Đại diện các hộ dân bị thu hồi đất phản ánh, ngày 3/4/2003, UBND TP Hà Nội ban hành Quyết định số 1089/QĐ-UB, thu hồi hơn hai triệu mét vuông đất, để thực hiện dự án khu đô thị Việt Hưng, trong đó có dự án đường 40m. Ngày 23/6/2010, UBND quận Long Biên có Tờ trình số 758/TTr-UBND gửi UBND TP Hà Nội, đề nghị xem xét, phê duyệt chính sách, chế độ bồi thường, bố trí tái định cư để thực hiện dự án làm đường 40m. Đồng thời, quận Long Biên cũng đề nghị TP Hà Nội chấp thuận chủ trương, cho quận Long Biên được sử dụng quỹ đất tái định cư tại Khu tái định cư Giang Biên, phục vụ công tác thu hồi đất, GPMB để thực hiện dự án này.

Ngày 2/7/2010, UBND TP Hà Nội ban hành Văn bản số 544/VP-TNMT, giao Ban chỉ đạo GPMB của thành phố thẩm định, kiểm tra, hướng dẫn thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư như đề xuất của quận Long Biên tại Tờ trình số 758/TTr-UBND ngày 23/6/2010. Theo đó, Ban chỉ đạo GPMB của thành phố đã chủ trì, cùng với các cơ quan liên ngành của thành phố thẩm định, kiểm tra xem xét thông qua.

Đến ngày 27/7/2010, Ban chỉ đạo GPMB TP Hà Nội đã ban hành Tờ trình số 521/TTr-BCĐ (NV2) gửi UBND TP Hà Nội. Các cơ quan liên ngành đã đồng thuận theo đề nghị của quận Long Biên, thống nhất báo cáo UBND TP Hà Nội chấp thuận về mặt nguyên tắc, cho phép quận Long Biên sử dụng quỹ đất tái định cư tại Khu tái định cư Giang Biên, phường Giang Biên, quận Long Biên, TP Hà Nội, để bố trí tái định cư cho các hộ bị thu hồi đất xây dựng đường 40m. Tiếp đó, UBND TP Hà Nội ban hành Văn bản số 6236/UBND-TNMT ngày 9/8/2010, chấp thuận đề nghị của Ban chỉ đạo GPMB TP Hà Nội nêu tại Tờ trình số 521/TTr-BCĐ (NV2) ngày 27/7/2010, đồng thời giao Ban chỉ đạo GPMB của thành phố thông báo, hướng dẫn và đôn đốc UBND quận Long Biên tổ chức thực hiện theo đúng quy định của pháp luật.

Một số người cao tuổi đại diện cho hơn 100 hộ dân chỉ cho phóng viên khu nhà, đất dọc hai bên tuyến đường bị thu hồi bởi dự án

Sau khi đã có sự chấp thuận của UBND TP Hà Nội tại Văn bản số 6236/UBND-TNMT ngày 9/8/2010, UBND quận Long Biên đã phối hợp với UBND phường Đức Giang gửi giấy mời tới các hộ dân bị thu hồi đất (tổ 7 và tổ 8, nay được sáp nhập thành tổ 7), để dự họp nghe Ban BTGPMB công bố công khai về các chính sách, chế độ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư bằng đất tại Khu tái định cư Giang Biên, quận Long Biên, TP Hà Nội (tổ 7 vào 30/9/2010; tổ 8 vào ngày 27/10/2010). Theo đó, đại diện BQLDA đã dẫn Nhân dân đi xem tại thực địa vị trí khu đất tái định cư Giang Biên, dự kiến Nhân dân sẽ chuyển đến tái định cư.

Ngày 3/11/2010, UBND phường Đức Giang ban hành Thông báo số 159/TB-UBND, niêm yết công khai các chính sách liên quan công tác GPMB tại trụ sở UBND phường Đức Giang, tổ dân phố và nơi dân cư sinh sống biết để thực hiện. Thời điểm đó, áp dụng Luật đất đai năm 2003; Nghị định số 69/2009/NĐ-CP ngày 13/8/2009; Quyết định số 108/2009/QĐ-UBND ngày 29/9/2009 của UBND TP Hà Nội… lúc đó chưa có Luật Đầu tư và Luật Quy hoạch, nên dự án này không bị điều chỉnh bởi hai luật này.

Kể từ khi triển khai thực hiện dự án đường 40m (năm 2010) đến nay đã hơn 10 năm, Nhân dân bị tước đoạt rất nhiều quyền lợi hợp pháp trên thửa đất có sổ đỏ chính chủ của mình; từ việc sửa chữa, cải tạo, xây mới, chia tách thửa cho con cái, cầm cố, mua bán, chuyển nhượng, chuyển mục đích sử dụng đất, chuyển hộ khẩu về nơi mình cư ngụ không thể làm được với lí do: “Đất thuộc dự án xây dựng đường 40m đang được triển khai”.

