Bài 1: “Lầm lỡ chưa hẳn là đã hết”…

Vui hơn, tôi được hòa mình vào cuộc sống, sinh hoạt, làm việc của NCT, chứng kiến những NCT từng một thời lầm lỡ, đã vượt lên chính mình, tái hòa nhập cộng đồng thành công, trở thành niềm tin yêu, ngưỡng mộ của dân bản, là tấm gương mẫu mực cho con cháu, thế hệ trẻ học tập, làm theo. Ông Triệu Văn Kênh, dân tộc Dao ở bản Suối Ngõa, xã Hua Păng, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La dưới đây là một tấm gương như thế.

Ông Triệu Văn Kênh không né tránh câu hỏi nào của phóng viên

Một ngày tháng Năm, tôi được chị Nguyễn Thị Tiện, Trưởng ban Đại diện Hội NCT huyện Mộc Châu đưa đi thăm gia đình hội viên Triệu Văn Kênh. Chị Tiện cho biết: Đây là hội viên đặc biệt, đã từng một thời đam mê “thuốc trắng”. Nay trở về hòa nhập cộng đồng, chăm chỉ làm ăn và trở thành tỉ phú giữa bản Dao xa xôi này. Nghe chị giới thiệu, tôi vừa tò mò, vừa hồi hộp. Không biết khi gặp phóng viên, “ông già” người Dao này có mặc cảm hoặc tỏ thái độ gì không.

Ông Triệu Văn Kênh kể chuyện vượt lên chính mình làm lại cuộc đời

Vừa đến cổng, tôi đã thoáng thấy ông từ phía đồi chè trước nhà, tay cầm nắm cây và dụng cụ làm vườn rất dài. Thấy chúng tôi đến, ông vứt nắm cây cho mấy con trâu nhai rồi nhanh chóng lên nhà. Nhìn ông già nhanh nhẹn, khỏe mạnh, nước da có phần bánh mật vì nắng gió thời gian nhảy qua mấy bậc tam cấp lên đón khách, tôi phần nào yên tâm, tự tin hơn. Trong suốt cuộc trò chuyện, ông nở nụ cười hiền, thái độ cởi mở, chân tình. Ông không né tránh bất kì câu hỏi nào của tôi, mà từ tốn trả lời rành rọt, ngọn ngành, như ôn lại một thời lầm lỡ, để hôm nay đã quyết tâm vượt lên chính mình, làm lại cuộc đời, trở thành một NCT, một nông dân làm kinh tế giỏi, được bà con dân bản yêu mến, cấp ủy, chính quyền địa phương tin tưởng. Mới đây, ông còn được là đại biểu tiêu biểu của địa phương dự buổi làm việc của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính với lãnh đạo tỉnh, để kể cho Thủ tướng nghe câu chuyện vượt lên chính mình của ông.

Ông Triệu Văn Kênh giới thiệu máy bơm áp lực dùng tưới cây hỗ trợ sức lao động

Ông hồi tưởng: “Tôi đã từng có rất nhiều lỗi lầm. Khi ấy, tôi cũng biết nghiện ma túy là phạm pháp, là không tốt, là hủy hoại cuộc đời, nhưng khi cơn nghiện tái phát, nó cứ lấn át, thôi thúc tôi, khiến tôi không còn nghĩ gì được nữa, mà cứ lao vào như con thiêu thân”. Cũng có lúc ông chợt tỉnh, nghĩ không hiểu tại sao nhà cứ nghèo, nghèo mãi. Đã không đủ ăn mà cứ có gì có giá trị đến vài chục nghìn là lại “đội nón ra đi”? Nhưng rồi, khi cơn lên, ông lại tặc lưỡi buông xuôi. 14 năm trôi qua trong những cơn nghiện triền miên đã hủy hoại tuổi xuân đẹp nhất đời người của một người đàn ông lầm lỡ.

