thu hồi vốn.

Trong quá trình tổ chức thực hiện, giao đất không lập thủ tục ký kết hợp đồng trồng rừng, biên bản giao nhận đất tại thực địa, thiếu kiểm tra, không kịp thời báo cáo điều chỉnh để thu hồi diện tích đất giao với những hộ không có nhu cầu sử dụng đất trồng cây rừng. Từ đó hộ ông Phúc tự quản lý, sử dụng vượt diện tích đất được giao. Tổng cộng hộ ông Phúc quản lý, sử dụng là: 147,25ha, gồm: 64.5ha được giao và 82,75 ha giao cho 12 hộ dân khác (là người nhà ông Phúc đứng tên xin giao đất nhưng không trực tiếp sử dụng).

Sau đó Nhà nước thu hồi bồi thường cho hộ ông Phúc diện tích 32,25ha đất để xây dựng sân Golf, diện tích đất còn lại ông Phúc quản lý, sử dụng: 114,08ha (tại xã Bình Minh: 5.6435ha, tại xã Sông Trầu: 1088,4347ha). Ngày 26/06/2000, ông Nguyễn Văn Phúc chết, vợ con ông Phúc khởi kiện chia tài sản thừa kế và được TAND tỉnh Đồng Nai xử tại Bản án số: 47/DSST ngày 12/11/2002. Nội dung bản án: “Công nhận sử tự thoả thuận về quyền được hưởng tài sản cây rừng trồng trên đất giao, các đương sự phải đến cơ quan Nhà nước có thẩm quyền liên hệ làm thủ tục xin cấp quyền sử dụng đất và thuê đất theo quy định của pháp luật”.

Các đối tượng được hưởng tài sản thừa kế đáng nhẽ sẽ thoả thuận chia tài sản là cây cối trên đất nhưng lại tiến hành làm đơn kế khai, đăng ký quyền sử dụng đất. Bà Trần Thị Lành (con riêng ông Phúc) ở ấp Tây B, xã Đông Hoà, huyện Dĩ An, Bình Dương. Quá trình Phòng TN&MT huyện tham mưu cấp GCNQSDĐ (đợt 1) cho bà Lành với diện tích 29,6311 ha đất lâm nghiệp (hồ sơ do ông Nguyễn Hiệp Quế, Phó Phòng ký trình cấp GCNQSDĐ đất ngày 21/11/2003). Đến ngày 15/12, xã Sông Trầu và Phòng TN&MT huyện xác lập hồ sơ cho phép bà Lành chuyển quyền sử dụng đất cho con là Nguyễn Ngọc Tú (cùng hộ khẩu) là biểu hiện của việc làm “lách luật” về hạn mức đất nhằm phục vụ cho việc cấp GCNQSDĐ đợt 2 vào ngày 13/1/2004. Tổng diện tích 2 đợt cấp GCNQSDĐ: 50,1072 ha đất, trong đó đã cấp sai mục đích sử dụng đất giao trồng rừng năm 1996-1987, từ đất trồng rừng sang đất nông nghiệp là 20,4455ha.

Theo quy định việc cấp GCNQSDĐ là chưa đúng: Không đúng quy trình, thủ tục, không chấp hành ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch UBND huyện, đất cấp GCNQSDĐ vượt hạn mức đất lâm nghiệp trên 20ha và giao đất trồng rừng không đúng đối tượng (bà Lành không có hộ khẩu tại địa phương) và giao sai mục đích sử dụng đất (20,4455ha đất nông nghiệp).

Tiếp đó là trường hợp bà Trần Thị Lệ (vợ không hôn thú với ông Phúc) ở ấp 4, xã Sông Trầu: Ngày 5/12/2003 cấp GCNQSDĐ diện tích 23,2436 ha đất trồng rừng. Nhưng UBND xã Sông Trầu ký hồ sơ mà chưa thực hiện quy trình xét duyệt theo luật định. Việc giao đất cho hộ bà Lệ là đủ điều kiện, đúng mục đích sử dụng đất trồng rừng, nhưng hồ sơ thực hiện chưa đúng quy trình, thủ tục xét đề nghị, chưa tổ chức ký hợp đồng trồng từng là sai quy định của Luật đất đai. Do đó. phải thu hồi GCNQSDĐ đã cấp; đồng thời tổ chức, xét duyệt, lập thủ tục giao đất trồng rừng và cấp GCNQSDĐ theo đúng quy định pháp luật về đất đai.

Chủ tịch UBND huyện chỉ đạo yêu cầu tổ chức thực hiện thu hồi toàn bộ giấy CNQSDĐ đã cấp sai cho các đối tượng nói trên. Tuy nhiên, đến 2009 toàn bộ GCNQSDĐ cấp sai đối tượng, UBND huyện Trảng Bom vẫn chưa thu hồi được. Lý do, các hộ gia đình ông Phúc không đồng ý giao nộp, đồng thời có ý kiến sẽ tiếp tục khởi kiện hành chính đối với UBND huyện về việc ban hành các Quyết định nêu trên.

Gần đây, bà Mai thu hoạch hết cây rừng trên đất, chuẩn bị trồng rừng mới thì có quy hoạch khu dân cư Phú An Lành rộng 95ha trùm lên 12ha đất của bà. Dự án này vào ngày 3/4/2020 được UBND tỉnh Đồng Nai phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500. Dư luận đang quan tâm, diện tích đất khu dân cư Phú An Lành được cấp như thế nào? Đây là diện tích hiện nay đang tranh chấp, trong đó có một phần diện tích đất của bà Mai. Khu dân cư được triển khai từ trước và đầu tháng 12/2019, Phó Chủ tịch UBND huyện Trảng Bom Lê Hữu Đảng đã ký phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Theo đó, đã chi trả tiền bồi thường cho vợ và con ông Phúc.

Ngày 20/12/2017, Thanh tra tỉnh gửi đơn của bà Mai tới UBND huyện. Ngày 22/12/2017, UBND tỉnh Đồng Nai có công văn giao cho Sở TN&MT kiểm tra. Sau đó, Sở TN&MT có báo cáo UBND tỉnh và ngày 30/3/2020, Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo UBND huyện Trảng Bom rà soát, thẩm tra việc cấp sổ đỏ cho vợ và con ông Phúc, báo cáo về UBND tỉnh.

Đến nay, UBND huyện Trảng Bom chưa có báo cáo UBND tỉnh. Văn phòng UBND huyện cho biết, ngày 19/5 mới có công văn trả lời bà Mai là UBND huyện “đã giao Hội đồng bồi thường, hỗ trợ dự án khu dân cư Phú An Lành kiểm tra, rà soát lại hồ sơ bồi thường”.