Tình hình bệnh bạch hầu diễn biến phức tạp

Mới đây, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật (CDC) tỉnh Bắc Giang ghi nhận cô gái M.T.B. (18 tuổi) dương tính với bạch hầu. Ngày 25-28/6 M.T.B về Nghệ An thi tốt nghiệp THPT và ở cùng phòng ký túc xá với một nữ sinh mắc bạch hầu, sau đó đã tử vong. Cô gái được chuyển đến Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, Hà Nội, điều trị do tỉnh Bắc Giang không còn độc tố kháng bạch hầu. Hiện cơ quan chức năng đã cách ly, điều trị dự phòng bằng kháng sinh 7 ngày và theo dõi sức khỏe trong vòng 14 ngày đối với những người tiếp xúc gần với các ca mắc bệnh.

Tại tỉnh Nghệ An, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cũng khẩn cấp truy vết và xác định có 119 người có tiếp xúc gần với ca bệnh tử vong do bạch hầu.

Từ tháng 8/2023, bệnh bạch hầu diễn biến phức tạp tại các tỉnh phía Bắc, với 20 ca nhiễm, 3 ca tử vong (tính đến cuối năm ngoái). Năm 2020, dịch bạch hầu bùng phát tại các tỉnh Đăk Lăk, Kon Tum, Bình Phước, v.v với 5 ca tử vong, 200 ca mắc. Những năm gần đây, một số tỉnh, thành ở Việt Nam xuất hiện rải rác các ca bạch hầu, đặc biệt người chưa được tiêm nhắc hoặc không rõ tiền sử tiêm chủng.

Nhiều biến chứng nguy hiểm, gây tử vong

BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết, bạch hầu là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn Corynebacterium diphtheriae gây ra. Bệnh thuộc danh mục bệnh truyền nhiễm nhóm B theo Luật phòng chống bệnh truyền nhiễm, có khả năng lây truyền nhanh và gây tử vong cao, buộc phải cách ly, nghiêm cấm hành vi che giấu, không khai báo.

Bệnh gây ra các biểu hiện chủ yếu ở đường hô hấp như bạch hầu mũi, họng, thanh quản, khí phế quản, v.v. Trong đó, có khoảng 70% người mắc bạch hầu họng. Các thể ít gặp hơn là bạch hầu da, bạch hầu mắt.

Với thể bạch hầu họng, ở giai đoạn đầu, bệnh nhân có dấu hiệu sốt nhẹ, ho, khàn tiếng, mệt, chán ăn, họng đỏ. Sau 2-3 ngày, mặt sau hoặc hai bên thành họng xuất hiện giả mạc có màu trắng ngà, xám hoặc đen. Giả mạc dai, dính, dễ chảy máu, có thể phình to gây tắc đường thở dẫn đến suy hô hấp, tử vong cho người bệnh. Vi khuẩn bạch hầu cũng có thể xâm nhập vào máu gây ra các biến chứng nghiêm trọng khác như viêm cơ tim, tổn thương hệ thần kinh, đột ngột trụy tim mạch dẫn đến tử vong. Ngoài ra, bạch hầu cũng có thể dẫn đến thoái hóa thận, hoại tử ống thận, chảy máu lớp tủy và vỏ thượng thận; liệt do tổn thương hệ thần kinh vận động.

Theo bác sĩ Chính, tim là bộ phận dễ bị biến chứng nghiêm trọng nhất. Khoảng 30% bệnh nhân bạch hầu thể nặng có biến chứng viêm cơ tim, loạn nhịp tim, suy tim và tử vong. Tiếp theo là các các biến chứng thần kinh chiếm khoảng 5% trong tổng số ca bệnh nặng.

Bệnh có tỷ lệ tử vong khoảng 5-10% và lên đến 20% ở trẻ dưới 5 tuổi và người lớn trên 40 tuổi. Theo bác sĩ Chính, nhóm người có biến chứng thận và tim mạch, người có sức khỏe yếu, bị suy giảm miễn dịch hoặc bệnh nhân đang đặt phương tiện hỗ trợ trong cơ thể, ví dụ thay van tim nhân tạo hoặc đặt shunt ở não thất, đặt catheter ở tĩnh mạch… có nguy cơ tử vong cao hơn.

