Có thể thấy rằng, gia đình tốt thì xã hội mới tốt, xã hội tốt thì gia đình càng tốt hơn, hạt nhân của xã hội là gia đình. Đây là nền móng để nuôi dạy, giáo dục con cháu trở thành con ngoan, trò giỏi, thành công dân có ích cho xã hội.

Ngày nay, sự giao lưu, hội nhập quốc tế đã đem đến cho xã hội nói chung, gia đình Việt Nam nói riêng nhiều cơ hội, có điều kiện phát triển kinh tế, giao lưu hội nhập với các nền văn hóa tiên tiến, văn minh. Song, bên cạnh đó, quá trình hội nhập cũng nảy sinh nhiều vấn đề tác động đến đời sống gia đình, ảnh hưởng đến nền nếp, gia phong, đạo đức của gia đình truyền thống Việt Nam. Vì vậy, để mỗi gia đình là tế bào tốt của xã hội, thì ông bà cùng với cha mẹ phải có cách nuôi dưỡng, giáo dục con cháu mà trước hết là sự mẫu mực của người lớn tuổi, của ông bà, cha mẹ sẽ tác động trực tiếp và sâu sắc đến con cháu, giúp con cháu nhận thức rõ hơn về vai trò, trách nhiệm, nghĩa vụ của mình trong gia đình, xã hội.

Phát huy vai trò nòng cốt, uy tín của NCT, trong năm 2023, Ban Đại diện Hội NCT huyện xây dựng chương trình, kế hoạch phối hợp với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc huyện đẩy mạnh công tác tuyên truyền, xây dựng các CLB Ông bà, cha mẹ mẫu mực, con cháu thảo hiền; phát động đăng kí mô hình “Tộc, họ không có người vi phạm pháp luật” bước đầu đạt hiệu quả. Trong năm 2023, toàn huyện Duy Xuyên có 193 tộc họ đạt Tộc, họ văn hóa.

Kinh nghiệm của các tộc xây dựng đạt tộc văn hóa là chú trọng việc giáo dục con trẻ bằng những giá trị truyền thống; đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ. Trước khi con em đến trường học chữ, các gia đình luôn vận dụng những phong tục, tập quán, quan niệm nhân sinh làm bài học quý để răn dạy con cháu mình. Trong mỗi gia đình, con cháu, ông bà, bố mẹ ứng xử với nhau rất hòa thuận, êm ấm và phép tắc. Người già được con cháu chăm lo chu đáo từ cơm ăn, nước uống, bố mẹ luôn dạy bảo các con những điều hay lẽ phải, khi có khách đến nhà chơi thì biết chào hỏi, thưa gửi,… Ông bà coi công việc nuôi nấng, giáo dục con cái là nghĩa vụ thiêng liêng không thể thiếu sót được.

Tiêu biểu trong phong trào Ông bà, cha mẹ nuôi dưỡng và dạy bảo con cháu ở Duy Xuyên có tộc Phạm Văn, ở thôn An Lương, xã Duy Hải, có trên 85% con cháu trong tộc học hành đến nơi đến chốn, trong đó tộc có 1 tiến sĩ, 7 thạc sĩ và rất nhiều cháu đỗ đại học. Như gia đình ông Phạm Duy Trinh, ở thôn An Lương, có 1 con đỗ tiến sĩ đang làm việc ở nước ngoài, 1 thạc sĩ, 2 đại học tất cả ra trường có việc làm ổn định. Hay gia đình ông Lê Chinh, ở thôn Thuận Trì, xã Duy Hải, có 1 con tốt nghiệp tiến sĩ, hiện nay là giảng viên Trường Đại học Đà Nẵng, 1 con đang học thạc sĩ ở nước ngoài. Hay gia đình ông Trần Tùng, ở thôn Tây Sơn Đông, xã Duy Hải, thuộc hộ nghèo nhưng đã nuôi 3 người con học hành đỗ đạt, trong đó có 1 con thạc sĩ, bác sĩ, 1 con hiện đang học đại học ở nước ngoài, 1 con là dược sĩ có việc làm ổn định.

