Vì sao TAND tỉnh Hà Tĩnh lại “ngâm” đơn?

Ông Hồ Xuân Thửa và vợ là bà Tạ Thị Tương, ở tổ dân phố 2, phường Sông Trí, thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh, có đơn đề ngày 23/4/2019, gửi TAND tỉnh Hà Tĩnh, khởi kiện vụ án hành chính đối với UBND tỉnh Hà Tĩnh, yêu cầu hủy bỏ Quyết định số 2814/QĐ-UBND ngày 28/9/2010. Vì UBND tỉnh giải quyết đơn khiếu nại của gia đình bà Tương trái pháp luật, gây thiệt hại nghiêm trọng cho gia đình bà, tại mảnh đất tranh chấp quyền sử dụng đất với hộ ông Nguyễn Huy Cổn.

Đơn khởi kiện được ông Hoàng Trung Thông, cán bộ của TAND tỉnh lập biên bản giao nhận. Ngày 1/7/2019, TAND Tối cao cũng có văn bản chuyển đơn của ông Thửa, bà Tương về TAND tỉnh Hà Tĩnh để giải quyết theo thẩm quyền.

Song từ khi nhận đơn đến nay đã 6 tháng, TAND tỉnh Hà Tĩnh vẫn không có động thái thụ lí đơn khởi kiện của gia đình bà Tương.

Liên quan vụ kiện, trước đó gia đình bà Tương đã gửi đơn khởi kiện đến TAND thị xã Kỳ Anh, đề nghị hủy việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) cho gia đình ông Cổn, sau 2 năm được trả lời không thụ lý. Đơn khởi kiện gửi TAND tỉnh Hà Tĩnh từ ngày 13/10/2018, đến đầu năm 2019 mới được hướng dẫn lại và ngày 23/4/2019, gia đình bà Tương đã đơn đến gửi TAND tỉnh, khởi kiện vụ án hành chính đối với UBND tỉnh Hà Tĩnh, yêu cầu hủy bỏ Quyết định số 2814/QĐ-UBND ngày 28/9/2010, đến nay đã gửi đơn khởi kiện lần thứ 4, nhưng vẫn chưa được thụ lý.

Nói về công tác của ngành tòa án, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã từng chỉ thị: “Không biết đúng sai thế nào nhưng nếu dân có đơn khởi kiện thì phải thụ lí giải quyết”. Chẳng lẽ TAND tỉnh Hà Tĩnh lại không làm đúng chỉ đạo của Thủ tướng? Còn căn cứ theo pháp luật, luật sư Đinh Thế Hùng (Văn phòng Luật sư Bách Sự Thuận-Đoàn Luật sư TP Hà Nội) nhận định: “Việc TAND tỉnh Hà Tĩnh “ngâm” đơn của gia đình bà Tương hơn 6 tháng qua, là trái với quy định của Bộ luật Tố tụng Hành chính năm 2015. Khoản 1, Điều 125 Luật trên quy định: “Thụ lý vụ án: Sau khi nhận đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo, nếu xét thấy thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án, thì Thẩm phán phải thông báo cho người khởi kiện biết để họ nộp tiền tạm ứng án phí…” ; Trái Khoản 1, Điều 126 Luật trên: “Thông báo về việc thụ lý vụ án 1. Trong thời hạn 3 ngày làm việc kể từ ngày thụ lý vụ án, Thẩm phán đã thụ lý vụ án phải thông báo bằng văn bản cho người bị kiện, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến việc giải quyết vụ án và Viện kiểm sát cùng cấp về việc Tòa án đã thụ lý vụ án…”

Theo luật sư Hùng, TAND tỉnh Hà Tĩnh là cơ quan được giao trọng trách nhân danh Nhà nước, mà lại có hành vi vi phạm pháp luật, thì Nhân dân còn biết trông cậy vào đâu?

Nguồn gốc đất của gia đình bà Tương

Nguồn gốc đất của gia đình bà Tạ Thị Tương và tranh chấp sử dụng đất với hộ ông Nguyễn Huy Cổn, quá trình giải quyết khiếu nại của UBND thị xã Kỳ Anh và UBND tỉnh Hà Tĩnh, Báo Người cao tuổi từ năm 2014 đến nay đã đăng nhiều bài xác minh, nêu rõ nguồn gốc đất và những “góc tối”, gây oan khuất cho gia đình bà Tương.

Khu đất gia đình bà Tương được cấp năm 1984 hiện đang tranh chấp với gia đình ông Cổn

Căn cứ 2 quyết định của UBND xã Kỳ Châu ngày 2/6/1984, cấp 200m2 đất (70m2 đất nền ở và 30m2 làm ki ốt) tại xứ Cạnh Buồm ven quốc lộ 1A, cho gia đình bà Tương. Cùng ngày, gia đình bà Tương có giấy cho HTX Liên Châu xã Kỳ Châu mượn 170m2 đất làm kho chứa vật tư nông nghiệp, có chữ kí của ông Đào Mạnh Hường, Chủ nhiệm HTX (ông Hường mất năm 2005).

Ngoài 2 văn bản này, các cán bộ UBND huyện Kỳ Anh và UBND xã Kỳ Châu chỉ đạo việc giao đất và cán bộ địa chính xã làm nhiệm vụ đo đất, giao đất cho gia đình bà Tương, đều có chứng thực và xác nhận. Các căn cứ này, phù hợp với điểm a và b Khoản 1, Điều 50 Luật Đất đai năm 2005 quy định:“Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư đang sử dụng đất”, gia đình bà Tương đủ điều kiện để được cấp sổ đỏ. Quá trình xảy ra tranh chấp quyền sử dụng đất giữa hộ bà Tương với hộ ông Cổn, cán bộ UBND thị xã Kỳ Anh và UBND tỉnh đi xác minh nguồn gốc đất của hộ bà Tương, đã bỏ qua 2 quyết định giao đất và không gặp các nhân chứng trên, cũng như không có văn bản nào để bác xác nhận của các nhân chứng và 2 quyết định giao đất cho gia đình bà Tương.