Một ngày nọ, mấy cán bộ về khu nhà ông đưa mấy người đi cai nghiện. Nhận thấy đây là cơ hội làm lại cuộc đời, ông bảo con cháu ra đăng kí một suất được đi cai. Vì không có tên trong danh sách, không có mã số nên ông không được chấp nhận. Với quyết tâm phải đi bằng được, ông đã ra tận xe, nhờ người quen “mượn” mã số của một người khác không có nhà, thế chân vào đó…

Ông Triệu Văn Kênh dẫn khách đi thăm trang trại

Một năm sau, xuất trại khi tuổi vừa 50, ông Triệu Văn Kênh đã thấu hiểu hơn ai hết những gì mình trải qua và cái giá phải trả cho những lỗi lầm trong quá khứ. Ông quyết tâm làm lại từ đầu. Từ hai bàn tay trắng, ông vay mượn bà con, họ hàng được chút lưng vốn nhỏ, đầu tư góp chung với một vài anh em nuôi lợn. Chỉ vài tháng sau, ông đã tách ra, tổ chức chuồng trại chăn nuôi riêng. Như con kiến tha lâu đầy tổ, như con ong cần mẫn làm mật ngọt cho đời, từ sự chăm chỉ làm ăn, lấy ngắn nuôi dài, cứ thu hồi vốn ông lại đầu tư mở rộng vườn chuồng, mua thêm đất đai trồng cây ăn quả, cải tạo vườn chè, nuôi ong lấy mật…

Chẳng lâu sau, trang trại của ông đã mở rộng ra 6ha, với gần 3.000 gốc (xoài, nhãn, vải, bưởi), tạo việc làm thường xuyên cho vợ chồng ông cùng các con cháu và hàng chục lao động khi mùa vụ. Để phục vụ tưới tiêu, hỗ trợ sức lao động, ông dùng 2 máy bơm áp lực, kéo dây dài để có thể phun tưới cho cả một khu vực rộng lớn. Người dân thấy ông hoàn lương trở lại, chăm chỉ làm ăn, thường lấy ông ra làm tấm gương để giáo dục con cháu. Rồi tín nhiệm bầu ông làm Phó Trưởng bản, giúp việc cho Trưởng bản quản lí, điều hành các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng đời sống văn hóa, giữ gìn an ninh trật tự ở địa bàn dân cư. Hiện, ông còn được hội viên tín nhiệm bầu làm Chi hội phó Chi hội NCT bản Suối Ngõa.

Lợn rừng giống trong trang trại của ông Triệu Văn Kênh

Ông dừng câu chuyện, rót tiếp trà vào chén cho khách. Tôi hỏi: “Giờ đây khi đã tái hòa nhập cộng đồng thành công, bác có điều gì muốn chia sẻ với người dân và thế hệ trẻ không?”. Ông Kênh chậm rãi: “Tôi chỉ mong các bạn trẻ đừng ai vướng vào ma túy. Không thử dù chỉ một lần. Và khi đã lầm lỡ rồi thì cũng chưa hẳn đã hết. Đã ngã rồi thì phải biết đứng dậy, bằng cách này hay cách khác, phải biết vượt lên chính mình”. Ông bảo, tạo hóa sinh ra cho mình được làm người, mình nhất định phải tiếp tục phấn đấu. Phấn đấu không cho ai khác, mà cho chính bản thân mình.

Vâng. Chúng ta đã thấy nhiều thanh niên lầm lỡ tái hòa nhập cộng đồng, vì họ còn rất trẻ, rất khỏe, có tương lai làm động lực. Nhưng, một ông già tuổi ngoài sáu mươi tái hòa nhập thành công, trở thành niềm tự hào của gia đình, con cháu. Để rồi từ hai bàn tay trắng lại làm nên sự nghiệp, xây dựng nên một trang trại trị giá hàng tỉ đồng, thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm thì không dễ gì kiếm được. Và điều đó, khiến chúng ta càng ngưỡng mộ, trân quý hơn nghị lực của người đàn ông bản Dao Triệu Văn Kênh.

(Còn nữa)