Bệnh lây qua đường hô hấp khi tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết mũi họng của người bệnh hoặc người mang vi khuẩn nhưng không biểu hiện triệu chứng. Bệnh cũng lây gián tiếp khi tiếp xúc với vật dụng, đồ chơi dính dịch tiết chứa vi khuẩn sau đó đưa tay lên mũi, miệng.

Ở Việt Nam, thời kỳ chưa thực hiện tiêm vắc xin, bệnh bạch hầu thường xảy ra và gây dịch ở hầu hết các tỉnh, đặc biệt ở các địa phương có mật độ dân cư cao. Bệnh xuất hiện nhiều vào các tháng 8, 9, 10 trong năm. Sau khi có vắc xin, tỷ lệ mắc bệnh giảm xuống dưới 0,01/100.000 dân.

Vắc xin phòng bệnh bạch hầu và lịch tiêm chủng

Vắc xin là biện pháp nhanh chóng, tiết kiệm và an toàn để phòng bệnh bạch hầu. Từ khi vắc xin ngừa bạch hầu - ho gà - uốn ván được đưa vào chương trình Tiêm chủng mở rộng năm 1981, số ca bạch hầu tại nước ta đã giảm mạnh. Trong nhiều năm trở lại đây, bệnh quay trở lại với các ca bệnh rải rác ở các tỉnh miền Trung như Quảng Nam, Quảng Ngãi, các tỉnh Tây Nguyên, gần đây là các tỉnh miền núi phía Bắc. Qua điều tra dịch tễ, đây đều là các vùng có tỷ lệ tiêm chủng thấp.

Để phòng bệnh bạch hầu lây lan trong cộng đồng, bác sĩ Chính khuyến cáo tiêm chủng đầy đủ vắc xin và tiêm nhắc lại theo thời gian khuyến cáo là cách phòng bệnh bạch hầu hiệu quả nhất, tỷ lệ bảo vệ đến 97%. Cơ thể chỉ cần 2-3 tuần sau khi tiêm đủ liều để sản sinh miễn dịch với bệnh.

Cụ thể, sau khi hoàn tất lịch tiêm chủng vắc xin 5 trong 1 hoặc 6 trong 1 trong 2 năm đầu đời (vào lúc 2, 3, 4 và 18 tháng), trẻ cần tiêm nhắc một mũi vắc xin có thành phần bạch hầu vào lúc 4-6 tuổi và 9-15 tuổi. Người lớn cần tiêm nhắc vắc xin có thành phần bạch hầu 10 năm/lần. Hiện tại, đang mùa hè, trẻ em được nghỉ hè và di chuyển nhiều nơi, ba mẹ nên dẫn trẻ đi tiêm nhắc phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván ngay để bảo vệ trẻ dài lâu trước những căn bệnh nguy hiểm.

Đặc biệt, các đối tượng phụ nữ mang thai, người từ 50 tuổi trở lên, người lớn có bệnh mạn tính ở phổi, tim mạch, thận, v.v là các đối tượng có nguy cơ tử vong cao hơn khi mắc bạch hầu, cần rà soát lịch tiêm để bổ sung kịp thời. Với thai phụ, vắc xin được tiêm trong 3 tháng giữa và 3 tháng cuối thai kỳ ngoài bảo vệ mẹ còn giúp truyền kháng thể bảo vệ bé trong những tháng đầu đời trước khi đến tuổi tiêm chủng.

Khánh hàng tiêm Vaccine 6 trong 1 tại VNVC quận 7, TP. Hồ Chí Minh

Ngoài ra, người không rõ lịch sử tiêm ngừa cần bổ sung vắc xin bạch hầu trong thời gian sớm nhất. Tùy tiền sử tiêm chủng, bác sĩ sẽ chỉ định lịch tiêm phù hợp từng người.

Để kịp thời đồng hành với cộng đồng phòng chống dịch bạch hầu và các dịch bệnh nguy hiểm khác, VNVC đang áp dụng mức giá tốt, bình ổn, nhiều chương trình hỗ trợ người dân được tiêm vắc xin đầy đủ, phòng dịch bệnh kịp thời.

