Dập dềnh thuyền trăng

Lâu rồi, mọi người đều nhớ đến những câu thơ đầy bi phẫn lẫn tuyệt vọng của thi sĩ họ Hàn: Thuyền ai đậu bến sông Trăng đó/ Có chở trăng về kịp tối nay? hay: Ai mua trăng tôi bán trăng cho?. Căn bệnh quái ác đến với thi sĩ họ Hàn giữa lúc y học còn chưa phát triển, cộng thêm đó là sự xa lánh của người đời khiến ông phải tìm đến một nơi xa vắng để ru hồn mình.

Quy Hòa (phường Ghềnh Ráng, TP Quy Nhơn, tỉnh Bình Định), nơi lâu nay vẫn mặc nhiên trong tâm trí mọi người là chốn lánh đời của những người mắc bệnh phong. Nhưng, Quy Hoà bây giờ bỗng khiến người ta có cái cảm giác ngạc nhiên quá đỗi trước sự trở mình của một vùng đất từng bị ám ảnh bởi những nỗi đau, những số phận khốn cùng.

Trong một góc khuất gần bờ biển Quy Hòa, ngư dân Lê Văn Chín (52 tuổi) ngồi trầm tư trước hàng dừa đang vi vút gió biển. Ông, có lẽ là một trong số ít những người đặc biệt ở nơi này.

Quanh chỗ ông ngồi, những chiếc thuyền nhỏ màu xanh nằm trải đều trên triền cát. Ông cười hạnh phúc, chỉ tay vào từng chiếc thuyền và bảo: Thuyền này do ông làm, thuyền kia cũng do ông làm, chiếc kia nữa… tất cả đều là do ông làm. Và ông, từng một thời là bệnh nhân phong.

Ông Chín bên những chiếc thuyền trăng của mình

Năm 1981, lúc ấy ông còn là một thiếu niên trẻ tuổi ở miền biển Phan Thiết (tỉnh Bình Thuận), ông phát hiện tay chân của mình mất cảm giác, sau đó những cục cứng dần xuất hiện trên cơ thể. Gia đình đã đưa ông Chín ra Quy Hòa để điều trị. Lúc đó, trong ông mang một mặc cảm rất lớn.

May mắn thời điểm ấy y học phát triển hơn, bệnh của ông được chữa khỏi hoàn toàn. Có thời gian về lại quê nhà Phan Thiết và đi biển, nhưng mối tình với người con gái Ghềnh Ráng đã níu ông lại với đất này. Ông ở đây, làm nghề biển và sống chan hòa với những người bệnh khác. Nghề biển lắm vất vả, nhất là với những người từng bị bệnh, sức khỏe yếu ở làng phong này. Việc kéo những chiếc thuyền thúng nặng trĩu ra biển hay lên bờ hằng ngày là cả một vấn đề. Một lần, khi ông thấy các thùng phuy nhựa bị thải ra ở các khu công nghiệp nhiều quá, ông mới nảy ra ý tưởng làm thuyền từ các thùng nhựa này. Ông thử mua 10 thùng nhựa về rồi tự mình nghiên cứu.

Vốn có nghề làm thuyền, ông nhanh chóng chế tạo một chiếc thuyền từ những thùng phuy nhựa. Thuyền nhẹ hơn thuyền làm bằng nan tre quét dầu rái, lướt sóng cũng nhanh hơn, công bảo trì bảo dưỡng cũng ít hơn, tiện dụng hơn khi kéo xuống nước hay đưa lên bờ, phù hợp với sức khỏe của những người bệnh ở Quy Hòa. Nhiều người thấy được ưu điểm của loại thuyền này nên rất thích, họ đặt ông làm. Ông đã làm ra 3 kiểu thuyền, gồm thuyền nhọn, thuyền nôi, thuyền nôi mũi cao. Loại nào cũng dài 4m, rộng 1,2m. Mỗi chiếc thuyền này sử dụng 7 thùng phuy loại 200 lít cùng với một số nguyên liệu phụ như cước, ốc vít, tre… Hiện tại, chi phí để hoàn thành mỗi chiếc thuyền khoảng hơn 4 triệu đồng, ông bán ra với giá 5 hoặc 6 triệu đồng.

