Đoàn Nghệ thuật 19/5 thành lập ngày 1/1/2003 theo Quyết định của Ban Chấp hành Trung ương Hội NCT Việt Nam. Cũng là bấy nhiêu năm vợ chồng nghệ sĩ Đỗ Khắc Thiện, Nguyễn Thị Thông cùng nghệ sĩ Quang Phác và các nghệ sĩ, diễn viên nhạc công chèo lái, tự xoay xở để tồn tại và phát triển. Với đội ngũ nghệ sĩ, diễn viên từng hoạt động ở các đoàn nghệ thuật Trung ương, Quân đội nghỉ hưu, nhiều người được Nhà nước tặng thưởng Huân chương, Huy chương kháng chiến, danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, Nghệ sĩ Ưu tú...

Các nghệ sĩ Đoàn Nghệ thuật 19/5 biểu diễn phục vụ Hội nghị

Hai thập kỉ, một niềm tự hào

Qua 20 năm thành lập, xây dựng và trưởng thành, Đoàn Nghệ thuật 19/5 có thể tự hào vì đã nỗ lực vượt khó để đứng vững, tạo ấn tượng tốt đẹp đối với khán giả, công chúng NCT trong và ngoài nước. Hằng năm, Đoàn đều kết nối với các địa phương và xây dựng chương trình, kế hoạch hoạt động, hành quân hàng nghìn kilômét đi biểu diễn từ đồng bằng đến miền núi, từ đất liền đến các khu vực vùng biển, hải đảo xa xôi để phục vụ, động viên tinh thần cho NCT, phục vụ bộ đội và người dân. Vào quý I, II Đoàn tổ chức đi biểu diễn phục vụ tại các tỉnh biên giới phía Bắc, vùng đồng bào dân tộc ít người. Sang quý III, IV, Đoàn lại “lên đường” biểu diễn phục vụ động viên tinh thần cho NCT các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên và khu vực phía Nam.

Trưởng đoàn Đỗ Khắc Thiện đang chỉ đạo luyện tập

Trong 20 năm qua, Đoàn đã thực hiện 360 đêm phục vụ gần 1 triệu lượt khán giả. Bước chân của Đoàn in dấu ở hầu hết các tỉnh, thành phố, được cán bộ, hội viên NCT và người dân hào hứng đón nhận, cổ vũ. Những tiết mục nghệ thuật của đoàn rất phù hợp, mang tính truyền thống cách mạng của đất nước, của NCT, góp phần cải thiện, nâng cao đời sống tinh thần cho lớp người “cây cao bóng cả”, thiết thực động viên NCT phát huy vai trò gương mẫu, tham gia thực hiện chính sách an sinh xã hội và phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.

Với những nỗ lực vượt bậc và thành tích xuất sắc, Đoàn Nghệ thuật 19/5 đã được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen, Trung ương Hội NCT Việt Nam tặng 5 Bằng khen và Cờ thi đua, hàng chục Bằng khen, Giấy khen do UBND các cấp và các ngành trao tặng về thành tích biểu diễn phục vụ NCT và nhân dân địa phương, 2 Bằng khen về thành tích biểu diễn nghệ thuật trong dịp kỉ niệm ngày truyền thống NCT phục vụ cán bộ, nhân dân nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân (CHDCND) Lào, do Bộ Lao động - Phúc lợi Xã hội và Bộ Văn hóa Lào trao tặng, v.v.

Các nghệ sĩ say sưa luyện tập

Tính đến nay, Đoàn đã có 6 sáng kiến về nghiên cứu, sưu tầm, sáng tác đưa vào thực tế xây dựng chương trình nghệ thuật, như: Tác phẩm “Điện Biên Phủ một trang sử vàng”, ca ngợi lực lượng dân công đi tải đạn, lương thực vào chiến trường; Tác phẩm “Tổ quốc và con người Việt Nam”, ca ngợi người chiến sĩ, ca ngợi quê hương, Tổ quốc và con người trong lao động; Tác phẩm “Tuổi cao gương sáng”, ca ngợi những già làng tiên phong trong phong trào bảo vệ an ninh biên giới); Tác phẩm “Sáng mãi với thời gian” ca ngợi NCT luôn đi đầu trong các phong trào thi đua; Tác phẩm “Biển đảo quê hương”, ca ngợi người chiến sĩ Hải quân đang ngày đêm canh giữ vùng trời, vùng biển thiêng liêng của Tổ quốc; Tác phẩm “Sáng mãi tình hữu nghị Việt - Lào anh em”, ca ngợi mối thủy chung son sắc tình hữu nghị Việt Nam - Lào.

