Sự kiện “HTX giải thể, dân mất quyền sử dụng đất” ở Ninh Thuận: Chính quyền địa phương cần nhìn thẳng sự thật
Pháp luật - Bạn đọc 11/07/2019 09:36
Chính quyền địa phương vi phạm pháp luật là rõ rồi
Báo Người cao tuổi, Báo Ngày mới online đã đăng nhiều bài phản ánh việc chính quyền các cấp ở tỉnh Ninh Thuận tước thu hồi của dân vô tội vạ, đặc biệt là huyện Ninh Sơn và TP Phan Rang - Tháp Chàm. Nhưng dưới làm sai, bị báo chí lên tiếng, thì trên có dấu hiệu bao che bưng bít. Thật không hiểu nổi. Ngày 24/4/2019, Báo Người cao tuổi đăng bài: “Tỉnh Ninh Thuận: HTX giải thể, dân mất quyền sử dụng đất, luật nào quy định?”. Quả là không có luật nào cho phép thu hồi đất tùy tiện như vậy. Điều 38 Luật Đất đai năm 2003 quy định 11 khoản thu hồi đất, thì không có trường hợp đất đã đưa vào HTX nông nghiệp phải thu hồi. Thế mà ở xã Thanh Hải, huyện Ninh Hải, trên 50ha đất của 36 hộ dân sử dụng ổn định, bị chính quyền tùy tiện lấy trồng rừng phòng hộ ven biển và giao cho Dự án Resort Spa nho (Trang trại nho, nhà máy rượu nho của một người Pháp). Dân khiếu nại, thì Văn bản số 4271/UBND-TCĐ ngày 3/11/2015, UBND tỉnh Ninh Thuận trả lời rằng: 36 hộ dân đã đưa diện tích đất này vào HTX nông nghiệp, HTX trực tiếp quản lí mà không giao cho bất cứ xã viên nào sử dụng. Khi HTX giải thể, UBND xã Vĩnh Hải trực tiếp quản lí đất (tức dân mất đất). Như vậy, UBND xã Vĩnh Hải vi phạm pháp luật rất nghiêm trọng. Đáng lẽ buộc UBND xã phải trả lại đất cho dân, thì UBND huyện Ninh Hải lại đồng tình với cấp dưới, lấy đất của dân không cần quyết định.
Đường vào trang trại nuôi cừu ông Trần Kim Lương |
Theo các chủ đất, năm 1979, nông dân vào HTX nông nghiệp, còn họ là ngư dân, vào HTX nghề cá. Ở đây, dân làm nghề biển, rất ít người có đất, mà có cũng rất ít. “Đất ít lại không có nước tưới, chỉ ăn nước trời, một năm chỉ 2 - 3 tháng có mưa, lượng mưa lại rất thấp. Tổ chức HTX nông nghiệp để mà chết đói à” - một bà cụ trên 80 nói với phóng viên như vậy. Nhiều lần đến xã, huyện và tỉnh, không gặp được người có thẩm quyền, phóng viên để lại số điện thoại và địa chỉ Email, sau đó có nhận được câu trả lời qua điện thoại của Chánh văn phòng UBND huyện Ninh Hải, ông cho biết là không có tài liệu nào chứng minh, nhưng theo Kết luận thanh tra, thì các hộ dân này đã vào HTX nông nghiệp năm 1979.
Những ngôi mộ thân nhân trên đất của các hộ dân tại khu đất 50ha đang tranh chấp |
Khi Thanh tra và tư vấn pháp luật không biết luật(!?)
Sau khi Báo Người cao tuổi lên tiếng, không rõ ai đó đã gửi cho tác giả bài này, một bài viết từ ngày 5/3/2014 trên trang web của Trung tâm tư vấn pháp luật nọ, dưới tựa đề “Thanh tra toàn diện Dự án Resort Spa nho (Ninh Thuận): Giữ nguyên các quyết định giải quyết khiếu nại”. Là Trung tâm tư vấn pháp luật, nhưng tác giả bài viết chỉ nói theo Kết luận thanh tra, vì thế Kết luận thanh tra sai rất nghiêm trọng, thì tác giả bài viết cũng sai theo. Tư vấn pháp luật mà không hiểu luật, không có thực tế, thì tư vấn cái gì? Ví dụ: Kết luận thanh tra viết: “Toàn bộ diện tích 38,96 ha đất thuộc Dự án Resort Spa nho, đã được đưa vào HTX Nông nghiệp Mỹ Hòa từ năm 1979. Quá trình quản lí sử dụng, HTX nông nghiệp Mỹ Hòa không giao khoán cho hộ xã viên nào. Sau khi HTX giải thể, UBND xã Vĩnh Hải quản lí cho đến nay”. Tác giả bài viết đã bê nguyên xi nội dung này vào bài viết, mà không hiểu rằng UBND cấp xã quản lí đất của dân, là thực hiện quản lí Nhà nước, chứ không có quyền sử dụng đất của dân. UBND cấp xã chỉ có diện tích đất công ích, không được vượt quá 5% trên tổng diện tích đất nông nghiệp của địa phương, theo quy định tại Luật Đất đai các thời kì.
