Nội dung khiếu nại của gia đình bà Trần Thị Thủy

Tại Đơn khiếu nại, bà Trần Thị Thủy, ngụ tại phường Nghĩa Trung, TP Gia Nghĩa, tình Đắk Nông trình bày: Năm 1990, gia đình bà khai hoang được hơn 3ha đất, trong đó có 2,5ha trồng cây công nghiệp, cây ngắn ngày, còn lại là diện tích ao, hồ. Năm 2004, gia đình bà được cấp sổ đỏ 3 thửa, có diện tích 11.840m2. Diện tích còn lại khoảng 1,8ha trồng cà phê, hoa màu và diện tích ao, hồ chưa được cấp sổ đỏ, nhưng được chính quyền xã Đắk Nia (cũ) xác nhận vào năm 1994.

Năm 2005, Nhà nước thu hồi đất để xây dựng khu tái định cư Đắk Nia, toàn bộ diện tích đất trong sổ đỏ, cùng một phần diện tích ngoài sổ đỏ của gia đình bà bị thu hồi, tổng diện tích 17.940m2. Phần diện tích còn lại không bị thu hồi, có độ dốc khoảng 15 độ, gia đình mua đất đổ vào san lấp mặt bằng sát đất tái định cư. Thế nhưng, sau đó Sở Xây dựng Đắk Nông lại cho cắm mốc phân lô trên phần đất chưa bị thu hồi của gia đình bà Thủy. Ngoài ra, chính quyền còn đặt 3 ống cống nước thải của hệ thống xả thải của khu tái định cư, xả thẳng vào phần đất của gia đình bà Thủy. Bà Thủy nhiều lần có đơn kiến nghị, khiếu nại các nội dung này, nhưng không được giải quyết dứt điểm, đúng pháp luật. Bà Thủy mong muốn chính quyền tỉnh Đắk Nông giải quyết dứt điểm cho gia đình bà, cắm mốc phân định ranh giới, giữa phần đất đã thu hồi xây dựng khu tái định cư với phần đất chưa thu hồi của gia đình, tạo điều kiện để gia đình bà được cấp sổ đỏ theo đúng pháp luật. Đồng thời chỉ đạo Sở Xây dựng Đắk Nông có biện pháp khắc phục hệ thống xả thải, không xả trực tiếp vào đất của gia đình bà.

Bà Thủy chỉ cho phóng viên khu đất gia đình bà chưa bị thu hồi

Những vấn đề pháp lí cần xem xét

Căn cứ các tài liệu có trong hồ sơ và kết quả xác minh thực tế cho thấy, trình bày trong Đơn khiếu nại của bà Trần Thị Thủy là có căn cứ. Tài liệu có trong hồ sơ thể hiện, các thửa số 67, 68, 69, tờ bản đồ số 2 xã Đắk Nia (nay là tổ 4 phường Nghĩa Trung, TP Gia Nghĩa) mang tên ông Hoàng Văn Điền (chồng bà Thủy, đã chết), đã được chính quyền cấp sổ đỏ. Năm 2005, toàn bộ 3 thửa đất đã có sổ đỏ (67, 68, 69) bị thu hồi, riêng hai thửa 70, 71 chỉ thu hồi một phần, để làm Khu tái định cư Đắk Nia.

Tuy nhiên, các tài liệu có sự sai biệt về số hiệu các thửa đất, do quyết định thu hồi đất của Chủ tịch UBND huyện Đắk Nông (cũ), lại căn cứ bản đồ của Ban Quản lí dự án (QLDA), cụ thể: Ngày 9/6/2005, Chủ tịch UBND huyện Đắk Nông (cũ) ban hành Quyết định số 1557/QĐ-UB, thu hồi 17.924m2 đất của ông Hoàng Văn Điền, tại thôn 10, xã Đắk Nia. Phần vị trí đất thu hồi trong Quyết định này thể hiện: Thửa đất số 4, 16, 26, 61 tờ bản đồ số 2 (của Ban QLDA)… Như vậy rất rõ, các số thửa này thể hiện tại bản đồ của Ban QLDA, chỉ là bản đồ kĩ thuật, không phải tài liệu hồ sơ địa chính. Ngày 7/6/2005, bà Trần Thị Thủy, thay mặt hộ gia đình ông Hoàng Văn Điền, kí nhận khoản tiền bồi thường là 293.465.975 đồng. Gia đình bà Thủy đã bàn giao đất cho chủ đầu tư thực hiện dự án đúng tiến độ, được thưởng số tiền 5 triệu đồng.

Bà Thủy chỉ cho phóng viên rãnh nước Sở Xây dựng múc để phân định ranh giới khu đất đã thu hồi và khu đất chưa thu hồi

Sau đó, Sở Xây dựng (đại diện chủ đầu tư) đã múc rãnh nước phía đường Hoàng Diệu, nhằm xác định ranh giới giữa đất đã thu hồi và đất chưa thu hồi. Do diện tích còn lại là đất trũng, thấp hơn mặt bằng khu tái định cư khoảng 4m, nên bà Thủy mua đất, thuê người đổ xuống tạo mặt bằng bằng với khu tái định cư (có người đổ đất và người trồng cây làm chứng). Bà Thủy cho biết: “Gia đình tôi khai hoang được khoảng hơn 3ha, canh tác ổn định từ năm 1990 đến nay. Năm 2005, chính quyền thu hồi gần 1,8ha, còn lại hơn 1,2ha chưa thu hồi, diện tích tôi yêu cầu đo đạc là 6.773m2, có tứ cận: Phía Đông giáp suối, Phía Tây giáp rãnh nước phía đường Hoàng Diệu, phía Nam giáp thửa đất tôi được tòa án các cấp công nhận, phía Tây giáp đường Hồ Câu”.

