Trung tá Nguyễn Quang Thêu, Phó Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy Quân sự quận 3, TP Hồ Chí Minh gặp tôi khóc và nói: “Tôi nhập ngũ từ năm 1972, vào chiến trường chiến đấu, hòa bình được đi đào tạo sĩ quan thông tin, tốt nghiệp bằng đỏ, lần này trên báo tuần tới sẽ nhận quyết định phục viên. Không biết về giải thích như thế nào với gia đình, nhất là bố mẹ tôi. Anh có cách gì giúp tôi với”.

Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân, Đại tá, Nhà báo Đặng Thọ Truật.

Tôi hỏi Thêu: “Chắc anh có vấn đề gì à?”. Anh Thêu kêu: “Trời, chỗ quen biết mà anh còn hỏi thế! Tôi chỉ có ưu điểm, chưa bị kỉ luật lần nào, dù nhỏ nhất”. Tôi khuyên Thêu bình tĩnh, viết đơn gửi Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, tôi sẽ chuyển giúp, trước mắt không nhận quyết định phục viên. Anh Thêu nghe lời tôi và làm đơn ngay. Tôi cầm đơn của Thêu và khuyên Thêu gửi theo đường bưu điện một bản, còn một bản tôi trình bày với anh Đặng Văn Cẩn, Phó Chánh Văn phòng Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng, nhờ anh Cẩn báo cáo cấp trên giải quyết. Nhân làm việc với nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu, tôi chuyển đơn của Thêu và báo cáo tình hình chung ở các đơn vị phía Nam. Anh Phiêu nghe rất chăm chú rồi nói: “Luật Sĩ quan như thế, nhưng vận dụng phải có lợi cho anh em, chỗ nào chưa phù hợp phải báo cáo, tìm phương án xử lí tốt nhất. Đây là chính sách cán bộ, nó tác động rất lớn đến tâm tư, tình cảm của sĩ quan tại chức và cả sĩ quan tương lai, ảnh hưởng đến sức mạnh chiến đấu của quân đội cả trước mắt và lâu dài”. Nhìn tôi, nét mặt đầy tâm tư, anh Phiêu bảo: “Em viết tình hình này đăng Báo Quân đội Nhân dân, nhớ nói rõ hướng xử lí, khắc phục tình hình như em vừa trình bày. Anh sẽ nghe thêm ở Cục Cán bộ và giải quyết sớm câu chuyện này”.

Tôi viết ngay bài “Được về hưu và phải phục viên” đăng ở mục Diễn đàn Chủ nhật của Báo Quân đội Nhân dân. Bài báo nói rõ theo Luật Sĩ quan hiện tại thì cấp úy được về hưu mà cấp tá phải phục viên. Thực tế này ảnh hưởng lớn đến tâm tư, tình cảm của sĩ quan. Trong lúc chưa sửa được Luật Sĩ quan thì Bộ Quốc phòng theo quyền hạn của mình cần xử lí sớm tình trạng này.

Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị - Thượng tướng Lê Khả Phiêu trong giờ giải lao tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đoàn 4

Bài báo đăng rúng động dư luận. Anh Đặng Văn Cẩn gọi điện cho tôi nói nhiều đại biểu Quốc hội chất vấn tại sao quân đội xử lí chính sách cán bộ như thế. Luật Sĩ quan tuy do Quốc hội thông qua nhưng tất cả các khâu từ dự thảo, chuẩn bị, giải trình… đều do Quân đội đề xuất cả. Cần xử lí ngay, không để thiệt thòi cho sĩ quan quân đội. Sau đó, Quân ủy Trung ương và Bộ Quốc phòng đã có chỉ thị cho các đơn vị trong toàn quân: Dừng ngay việc cho sĩ quan cấp tá phục viên, khôi phục chế độ, chính sách cho những đồng chí cấp tá đã lỡ cho phục viên chuyển sang hưởng chế độ nghỉ hưu. Gặp tôi, anh Lê Khả Phiêu cười và khen: “Làm báo phải thế, phản ánh tình hình, nêu hướng xử lí tốt nhất. Nhà báo phải nhớ: Viết cho ai, viết vì cái gì, và viết như thế nào”.

Dạo đó, vào thăm Trung đoàn 23 thông tin của Quân khu 7, Trung tá Nguyễn Trọng Nghĩa, Chính ủy Trung đoàn nói với tôi: “Em rất thích bài báo “Được về hưu và phải phục viên” của anh. Em đã cắt bài báo ấy cất vào sổ công tác để làm tài liệu”. Anh Nguyễn Trọng Nghĩa nay là Thượng tướng, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương.

Trung tướng Lê Thành Tâm, Chính ủy Quân khu 7 gặp tôi cười và vỗ vai khen: “Với bài báo ấy, anh biết em thương quân đội, thương đồng đội cỡ nào. Tuyệt vời lắm nhà báo ạ”. Có lần đi công tác ở Quân khu 9, vào căn-tin của quân khu, nhà báo Quân khu 9 giới thiệu tôi, anh em sĩ quan đang ở căn-tin xúm lại cảm ơn, và nói: “Nhờ có bài báo của anh, chúng tôi được hưởng chế độ nghỉ hưu. Ơn anh lắm”.

Tôi đã có hàng nghìn tác phẩm báo chí, nhưng có lẽ đây là bài báo mà tôi nhớ nhất, vì nó được viết đúng, viết trúng, viết kịp thời, đáp ứng tình hình và quan trọng là nó được cấp có thẩm quyền tiếp thu, xử lí rốt ráo, có lợi cho quân đội, cho sĩ quan các cấp. Một kỉ niệm không bao giờ quên trong đời làm báo.