Anh bạn người Bình Liêu nói với tôi: Bởi tháng 10 cũng là dịp các gia đình ở Bình Liêu tổ chức Nghi lễ Mừng cơm mới với ý nghĩa tổng kết một năm sản xuất, kính dâng thành quả lao động, cảm tạ trời đất, tổ tiên và cầu mong gia đình no ấm, khỏe mạnh, đồng thời là dịp để gia đình, dòng họ gặp gỡ sum vầy. Nghi lễ này cũng giống như một cái Tết của người Bình Liêu. Hoa đào nở sớm, vậy là người Bình Liêu được đón Tết 2 lần/năm.

Người dân xã Húc Động trồng đào cho đẹp vườn nhà.

Đào ở Bình Liêu hoa nhỏ thưa, cánh mầu hồng nhạt gần giống như đào phai dưới xuôi. Thân cây mốc meo, dáng cổ kính, hoang dại, hoa có 5 cánh khi nở bung ra, chứ không nhiều cánh nở chúm chím như bích đào. Anh Tằng Vằn Dào, Phó Chủ tịch UBND xã Đồng Văn cho biết: “Tuy chưa có số liệu thống kê, nhưng Đồng Văn cũng có đến hàng nghìn cây đào, vì xã có 748 hộ dân mà hộ nào cũng có đào, nhiều hộ có vài chục cây, đó chưa kể đào mọc hoang rất nhiều trên các sườn đồi và ven đường. Người dân Đồng Văn cũng chỉ trồng đào cho đẹp nhà, hoa đào sắc hồng mang đến nhiều may mắn, tài lộc nên mọi người rất thích. Nhiều cây ra hoa 2 vụ/năm, hoa nở sớm từ tháng 8 dương lịch, nhưng đến năm sau, hoa lại nở vào đúng dịp Tết Nguyên đán.

Bản Phạt Chỉ, xã Đồng Văn, nằm ở lưng chừng dãy núi Quảng Nam Châu có độ cao 1.507m so với mực nước biển, có tới 9 tháng sương mù bao phủ, về mùa đông và mùa xuân, sương mù gần như cả ngày. Nhiều hôm ở trung tâm xã Đồng Văn nắng rực rỡ, nhưng đến bản Phạt Chỉ ta vẫn được tắm trong sương mù. Những ngày mù sương, nhìn không quá 100m, cảnh vật mờ mờ rồi từ từ hiện rõ dần lên, rồi lộ ra những cây hoa đào còn đọng hơi sương, màu hồng nhạt nổi bật lên trên màu trắng mờ mờ ảo ảo của cảnh vật thật lãng mạn.

Thôn Lục Ngù, xã Húc Động có 100% người Sán Chỉ sinh sống, bà con vẫn giữ nguyên lối sống truyền thống, tiếng nói, cách ăn mặc riêng của dân tộc mình. Ở Lục Ngù, có 2 gia đình vẫn giữ được nhà đặc trưng của người Sán Chỉ, phần kết cấu nhà chủ yếu làm bằng gỗ, mái ngói âm dương. Tuy nhiên có nhiều ngôi nhà khác đã xây bằng gạch, nhưng cũng vẫn lợp ngói âm dương, bên cạnh có cây đào đá. Lục Ngù có địa thế đồi dốc, bên những con đường chạy ven sườn đồi, ta được chiêm ngưỡng cây đào đá với những bông hoa mập mạp đẫm sương, ngước mắt lên trên đồi là hoa đào và nhìn xuống phía dưới cũng hoa đào.

Ở xã Hoành Mô, huyện Bình Liêu cũng có rất nhiều hoa đào, chỉ tính riêng Khu dân cư Trình Tường, thuộc thôn Pắc Cương, xã Hoành Mô cũng có đến nghìn cây. Đứng từ trên cao nhìn xuống Trình Tường, ta thấy một màu trắng, màu hồng của hoa đào, hoa mận vây quanh những ngôi nhà trong làng.

Vào tháng 9, tháng 10, trong sắc hoa đào ta cảm giác như ngày Tết. Đây cũng là dịp bà con thu hoạch quả hồi, mùi hồi thơm man mác phảng phất trên các con đường.