Đất khai hoang, dân xác nhận, chính quyền thì không?

Nguyễn Văn Chở (sinh năm 1957), người cao tuổi ở thôn Thiện Đức, xã Phước Ninh, huyện Thuận Nam, tỉnh Ninh Thuận vừa bị cơ quan cảnh sát điều tra công an huyện Thuận Nam, ra quyết định khởi tố bị can; lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú, với tội danh "Chống người thi hành công vụ".

Khi GPMB liên quan đến dự án, tranh chấp giữa người dân và chính quyền địa phương, không ít công dân bị quy kết phạm tội "Chống người thi hành công vụ"..

Theo quy định của Luật Đất đai và phân cấp quản lý thì đất đai ở địa phương có sổ mục kê theo dõi và bản đồ ô thửa điều chỉnh qua từng thời kỳ. Năm 1985, ông Nguyễn Văn Chở là công nhân Nông trường bông Quán Thẻ khai hoang một mảnh đất diện tích theo bản đồ địa chính xã cung cấp là thửa 32a 4.295,8m2, thửa 32 diện tích 12.373,3m2 và thửa số 268c diện tích 4.205,3m2. Trên diện tích đất này, hộ ông Chở sản xuất nông nghiệp. Năm 1998, vì điều kiện khô hạn nên gia đình rào lại làm khu vực trồng cỏ (đến nay vẫn chăn nuôi bò và cừu).

Theo Khoản 1, Điều 101 Luật Đất đai năm 2013, hộ gia đình ông Chở sử dụng đất khai hoang từ năm 1985, ổn định, không có tranh chấp, được chính quyền xác nhận thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ)… Căn cứ pháp luật này năm 2017, hộ ông Chở có đơn đề nghị xác nhận quyền sử dụng đất có chữ ký của các hộ liền kề, xác định ranh giới và các hộ dân xác thửa đất gia đình ông Chở sử dụng canh tác, không tranh chấp (các hộ liền kề đã được cấp sổ đỏ) gửi UBND xã Phước Ninh xin xác nhận. Ngày 20/6/2017, UBND xã có Công văn số 155/UBND-NC, đề nghị Văn phòng Đăng ký đất đai Ninh Thuận- Chi nhánh Thuận Nam xem xét đo đạc diện tích trên.

Có thể thấy, về thủ tục để được cấp sổ đỏ, hộ ông Chở đã kê khai và nguồn gốc đất được xác định rõ là đất khai hoang.

Ông Nguyễn Văn Chở trên thửa đất khai hoang trước khi bị dự án thu hồi đất

Quản lý đất đai mù mờ… quyền lợi của người dân chưa được bảo vệ

Ông Chở viện dẫn luật pháp, dù gia đình ông có lấn chiếm, hay khai hoang sử dụng, khi thu hồi đất cho dự án vẫn phải có quyết định thu hồi đất và phương án bồi thường cho người sử dụng đất (công khai hoang phục hóa và hoa màu trên đất). Khi Dự án năng lượng mặt trời Nhà máy điện mặt trời Phước Ninh khi tiến hành GPMB, bấy giờ việc quản lý, tranh chấp đất đai giữa gia đình ông Chở với chính quyền địa phương và một số hộ dân mới bung ra. UBND xã cho rằng đây đất công do xã quản lý, không cần thông báo cho ông Chở biết vì hộ ông Chở không được bồi thường và không được cản trở đơn vị thi công.

Còn hộ ông Chở thì đưa ra căn cứ những người hàng xóm liền kề ranh giới xác nhận và ngày 20/6/2017 chính UBND xã đã có Công văn số 155/UBND-NC, đề nghị Văn phòng Đăng ký đất đai Ninh Thuận-Chi nhánh Thuận Nam xem xét đo đạc diện tích trên cho gia đình ông. Tại Văn bản tiếp công dân định kỳ ngày 22/6/2020 của huyện Thuận Nam, ông Hán Tấn Vĩnh An, Phó trưởng Phòng TN&MT nêu rõ: 3 thửa đất số 32a, 32 và 268c từ bản đồ địa chính số 08 diện tích khoảng 1,9ha, được xác định là đất do UBND xã quản lý đã được lập thủ tục thu hồi đất để giao cho chủ đầu tư thuê đất thực hiện dự án, tại thời điểm kê khai ông Chở không kê khai 3 diện tích này, kê khai lại là chủ khác. Chỉ đến khi hoàn thành GPMB ông Chở mới có đơn.

