Là một trong bốn xã bán đảo nằm ở phía Đông TP Quy Nhơn, cách trung tâm thành phố khoảng 20km, Nhơn Hải có ba thôn Hải Bắc, Hải Đông và Hải Nam nằm trải dài trên diện tích 1.208ha. Ba bề là núi, một mặt hướng ra biển, người Nhơn Hải bao đời cách xa với ồn ào phố thị, an phận cùng sóng, gió và con tôm con cá nơi đây.

Ngồi bên bờ biển, ông Hai Phận 60 tuổi kể: “Nhà tôi gắn với Nhơn Hải từ nhiều đời trước, bây giờ đến các con cháu. Tôi đi biển từ năm 14 tuổi, vất vả lắm, nghề biển nghỉ là hết tiền chả dành dụm được gì”.

Những ngôi nhà nhìn ra biển ở xã Nhơn Hải

Dọc bờ biển Nhơn Hải mấy nhà nghỉ vắng khách vào mùa biển động. Vài hàng nước, hàng ăn sơ sài nhìn ra biển xen kẽ bên những nhà dân. Quán ăn vặt của chị Hoa tuy không đông, nhưng liên tục có khách ra, khách vào. Người trong làng đến quán chị Hoa để ăn trái xoài chua dầm ớt, xiên chả nướng trên bếp than, cũng có khi chỉ nói dăm ba câu chuyện tầm phào và gặp một người khách từ xa đến ngắm biển.

Tiếp tục câu chuyện của mình, ông Hai Phận cho biết: “Ngày xưa, chưa có các thiết bị dự báo thời tiết như bây giờ nên nhiều khi ngư dân ra khơi gặp bão không kịp vào bờ, nhiều người chẳng bao giờ trở về nữa”. Nói rồi ông đưa mắt nhìn biển mênh mông như nhớ về bạn làng chài đã mất trong những mùa đi biển.

Ông Chín, ở thôn Hải Nam xen vào, ngày đó muốn đem hải sản đánh bắt được ra Quy Nhơn bán phải đi chừng 12km đường biển bằng thuyền. Bây giờ có cầu Thị Nại, người dân Nhơn Hải cũng bớt đi nhiều phần vất vả. Trầm ngâm một lát, ông Chín lại thở dài: “Nhưng bây giờ đánh bắt khó khăn lắm, nguồn hải sản đã cạn kiệt. Vào mùa này đánh bắt gần bờ chỉ được cá hố thôi”.

Dọc bãi cát dài bao quanh làng chài có các bà, các chị ngồi vá lưới, hay đám trẻ con chơi lê la trên cát. Mùa biển động, Hòn Khô cũng cách trở, xa xôi hơn bởi nước lớn cùng những con sóng xô ì oạp. Vào mùa du lịch, Hòn Khô là cái tên hấp dẫn bất kì du khách nào đến Nhơn Hải bởi những gành đá, gộp đá đa dạng, chông chênh nằm chồng lên nhau, đan xen cùng các rạn san hô, rong biển… Khi bình minh lên hay hoàng hôn buông xuống, mặt biển lấp lánh như dát vàng, Nhơn Hải trở nên bình yên và đẹp đến diệu kì.

Khi được hỏi, Nhơn Hải đang dần trở thành điểm du lịch hấp dẫn mà sao rác nhiều vậy? Một chiến sĩ trạm biên phòng Nhơn Hải cho biết: “Rác nhiều lắm, các cơ quan đơn vị, đoàn thanh niên, học sinh vẫn thường xuyên phối hợp cùng dọn rác. Nhưng còn nhiều người dân chưa ý thức về rác thải, có chỗ đặt thùng rác nhưng họ vẫn vứt ra ngoài”.

Ông Hai Phận bảo: “Lớp trẻ ở Nhơn Hải bây giờ có nhiều việc để làm nên ít đi biển so với cha ông ngày xưa. Họ ra nước ngoài lao động, vào TP Quy Nhơn buôn hay làm việc trong các công ty. Lương không cao nhưng ổn định và cũng bớt nguy hiểm, rủi ro hơn nghề biển. Nhà tôi có hai con nhưng giờ chúng không đi biển nữa”. Còn ông Hai Phận cũng nghỉ đi biển mấy năm nay, ở nhà đổ bánh xèo cùng vợ. Bán từ tối đến đêm cũng cho thu nhập chừng 4 - 5 triệu/tháng.

Mấy năm gần đây, du khách đổ về Nhơn Hải ngày càng đông. Vào dịp lễ, tết có ngày Nhơn Hải đón hàng trăm lượt khách tới tham quan, tắm biển, lặn ngắm san hô và thưởng thức hải sản. Làng chài như “Nàng tiên cá” ngủ quên giữa mênh mông biển cả được đánh thức. Nhiều người dân cũng chuyển dần từ nghề đi biển sang làm dịch vụ. Họ chở khách sang Hòn Khô, hay bán đồ ăn, nước uống, bán quần áo, đồ lưu niệm… Tuy nhiên, mọi dịch vụ vẫn còn nhỏ lẻ, manh mún và tự phát.