Nhiều ngư dân ở Quy Hòa đánh giá chiếc thuyền này có rất nhiều ưu điểm. Vì bằng nhựa nên nổi trên mặt nước dễ hơn, lại có thể lắp đặt máy để không tốn sức chèo. Thuyền lại có thời gian sử dụng dài hơn mà giá thành lại rẻ. Thế nên, mấy năm vừa qua ông Chín đã tự tay làm được khoảng 60 chiếc. Ngoài bà con ở làng phong, còn có một số ngư dân ở Khánh Hòa, Phú Yên cũng đến đặt làm.

Chiếc thuyền trăng của ông Chín được làm từ thùng phuy loại 200 lít cùng với một số nguyên liệu phụ như cước, ốc vít, tre…

Tất cả những chiếc thuyền này đều mang hình bán nguyệt được ông đặt tên là “Thuyền trăng Hàn Mặc Tử”, để tưởng nhớ đến người thi sĩ tài hoa nhưng bạc mệnh từng sinh sống tại làng phong này.

Khát vọng thuyền trăng

Trong kí ức của những bệnh nhân một thời nơi đây, làng phong ngày ấy khốn khó và thiếu thốn đủ bề. Dù được điều trị khỏi bệnh hầu hết họ không trở về cố hương mà quyết định định cư tại đây, coi Quy Hòa như quê hương thứ hai của mình.

Những con người nhỏ bé từng phải đối mặt với nỗi đau đớn của bệnh tật nhưng vẫn có một sức sống bền bỉ, dẻo dai đến lạ kì. Gặp họ, tưởng chừng như chưa có vết thương nào từng in dấu trên những tấm thân vốn đã hao gầy vì căn bệnh phong quái ác. Và cũng chính nơi đây có những mối tình mà mỗi chúng ta đều cảm thấy ấm áp khi được biết. Như mối tình của ông Chín với người vợ hiện tại, như một câu chuyện cổ tích ở làng phong này, nơi mà thuyền trăng như đã dìu họ đến bên nhau, đến bến bờ hạnh phúc mấy mươi năm qua.

Ít ai biết rằng, bà Võ Thị Thủy (một người dân ở phường Ghềnh Ráng) vốn không phải người làng phong. Bà không bị mắc bệnh, nhưng vì thương người đàn ông tốt bụng chịu thương chịu khó này bà quyết định về sống chung một nhà với ông Chín. Như bao người khác, tình cảm của bà Thủy với ông Chín lúc đầu chỉ là sự quan tâm, chia sẻ. Nhưng rồi, tình yêu đến lúc nào không hay. Và họ đã tổ chức đám cưới và khu làng phong trở thành tổ ấm của họ. Gọi là “đám cưới” cho oai chứ những năm cuối thập niên 80 thế kỉ trước lại sống trong cảnh nghèo khổ, bệnh tật, đám cưới đơn sơ chỉ dăm cái bánh, cái kẹo mời bạn bè cũng là bệnh nhân đến chúc mừng, trước sự chứng kiến của Hội đồng bệnh viện.

Tình yêu là liều thuốc kì diệu cùng với sự tiến bộ của y học giúp họ vượt qua bệnh tật và sống tốt hơn. Và rồi giờ đây, sự lựa chọn của bà đã được đền đáp phần nào. Ngày ngày, ông Chín ngoài việc đi biển, thì nhận đóng thuyền trăng cho người trong làng. Tiếng lành đồn xa, thuyền của ông được nhiều nơi ưa chuộng làm không xuể. Vợ chồng con cái sống êm đềm hạnh phúc bên những gia đình khác. Đó dường như là phần thưởng xứng đáng cho cuộc đời ông sau những tháng ngày vất vả.

Nhờ những chiếc “thuyền trăng”, kinh tế gia đình ông Chín và nhiều hộ dân khác cũng khấm khá lên hẳn. Nhưng ông còn một mong ước khác, đó là đưa những chiếc thuyền này vào phục vụ du lịch tham quan biển Quy Nhơn. “Được như vậy thì con em bệnh nhân phong sẽ có công ăn việc làm. Điều kiện kinh tế được nâng lên, cuộc sống sẽ đỡ vất vả hơn”, ông Chín tâm sự.

Nhiều du khách đến Quy Hòa cứ muốn tìm gặp ông Chín và chụp ảnh lưu niệm cùng ông với “thuyền trăng”. Quả thật nếu khéo hình dung có thể thấy con thuyền có dáng vầng trăng non...