Ông Chở cho rằng, Thông báo số 10 ngày 14/2/2020 của UBND xã có nội dung: “UBND xã được chuyển giao từ Nông trường Quán Thẻ” là không có căn cứ, vì xã không xuất trình được Quyết định của UBND tỉnh thu hồi đất của nông trường Quán Thẻ giao cho UBND xã Phước Ninh mà chỉ có Quyết định số 4169 về thu hồi đất của nông trường Quán Thẻ giao cho UBND huyện Ninh Phước thời điểm đó quản lý. Mặt khác Trung tâm phát triển quỹ đất của huyện Thuận Nam, Công ty Cổ phần năng lượng công nghiệp Ninh Thuận và UBND xã Phước Ninh không tiến hành đo thực tế đất có liên quan đến dự án do hộ ông Chở đang sử dụng, mà nói rằng đất này đã đo rồi (tổng số khoảng 7,5ha, trong số này hộ ông Chở có 2,7ha đã có sổ đỏ thì được bồi thường). Số diện tích đất khai hoang của gia đình ông không được thông báo để kê khai (cho dù là kê khai để được nhận hỗ trợ công sức khai hoang và hoa màu nếu có). Vậy là kẽ hở, sự bất nhất trong quản lý đất đai ở đây, thể hiện trên thực tế và giấy tờ văn bản thuộc về UBND xã Phước Ninh vì trong Luật Đất đai không có điều khoản nào cấm người dân khai hoang sử dụng đất khi chính quyền bỏ đất hoang hóa, cũng không có điều khoản nào quy định người có công khai hoang đất lại không được bồi thường hỗ trợ? Qua tranh chấp quyền được bồi thường hỗ trợ đất khai hoang của hộ ông Chở cho thấy việc quản lý đất đai mù mờ chưa làm rõ trách nhiệm thuộc chính quyền địa phương, còn quyền lợi của người dân có công khai hoang đất chưa được bảo vệ.

Khởi tố vụ án chống người thi hành công vụ và vụ án đánh người gây thương tích

Ngày 22/6/2020, trong buổi tiếp công dân của UBND huyện Thuận Nam, ông Diệp Minh Xuân, Phó Chủ tịch UBND huyện kết luận đối với 3 thửa đất ( số 32a, 32 và 268c) tờ bản đồ địa chính số 08 xã Phước Ninh (không có tài sản trên đất) hiện ông Chở đang khởi kiện. Nếu Tòa án công nhận cho gia đình ông Chở thì phải thực hiện bồi thường và hỗ trợ theo quy định tại thời điểm có kết quả của Tòa án. Nếu Tòa không công nhận thì ông Chở có quyền tiếp tục khiếu nại bản án lên cấp trên. Ông Chở nhất trí nội dung kết luận này.

Khởi tố bị can Nguyễn Văn Chở tội chống người thi hành công vụ

Tiếc thay khi pháp luật chưa được làm sáng tỏ, giải quyết khiếu nại do UBND xã giải quyết thiếu căn cứ pháp luật, đã gây nên tranh chấp quyền lợi giữa công dân và chính quyền, dẫn đến hai vụ án đã xẩy ra. Nguyễn Thành Chuyên (con trai ông Chở) bị nhóm hung đồ đánh phải nhập viện. Công an huyện Thuận Nam đã khởi tố vụ án hình sự số 15 đối với vụ cố ý gây thương tích. Nhưng sau 2 tháng điều tra cơ quan Cảnh sát điều tra huyện đã ra quyết định tạm đình chỉ vụ án vì chưa xác định được người gây ra thương tích vụ án ở đâu.

Còn ông Nguyễn Văn Chở cũng bị khởi tố vụ án tội “Chống người thi hành công vụ”. Hai vụ án xẩy ra liên quan đến gia đình ông Nguyễn Văn Chở khi đòi hỏi quyền lợi hỗ trợ công khai hoang đất bị thu hồi cho dự án. Nguyên nhân xẩy ra 2 vụ án và những góc khuất của hai vụ án này, chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin khi có kết luận mới nhất của tòa án.