Năm 2018, bà Thủy phát hiện đất bà đang sử dụng được chính quyền cấp sổ đỏ cho ông Nguyễn Tiến Lâm, nên bà buộc phải khởi kiện hành chính. Nội dung yêu cầu hủy sổ đỏ chính quyền cấp trái pháp luật cho ông Lâm, thửa đất số 73b, tờ bản đồ số 2, diện tích 1.000m2. Vụ việc được 2 cấp (TAND tỉnh Đắk Nông và TAND Cấp cao tại TP Hồ Chí Minh) xét xử, đều phán quyết: Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của bà Trần Thị Thủy, hủy Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số AĐ 740063, thửa đất số 73b, tờ bản đồ số 2, diện tích 1.000m2, cấp ngày 22/6/2006, đứng tên ông Nguyễn Tiến Lâm.

Một trong những cọc mốc Sở Xây dựng cho đóng phân lô trên đất của gia đình bà Thủy

Như vậy, đất thuộc quyền sử dụng của bà Thủy, không cần phải bàn cãi. Khoản 2, Điều 101 Luật Đất đai năm 2013 quy định: “Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không có các giấy tờ quy định tại Điều 100 của Luật này, nhưng đất đã được sử dụng ổn định từ trước ngày 1/7/2004 và không vi phạm pháp luật về đất đai, nay được UBND cấp xã xác nhận là đất không có tranh chấp… thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất”. Đối chiếu quy định này, phần đất chưa thu hồi của gia đình bà Thủy phải được cấp sổ đỏ.

Thế nhưng, Sở Xây dựng Đắk Nông lại cho cắm mốc, phân lô trên phần đất của gia đình bà Thủy chưa bị thu hồi. Bà Thủy có Đơn kiến nghị, yêu cầu Sở Xây dựng cắm mốc thực địa hiện trạng diện tích đất hiện bà đang sử dụng. Thế nhưng ngày 28/6/2020, Sở Xây dựng có Văn bản trả lời số 1129/SXD-HT&QLN, cho rằng, thửa số 67 thuộc quyền sử dụng của bà Nông Thị Hiền; thửa số 68, 69 thuộc ông Nguyễn Tợ; thửa số 70 của ông Trương Minh Quân; thửa số 71 của ông Võ Ngọc Hoàng. Bà Trần Thị Thủy không có tên trong danh sách kèm theo Quyết định số 596/QĐ-CTUB ngày 31/5/2005. Bà Thủy lại có Đơn khiếu nại Văn bản số 1129 của Sở Xây dựng, nhưng cho đến nay chưa được giải quyết. Từ năm 2017 đến nay bà Thủy có nhiều Đơn khiếu nại gửi UBND tỉnh Đắk Nông và Sở Xây dựng Đắk Nông, nhưng cũng chưa được giải quyết.

Khu tái định cư từ năm 2005, nhưng đến nay vẫn còn nhiều chỗ hoang phế

Ở một diễn biến liên quan, ngày 10/10/2017, Chủ tịch UBND thị xã Gia Nghĩa (nay là thành phố) ban hành Quyết định số 921/QĐ-UBND, phê duyệt Đồ án quy hoạch chi tiết chỉnh trang đô thị tỉ lệ 1/500, khu dân cư số 4, dọc trục đường Bắc Nam giai đoạn 2, có quy mô 220ha, dân số dự kiến 8.500 người, chủ đầu tư là UBND thị xã Gia Nghĩa. Căn cứ quy định của pháp luật về đất đai, Quyết định này do Chủ tịch UBND thị xã Gia Nghĩa ban hành, là trái thẩm quyền, vì theo Khoản 3, Điều 45 Luật Đất đai năm 2013, thẩm quyền quyết định, phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện thuộc UBND cấp tỉnh. Mặc dù Quyết định số 921/QĐ-UBND của Chủ tịch UBND thị xã Gia Nghĩa có căn cứ Quyết định số 1292/QĐ-UBND ngày 14/8/2013 của UBND tỉnh Đắk Nông, về phê duyệt quy hoạch chung đô thị Gia Nghĩa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, nhưng thẩm quyền phê duyệt quy hoạch sử dụng đất vẫn thuộc UBND cấp tỉnh. Nếu đây chỉ là phê duyệt Đồ án… thì pháp luật quy định UBND cấp huyện trình HĐND cùng cấp thông qua, trước khi trình UBND cấp tỉnh phê duyệt (Khoản 3, Điều 45 Luật Đất đan năm 2013). Mặt khác, đây là Quyết định phê duyệt Đồ án quy hoạch chi tiết chỉnh trang đô thị… là hình thức đánh tráo khái niệm, vì nội dung lại có yếu tố thu hồi đất.

Vụ việc đến nay đã kéo dài quá lâu, ảnh hưởng không nhỏ đến quyền và lợi ích hợp pháp của gia đình bà Thủy. Thiết nghĩ, chính quyền TP Gia Nghĩa và tỉnh Đắk Nông nên xem xét việc cấp sổ đỏ đất cho gia đình bà Trần Thị Thủy, đúng quy định của pháp luật.