Ngày 20/4/2019, ông Nguyễn Tiến Đính, cựu cán bộ địa chính của xã Kỳ Châu, khẳng định với PV Báo Người cao tuổi: “Tôi và ông Trương Quốc Chương, được UBND xã cử đi đo 200 m2 đất tại xứ Cạnh Buồm giao đất cho hộ bà Tương là có thật. Năm 2008, tôi cũng đã có văn bản xác nhận cho bà Tương việc này. Nay, cán bộ đi xác minh nói bà Tương không được giao đất là sai, người có lương tâm không làm thế. Chỉ có những người “vô cảm” trước nỗi đau của dân, đứng trên pháp luật mới “nhẫn tâm” làm vậy. Cùng ngày 20/4/2019, ông Nguyễn Đình Nhu (quyền Chủ tịch UBND huyện Kỳ Anh năm 1984), cũng khẳng định: “Hộ bà Tương được giao 200m2 đất tại xứ Cạnh Buồm năm 1984 là đúng sự thật. Tôi và các đồng chí cán bộ huyện, cán bộ xã, đều ký tên tại Quyết định ngày 2/6/1984 (bà Tương còn giữ được văn bản gốc), thế nhưng đoàn xác minh của huyện và Thanh tra của tỉnh lại không gặp chúng tôi là nhân chứng, bỏ qua nhân chứng, vật chứng thì thanh tra cái gì?"

Bà Tương và ông Đính - người được xã giao đo đất và giao đất cho gia đình bà năm 1984

Khi chính quyền "đứng" trên pháp luật ?

“Góc tối” của việc tranh chấp quyền sử dụng đất của gia đình bà Tương, bắt đầu từ việc gia đình bà Tương có giấy cho HTX Liên Châu xã Kỳ Châu mượn 170 m2 đất làm kho chưa vật tư nông nghiệp. HTX Liên Châu khi giải thể đã không trả đất cho gia đình bà Tương, mà bán 4 gian nhà kho cho Trạm Vật tư nông nghiệp. Trạm này lại hóa giá các gian nhà kho bán cho ông Nguyễn Huy Cổn. Khi trạm Vật tư không quản lý diện tích đất này, họ không trả cho gia đình bà Tương mà lại trả cho UBND huyện Kỳ Anh. Từ đây UBND huyện cấp đất cho hộ ông Cổn. Sự chuyển dịch này gia đình bà Tương không được biết. Năm 2003, ông Cổn thuê người đến tháo dỡ 30m2 ki ốt của nhà bà Tương, bấy giờ gia đình bà mới hay. Khiếu kiện tranh chấp đất đai từ đó. Khi chưa giải quyết khiếu nại xong, thì ngày 10/11/2005, hộ ông Cổn được cấp sổ đỏ số AD215329, là trái với Khoản 1 Điều 50 Luật Đất đai năm 2003.

Sở dĩ đã có kết luận của UBND thị xã Kỳ Anh về nội dung khiếu nại tranh chấp đất giữa hộ bà Tương và ông Cổn, nhưng xét cả lý cả tình, quyết định này thiếu căn cứ pháp luật, thiếu nhân chứng và vật chứng, thiếu cả lý và tình, vì thế hộ bà Tương lại khiếu nại lên UBND tỉnh.

Thế nhưng UBND tỉnh Hà Tĩnh lại căn cứ theo báo cáo của UBND thị xã Kỳ Anh, để ban hành Quyết định số 2814/QĐ-UBND, theo đó giao cho Công an xử lý nghiêm theo pháp luật đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan về hành vi làm giấy tờ giả (bà Tương giao giấy tờ cấp đất văn bản gốc cho Thanh tra tỉnh năm 2010, sau đó Công an tỉnh mang đi giám định cho rằng đây là giấy tờ bị tẩy xóa chữ kí và kí lại), trong khi đó bà Tương vẫn còn lưu giữ bản photo giấy tờ này có công chứng năm 2008, không thể hiện việc tẩy xóa nêu trên. Vì thế đã 9 năm qua, Công an tỉnh chưa xử lí được nội dung này, chưa có báo cáo với UBND tỉnh, chưa có căn cứ để kết luận bà Tương dùng giấy tờ giả?

Từ các căn cứ pháp luật này cho thấy việc gia đình bà Tương được giao đất là đúng có nhân chứng, vật chứng, nhưng UBND Thị xã Kỳ Anh và tỉnh Hà Tĩnh, đã dùng "quyền lực" của các đoàn kiểm tra, thanh tra “đứng trên pháp luật” bỏ qua căn cứ pháp luật, gây oan sai cho người dân dẫn đến khiếu kiện kéo dài.

Bà Tương đã có đơn gửi Chính phủ, Quốc hội và tới UBKT Trung ương, để mong công lý được sáng tỏ, cũng là góp phần làm trong sạch vững mạnh chính quyền ở địa phương.

Báo Ngày mới, Báo Người cao tuổi đề nghị Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Tĩnh giám sát vụ việc này và TAND tỉnh sớm có thông báo trả lời gia đình bà Tương về thủ tục thụ lý vụ án.