Tiết mục của Đoàn Nghệ thuật 19/5

Các tác phẩm nghệ thuật của đoàn rất phù hợp, mang tính truyền thống cách mạng NCT. Đồng thời thông qua những sáng kiến áp dụng vào xây dựng chương trình đã mang lại hiệu quả thiết thực góp phần giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ; động viên khích lệ lớp NCT tiếp tục đóng góp kinh nghiệm, trí tuệ vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Ông Đỗ Khắc Thiện nhớ lại: Năm 2008, Đoàn biểu diễn tại nước bạn Lào được đông đảo khán giả nhiệt tình đến xem, cổ vũ và ca ngợi. Ngài tham tán Đại sứ quán CHDCND Lào tại Việt Nam Khamphan Anlavan ghi nhận: “Nhân danh Đoàn Đại sứ quán CHDCND Lào tại Việt Nam xin tỏ lòng khen ngợi Đoàn Nghệ thuật 19/5 (Hội NCT Việt Nam) đã thể hiện được bản sắc dân tộc, nghệ thuật truyền thống Việt Nam, múa hát tăng thêm sự đoàn kết, hữu nghị giữa hai dân tộc”. Năm 2010, Đoàn biểu diễn nhiều đêm tại các tỉnh Long An, Quảng Nam, Tuyên Quang, Tây Ninh, Cần Thơ, Đồng Nai, với chủ đề “Mẹ Việt Nam Anh hùng”, được Đảng bộ, chính quyền và nhân dân, Hội NCT đánh giá rất cao về chất lượng nghệ thuật và nội dung.

Đoàn nghệ thuật 19/5 biểu diễn phục vụ NCT và công chúng tại huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang

Bà Vũ Bích Việt, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang, một lần đón Đoàn về thăm và biểu diễn nhân kỉ niệm Ngày Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9, đánh giá: “Chương trình biểu diễn của đoàn phong phú, đặc sắc để lại nhiều ấn tượng trong lòng khán giả Tuyên Quang”.

Ông Nguyễn Văn Mến, Phó Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Hưng, tỉnh Long An, trong lời cảm ơn Đoàn đã ghi: “UBND huyện Vĩnh Hưng, tỉnh Long An chân thành cảm ơn Đoàn Nghệ thuật 19/5 đã đến phục vụ khán giả huyện nhà. Các tiết mục của đoàn rất hay, đa dạng, phong phú. Đoàn đã để lại những tình cảm tốt đẹp cho nhân dân địa phương”.

Gương mặt nghệ sĩ

Hiện Đoàn Nghệ thuật 19/5 thu hút 30 thành viên và nhiều cộng tác viên, là những nghệ sĩ có nhiều năm kinh nghiệm, tâm huyết với nghệ thuật, đến tuổi “hưu” rồi vẫn mong muốn tiếp tục cống hiến, trong đó, có nhiều nghệ sĩ được phong tặng danh hiệu cao quý: Nghệ sĩ Nhân dân, Nghệ sĩ Ưu tú.

Ông Đỗ Khắc Thiện

Nghệ sĩ Biên đạo Đỗ Khắc Thiện sinh năm 1939, là Đoàn trưởng những ngày đầu thành lập, đến nay vẫn say sưa bám sát anh chị em nghệ sĩ để chỉ đạo, hỗ trợ và tổ chức luyện tập, biểu diễn. Bên cạnh đó, ông Thiện còn sáng tác nhiều tác phẩm như “Tay cày tay súng”, “Nguyễn Bá Ngọc”, “Voi gầm”, “Cô điện thoại viên Quảng Bình”… đã nhiều lần nằm trong chương trình biểu diễn phục vụ NCT và người dân trong các kì lưu diễn. Với những đóng góp và thành tích xuất sắc trong hoạt động quản lí và nghệ thuật, ông được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Kháng chiến chống Mỹ cứu nước hạng Nhì, các cấp các ngành nhiều lần khen thưởng.