Nhà chòi của ông Trần Kim Sấu |
Bài báo viết tiếp: “Nội dung các văn bản trả lời cũng bảo đảm đúng quy định tại Khoản 2, Điều 10 Luật Đất đai năm 2003 và theo quy định tại điểm c, Khoản 1, Điều 4 Nghị định số 181 của Chính phủ”. Khoản 2, Điều 10 Luật Đất đai năm 2003 quy định: “Nhà nước không thừa nhận việc đòi lại đất đã giao… cho người khác… trong quá trình thực hiện chính sách đất đai…”, xin hỏi 38,9ha đất này được giao cho người khác, là ai, giao bao giờ và cấp nào kí quyết định giao? Còn điểm c, Khoản 1, Điều 4 thì như đã nói trên, ở đây không có HTX nông nghiệp bậc thấp, nói gì đến bậc cao? Nếu Thanh tra bảo “Các hộ dân này không có đất bị thu hồi, nên không có quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm hại khi Nhà nước thu hồi đất”. Đúng thế! Các hộ dân ở đây không có đất bị thu hồi, mà chỉ có đất bị tước đoạt. Vì đất bị thu hồi bao giờ cũng có quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, còn đất bị tước đoạt thì không có.
Đáng tiếc, phóng viên không có bản Kết luận thanh tra này để phản biện lại. Nếu Kết luận thanh tra như bài viết của Trung tâm tư vấn pháp luật nêu, thì thật nguy hiêm? Là cơ quan tham mưu cho lãnh đạo về pháp luật, mà không biết luật thì nguy to.
Khu nghỉ mát trong trang trại chăn nuôi của ông Trần Kim Lương nơi đất đang tranh chấp |
UBND tỉnh cần chỉ đạo trả lại đất cho dân
Thì ra, Văn bản số 4271/UBND-TCĐ ngày 3/11/2015 của UBND tỉnh Ninh Thuận căn cứ vào Kết luận thanh tra. Nếu đúng là diện tích này đã đưa vào HTX, thì xin hỏi: Khi HTX giải thể (khoảng năm 2005 - 2006) đến năm 2009, toàn bộ diện tích này xã sử dụng vào mục đích gì? Năm 2009, một phần khu đất được dùng để trồng rừng phòng hộ ven biển, phần còn lại phía chân núi, đến năm 2012, mới giao cho Dự án Resort Spa nho. Vậy trong 3 năm ấy, xã sử dụng diện tích này vào mục đích gì?
Luật Đất đai năm 2003 không có điều khoản nào cho phép chính quyền được trực tiếp quản lí đất của dân sau khi HTX giải thể. Khi HTX nông nghiệp giải thể, thì chủ cũ đều lấy lại đất. Người không có ruộng được HTX giao ruộng, cũng bị chủ cũ giành lại. Chỉ số ít trong trường hợp này xảy ra tranh chấp giữa chủ cũ và chủ mới. Còn ruộng mà HTX không giao khoán cho ai, thì đương nhiên là chủ cũ lấy lại một cách dễ dàng. Điều đó là dễ hiểu, vì xã viên góp ruộng đất vào làm ăn tập thể, khi HTX giải thể, ruộng đất của ai người đó lấy lại thôi.
Hàng rào dân dựng lên để ngăn cach, giữa người này với người khác |
Nhà nước giao đất cho tổ chức trồng rừng và cho dự án đầu tư nước ngoài mà đất không phải thu hồi thì thật vô lí. Đất nào cũng có chủ, không là tư nhân thì tổ chức, phải thu hồi của chủ này mới có để giao cho chủ khác. Nếu bảo đất của HTX, HTX giải thể, chính quyền quản lí là không đúng. HTX không tự nhiên mà có đất, đất là của xã viên góp vào, khi HTX giải thể thì chủ cũ lấy lại đất, chính quyền không có quyền can thiệp.
Các hộ dân cho biết, ngày 27/11/2012, họ được Thanh tra huyện mời đến khai báo diện tích cụ thể của từng hộ. Nhưng giấy tờ đất ông cha để lại bằng chữ Hán nên không ai biết diện tích của mình là bao nhiêu? Tuy nhiên, đất đều có tứ cận, giữa đất của người này và người kia là hàng cây duối, xương rồng, lưỡi long hoặc bờ đá... Năm 2013, mở đường Ninh Chữ - Vĩnh Hy, 17 chủ đất có đường đi qua, được hỗ trợ tổng cộng 183.000.000 đồng. Rồi năm 2015, huyện lại mời các hộ có đất đến UBND xã để nhận mỗi người 10.000.000 đồng tiền hỗ trợ của Dự án Resort Spa nho. Ngoài ra, đất của ai cũng có phần mộ ông bà, cha mẹ họ, thân nhân ai qua đời thì mai táng trên đất của người đó. Rất nhiều người có chòi rẫy, chuồng trại chăn nuôi gia súc, gia cầm, có những cây lấy bóng mát lâu đời trồng có quy hoạch, có ý thức. Như vậy không thể bác bỏ quyền sử dụng đất của họ.
Đề nghị UBND tỉnh Ninh Thuận xem xét trả lại đất cho dân, hoặc tạo điều kiện để các hộ dân này được khởi kiện theo quy định của pháp luật.