Quyết định số 6121/QĐ-UBND ngày 31/10/2019 về việc phê duyệt dự án đầu tư Xây dựng tuyến đường 40m và 48m nối từ khu đô thị Việt Hưng ra đường Ngô Gia Tự, quận Long Biên

Từ năm 2010 đến năm 2019, Nhân dân cũng không nhận được bất cứ thông báo nào từ cơ quan có thẩm quyền của TP Hà Nội, trực tiếp chủ đầu tư dự án là quận Long Biên, về dự án đường 40m nêu trên bị hoãn, dừng hay chấm dứt thực hiện. Nhưng quận Long Biên lại cho rằng, dự án đường 40m này được phê duyệt từ 31/10/2019, nên các chế độ về chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư áp dụng theo các quy định tại thời điểm phê duyệt (có nghĩa rằng đổ cho dự án này phát sinh sau ngày 29/3/2017, nên bị điều chỉnh bởi Quyết định số 10/2017/QĐ-UBND, do UBND TP Hà Nội ban hành là bất thường, không bảo đảm). Theo đó, công bố về các chính sách, chế độ bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khác biệt hoàn toàn với các chính sách quận Long Biên công bố trước đó (năm 2010). Thay vào đó, các hộ dân bị thu hồi đất sẽ bố trí tái định cư sang huyện ngoại thành bằng căn hộ chung cư cao tầng tại Đông Hội, Đông Trù, huyện Đông Anh và phủ nhận dự án đã tồn tại từ năm 2003 đến năm 2010.

Đây chính là mấu chốt quan trọng Nhân dân thấy rằng, dự án đường 40m có nhiều dấu hiệu bất thường, mờ ám, thiếu minh bạch, thông tin không được công khai… của chính quyền quận Long Biên. Từ cách làm việc tắc trách, dẫn đến nguyên nhân gây bất ổn, dồn mọi thiệt thòi, khó khăn và thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản, cuộc sống, tinh thần của người dân, cần phải xác minh làm rõ và xử lí trách nhiệm của tổ chức và cá nhân, đã gửi tờ trình, báo cáo, đề xuất không trung thực về “lịch sử dự án đường 40m được triển khai thực hiện từ năm 2010” đến các cơ quan chức năng liên quan, dẫn đến các cơ quan chức năng TP Hà Nội phê duyệt chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo các văn bản năm 2018 - 2021. Trong khi đó, dự án đã triển khai từ năm 2010, với các chính sách bồi thường GPMB và tái định cư đã được TP Hà Nội phê duyệt, chủ đầu tư là quận Long biên và phường Đức Giang đã tổ chức mời các hộ dân bị thu hồi đất đến dự họp tại trụ sở UBND phường Đức Giang, để nghe chính quyền công bố công khai về các chính sách, chế độ bồi thường, bố trí tái định cư bằng đất ở tại Khu tái định cư phường Giang Biên, quận Long Biên, TP Hà Nội.

Qua đây có thể thấy, cùng một dự án, một con đường mà có hai cơ chế chính sách, chế độ bồi thường, tái định cư khác nhau, thì thật khó hiểu. Hiện Nhân dân đang vô cùng bức xúc, nguy cơ trở thành điểm nóng khiếu kiện kéo dài. Nhận thức của người dân về dự án xây dựng đường giao thông đô thị 40m là chủ trương đúng đắn, hợp lòng dân. Các hộ dân thuộc đối tượng bị thu hồi đất, GPMB để làm đường giao thông đô thị 40m đều đồng tình, thống nhất ủng hộ. Tuy nhiên, để bảo đảm hài hòa lợi ích giữa những người dân bị thu hồi đất và Nhà nước, Nhân dân mong muốn, kiến nghị với các cấp lãnh đạo của TP Hà Nội và quận Long Biên quan tâm đến công tác bố trí tái định cư theo nguyện vọng của người dân, cụ thể là được cấp đất tái định cư tại chỗ để tự xây nhà; giá bồi thường về đất là giá cụ thể tiệm cận giá thị trường; giá các tài sản gắn liền với đất là giá được tính tại thời điểm bị thu hồi đất (vì dự án này đã được thực hiện từ năm 2010), phù hợp với các quy định pháp luật hiện hành.

Người dân cũng mong muốn, nếu dự án không làm nữa, đề nghị cấp có thẩm quyền thu hồi, hủy bỏ theo luật định, vì dự án đã treo quá lâu (gần 20 năm), để Nhân dân được hưởng trọn vẹn các quyền hợp pháp về quyền sử dụng đất và định cư, được pháp luật công nhận, nhằm bảo đảm cho cuộc sống của người dân được ổn định lâu dài, yên tâm phát triển kinh tế.

Quận Long Biên, TP Hà Nội: Đất có nguồn gốc rõ ràng nhưng vẫn bị cho là không có cơ sở!?