Nghệ sĩ Minh Thông

Với giọng nam cao nhẹ nhàng, trong sáng, độ vang vừa đủ, mềm mại, thể hiện rất thành công các làn điệu dân ca hoặc những bài hát trữ tình mang chất liệu dân gian, Nghệ sĩ Ưu tú Quang Phác, sinh năm 1941, Đoàn Phó Đoàn Nghệ thuật 19/5 đã làm hút hồn bao khán giả trên những chặng đường lưu diễn. Những ca khúc: “Hồ trên núi”, “Đường bốn mùa xuân”, “Bài ca bên sông Hồng”, “Đảng là cuộc sống của tôi”, “Tấm áo mẹ vá năm xưa”, Tình đất đỏ Miền Đông”, “Làng tôi”, “Tiếng hát giữa rừng Pác Bó” cùng tiếng đàn Piano của ông đã làm sáng bừng các chương trình lưu diễn và nhận được sự cổ vũ nhiệt tình của khán giả và NCT. Ông còn chọn lọc biểu diễn nhạc nhẹ mang tính dân tộc và một số bài hát nước ngoài hợp với chất giọng để biểu diễn và thành công “Hương tràm”, “Mặt trời bé thơ”, “Chiếc vòng cầu hôn”, “Chuyện tình của biển”, “Nước Nga Tổ quốc tôi” (nhạc Liên Xô), “Tổ quốc tôi” (nhạc Bungary)… Nghệ sĩ Quang Phác cũng được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Kháng chiến hạng Ba.

NSƯT Thạch Bình

Là nữ, lại đảm nhiệm cương vị Phó Đoàn, Nghệ sĩ Nguyễn Thị Minh Thông, 77 tuổi đã vượt lên khó khăn của thời gian và tuổi tác, thu xếp công việc gia đình, để ghé vai cùng với lãnh đạo Đoàn tổ chức hoàn thành nhiều chuyến đi sâu sắc, để lại ấn tượng sâu sắc đối với các nghệ sĩ và người dân địa phương. Bà từng được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Kháng chiến chống Mỹ cứu nước hạng Ba. Với các ca khúc sống mãi với thời gian, qua giọng hát Minh Thông đã truyền đến khán giả sức sống tươi mới và bao cảm xúc lắng đọng, đi sâu vào lòng người: “Mẹ yêu con”, “Màu hoa đỏ”, “Bóng cây Kơ nia”, “Quê hương tuổi thơ tôi”, “Nổi lửa lên em”, “Lời ru trên nương”, “Lời anh vọng mãi ngàn năm”, “Một mùa xuân nho nhỏ”, “Sóng đàn Thăng Long”, “Bài ca quê hương”, “Quảng Bình quê ta ơi”, “Bắc Kạn quê em”...

Một tiết mục của Đoàn 19/5

Ngoài ra, các các nghệ sĩ múa và ca như: NSƯT Thạch Bình, Nguyễn Thị Quỳnh Liên, Xuân Theo, Thúy Mỵ, Phan Huấn, Trần Huy Ngọc, Nguyễn Thúy Tình, Vương Thị Hồng, Cung Đình Quýnh, Trần Kim Phụng… đã dầy công vun đắp, chung tay xây dựng hình ảnh và thương hiệu của Đoàn Nghệ thuật 19/5 sáng mãi với thời gian.

NCT tỉnh Thanh Hóa chào đón Đoàn

Chia sẻ với phóng viên về “bí quyết” đi đến thành công hôm nay, Nghệ sĩ Minh Thông phấn khởi nói: Đó là nhờ tinh thần đoàn kết, anh chị em nghệ sĩ trong đoàn đã chung một ý chí, chung tay xây dựng khối đoàn kết tập thể vững mạnh. Thường xuyên phát huy bản chất truyền thống “Bộ đội Cụ Hồ” trong lĩnh vực hoạt động nghệ thuật và phong trào thi đua yêu nước. Lãnh đạo Đoàn đã bám sát chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước để xây dựng chương trình nghệ thuật có chất lượng cao, phù hợp đối tượng khán giả NCT và lực lượng vũ trang. Kịp thời động viên khen thưởng, nhân rộng điển hình tiêu biểu trong Đoàn; động viên nghệ sĩ nêu cao trách nhiệm “Tuổi cao - Gương sáng” trong tổ chức và hoạt động của Đoàn. Đặc biệt, Đoàn luôn quán triệt và thực hiện nghiêm sự chỉ đạo của Trung ương Hội NCT Việt Nam trong khi triển khai nhiệm vụ.