Không chỉ tại diễn đàn Quốc hội và cả nhiều kì họp HĐND các tỉnh, thành hầu hết các ý kiến đều khen là chính, nếu phê thì cũng nhẹ như “đưa võng” mà thôi. Lạ hơn, nhiều người khi còn làm đại biểu (Quốc hội, HĐND các cấp) thì đăng đàn “nhỏ nhẹ”, không đấu tranh trực diện, nhưng khi thành “cựu” thì trả lời phỏng vấn báo đài rất… hùng hồn. Nói như thế để thấy phê bình thẳng thắn ở ta là câu chuyện “dài kì” vì nhiều người Việt “không muốn động chạm”. Nay một đại biểu người dân tộc sinh ra trên quê hương Anh hùng Đinh Núp dám thẳng thắn tranh luận với các vị “tư lệnh” ngành cũng là chuyện… bất ngờ.

Bất ngờ vì thái độ thẳng thắn đến hồn nhiên của bà sĩ quan Công an dám nói lên những điều bức xúc. Và bất ngờ hơn, ngồi trong nghị trường cùng bà có đại biểu quân đội, công an quân hàm “rất chi là cao” nhưng “chẳng thấy họ nói gì”.

Đại biểu Ksor H’Bơ Khăp

Trở lại câu chuyện… sai sai, cử tri thấy ông Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tính cả cây cao su, cà phê, tiêu vào tỉ lệ che phủ rừng là không ổn. Về diện tích rừng, trong nhiệm kì Quốc hội XIV, mỗi kì họp, Đại biểu đều được nghe những dự án, công trình chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, tức là chuyển đổi rừng đầu nguồn, rừng phòng hộ. Và hình như Bộ trưởng nhầm, làm gì có chuyện rừng tự nhiên lại tăng lên trong 30 năm qua như ông nói. Theo ông Cường, diện tích rừng của ta hiện nay là 14,6 triệu ha, trong đó rừng tự nhiên 10,3 triệu ha; rừng trồng 4,3 triệu ha; độ che phủ gần 42% trong khi mức bình quân thế giới chỉ 29%. Liệu con số này có đáng tin không trong khi ngày nào cũng diễn ra tình trạng “chảy máu rừng” nghiêm trọng.

Với Bộ trưởng Bộ Công Thương, đại biểu Ksor HBơ Khăp tranh luận về việc xử lí các tấm pin mặt trời của các dự án điện mặt trời. Theo bà, điều mà người dân cần là người đứng đầu ngành này có phương án đối với việc đó, chứ "không thể nói là đã có quy định, chủ đầu tư sẽ có trách nhiệm xử lí”.

Chất vấn, tranh luận nhằm làm sáng tỏ thêm vấn đề, là để hiểu nhau hơn. Nhưng qua 2,5 ngày chất vấn và trả lời chất vấn, số ý kiến có chất lượng chưa nhiều. Cử tri rất mong có nhiều tiếng nói thẳng thắn như của các đại biểu Lưu Bình Nhưỡng, Nguyễn Hữu Cầu, Vũ Trọng Kim, Dương Trung Quốc… và cần nhiều hơn “nhân tố mới” như bà Ksor H’Bơ Khăp.

Người dân mong không chỉ có vài ba đại biểu Quốc hội dám nói thẳng, nói thật các vấn đề “nóng” cử tri quan tâm. Mặt khác, các tư lệnh ngành cũng cần xông xáo hơn, sát thực tế hơn và phải biết “nghi ngờ” các con số trong báo cáo. Đồng thời, các bộ trưởng cũng đừng “sợ sai”, mà cần “đối mặt” với hiện thực ở địa phương, ngành mình, dù hiện thực đó lắm khi chẳng mấy êm đềm!