Hiện Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC đang có đầy đủ các loại vắc xin chính hãng phòng bệnh bạch hầu cho trẻ em và người lớn gồm: vắc xin 6 trong 1, 5 trong 1, 4 trong 1, 3 trong 1, 2 trong 1, sản xuất tại Pháp, Bỉ, Canada, Việt Nam. Đường dây nóng của VNVC 028.7102.6595 sẵn sàng tiếp nhận tư vấn về các loại vắc xin cần thiết cho trẻ em và người lớn, hướng dẫn đặt mua vắc xin bạch hầu và các vắc xin cần thiết cho gia đình.

Tất cả vắc xin ở VNVC được bảo quản ở hệ thống kho lạnh và dây chuyền lạnh GSP chất lượng quốc tế. 100% phòng tiêm sử dụng tủ bảo quản vắc xin chuyên dụng, ít nhất 2 nguồn điện dự phòng, hệ thống cảnh báo nhiệt độ bảo quản vắc xin an toàn 24/7 bằng công nghệ cao.

Tại VNVC, 100% khách hàng trước khi được tiêm chủng đều được bác sĩ khám sàng lọc nhằm đảm bảo an toàn trước khi tiến hành tiêm chủng. 100% bác sĩ và điều dưỡng có chứng chỉ An toàn tiêm chủng, chứng chỉ hành nghề, được đào tạo kỹ năng xử trí phản ứng sau tiêm bài bản, đảm bảo tuân thủ quy trình tiêm chủng an toàn ở mức độ cao. Điều dưỡng có tay nghề cao, được đào tạo kỹ năng tiêm nhẹ nhàng, êm ái. 100% trung tâm tiêm chủng có phòng xử trí phản ứng sau tiêm với đầy đủ thuốc cấp cứu và trang thiết bị hiện đại. Người tiêm được nhắn tin nhắc lịch tiêm miễn phí và lưu trữ lịch sử tiêm chủng trọn đời, hỗ trợ xử lý phản ứng sau tiêm từ xa 24/7.

VNVC chung tay đẩy lùi dịch bệnh, thực hiện sứ mệnh truyền thông an toàn tiêm chủng cho cộng đồng

Không chỉ thực hiện tốt hoạt động tiêm chủng vắc xin, VNVC còn là tổ chức uy tín hàng đầu tại Việt Nam với nhiều hoạt động truyền thông, giáo dục cộng đồng về kiến thức vắc xin và tiêm chủng, tổ chức nhiều lớp sức khỏe thai sản, chương trình tọa đàm sức khỏe, các chương trình giao lưu trực tuyến trên đa dạng các nền tảng như truyền hình, báo chí, mạng xã hội… tiếp cận rộng rãi và kịp thời hỗ trợ người dân các thông tin khoa học, chính thống.

Trong suốt nhiều năm nay, VNVC luôn dành những ưu đãi giá đặc biệt và tiêm hàng chục triệu liều vắc xin miễn phí cho người lao động, phụ nữ mang thai, người cao tuổi, cán bộ hưu trí, học sinh, sinh viên, các Tăng Ni Phật tử, gia đình có công với cách mạng, lực lượng Chiến sĩ, Công an nhân dân, trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, v.v.

Đồng thời, VNVC trao tặng các đơn vị y tế, bệnh viện dã chiến hàng chục nghìn kit test Covid-19, thiết bị y tế; tài trợ khám sức khỏe toàn diện cho các bệnh nhân chất độc màu da cam/dioxin; ủng hộ thuốc và vật tư y tế cho đồng bào miền trung trong bão lũ; tặng hàng trăm xe đạp cho học sinh nghèo vượt khó; tặng hàng ngàn con bò cho nông dân, ủng hộ quỹ Vì ngày mai tươi sáng tiếp sức cho bệnh nhân ung thư…

Hiện VNVC đang sở hữu kênh Fanpage chính thức với hơn 1 triệu người theo dõi và 187 Fanpage VNVC địa phương (tính đến ngày 9/7) và hợp tác với gần 1.000 Fanpage cộng đồng tại từng địa phương. VNVC đồng thời cũng sở hữu nhiều nền tảng truyền thông mạng xã hội hiệu quả khác như Youtube, Tiktok và kết nối với nhiều chuyên gia, bác sĩ có ảnh hưởng trên các nền tảng mạng xã hội. Website của VNVC là trang thông tin uy tín, cập nhật thường xuyên và đầy đủ các thông tin về vắc xin, dịch bệnh.