Các cấp Hội NCT trong huyện còn vận động Nhân dân khơi dậy và phát huy văn hóa làng xã, nền nếp gia phong, ý thức tự trọng của mỗi họ, tộc, giáo dục con cháu không vi phạm pháp luật, tích cực tham gia phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, thu được nhiều kết quả quan trọng. Hội NCT huyện chọn mô hình “Họ, tộc không có người vi phạm pháp luật” để chỉ đạo tổ chức thực hiện trong toàn huyện. Theo đó, phối hợp với ngành chức năng tổ chức lễ phát động 100% các họ, tộc trên địa bàn huyện hưởng ứng ra mắt mô hình “Họ, tộc không có người vi phạm pháp luật”. Sự ra đời của mô hình họ, tộc không có người vi phạm pháp luật phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ giữ gìn an toàn trật tự nông thôn, khơi dậy lòng tự tôn của dòng họ trong việc giáo dục con cháu, tạo sự đồng thuận cao trong các tầng lớp Nhân dân. Nhờ vậy, năm 2023, toàn huyện có 33.148 gia đình đạt Gia đình văn hóa/34.873 gia đình đăng kí, chiếm tỉ lệ 95,05%. Trong ngày hội “Đại đoàn kết toàn dân tộc ở khu dân cư” năm nay, các địa phương tổ chức biểu dương 64/78 khu dân cư đạt Khu dân cư văn hóa. Đồng thời vinh danh 515 gia đình và cá nhân đạt Gia đình tiêu biểu “Ông bà, cha mẹ mẫu mực, con cháu thảo hiền”. 14/14 xã, thị trấn, 64 cơ quan, doanh nghiệp và 4 cơ sở giáo dục trên địa bàn huyện đạt an toàn về an ninh trật tự năm 2023.

Các cấp Hội NCT trong huyện Duy Xuyên còn phối hợp với Hội Khuyến học, các ngành, đoàn thể, chính quyền địa phương và nhà trường đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc học đối với mỗi cá nhân, gia đình, dòng họ và toàn xã hội, góp phần duy trì sĩ số, hạn chế tình trạng học sinh bỏ học và hoàn thành công tác phổ cập giáo dục. Đặc biệt, huyện Duy Xuyên đã xây dựng Quỹ học bổng Lê Thiện Trị (Tiến sĩ khai khoa cho dải đất 6 tỉnh từ Quảng Nam đến Ninh Thuận). Quỹ được thành lập và đi vào hoạt động từ năm 2010, với số tiền ban đầu khoảng 300 triệu đồng, nâng dần qua hằng năm. Đến nay đã có gần 1.700 học sinh học giỏi được khen thưởng từ nguồn quỹ này. Hiện số dư của Quỹ học bổng Lê Thiện Trị là 500 triệu đồng.

Có thể nói: Trong suốt cuộc đời, gia đình luôn là điểm tựa, là cội nguồn của tình cảm, là cái nôi của sự bình yên, là yếu tố vô cùng cần thiết cho cuộc sống của con người và xã hội. Ông bà trong gia đình có vị trí như chân phanh, như bánh lái con tàu trên con đường gập ghềnh, khúc khuỷu, giúp con cháu không chệch đường, trượt dốc, nhất là khi tính khí của tuổi trẻ còn bồng bột, dễ bị mắc vào tệ nạn xã hội. Ngay cả trong việc thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước hiện nay, NCT có vai trò hết sức to lớn.

Nhằm động viên và khuyến khích NCT tiếp tục phát huy truyền thống và vai trò của mình trong giáo dục gia đình, nên chăng cần chú trọng, đề cao vai trò nòng cốt của Hội NCT cũng như nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các cấp Hội NCT. Tổ chức tuyên truyền, vận động các gia đình và cộng đồng nâng cao nhận thức vị trí, vai trò và đóng góp của NCT trong giáo dục đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ trong gia đình. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục chính sách, pháp luật có liên quan đến công tác gia đình; chuẩn mực đạo đức, ứng xử văn hóa trong gia đình góp phần tạo sự chuyển biến về nhận thức và nâng cao trách nhiệm của các thành viên trong gia đình, là môi trường quan trọng hình thành, nuôi dưỡng và giáo dục nhân cách con người; phê phán, lên án các hành vi vi phạm pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình.

Trong gia đình, ông bà, cha mẹ trước hết phải là người mẫu mực, nói như trong xã hội truyền thống là khuôn vàng thước ngọc để con cháu học tập tin cậy và noi theo. Tấm gương sáng ông bà, cha mẹ có tác động sâu sắc tới nhận thức, hành vi, suy nghĩ và tình cảm của con cháu. Gia đình hòa thuận, đầm ấm yên vui, mọi cử chỉ lời nói của ông bà, cha mẹ dịu hiền, ấm áp thân thiện sẽ có tác động tốt trong sự hình thành tính cách, nếp sống con trẻ.