Hai bài trên nêu việc UBND huyện Ninh Hải thu hồi đất của 36 hộ dân trái mục đích, không có quyết định, không bồi thường. Tại Văn bản số 4271/UBND -TCĐ ngày 3/11/2015 của UBND tỉnh Ninh Thuận, “Diện tích này, năm 1979 đã đưa vào HTX nông nghiệp, sau khi HTX giải thể, UBND xã Vĩnh Hải thực hiện quản lí cho đến nay…”. Nói như thế để cho là UBND huyện Ninh Hải làm đúng? UBND tỉnh hiểu như vậy là vô cùng sai. Dân đưa đất vào HTX để làm ăn tập thể, khi HTX giải thể, dân có quyền lấy lại đất. UBND xã Vĩnh Hải chỉ có quyền “quản lí”, còn dân sử dụng đất.

Phản hồi của Sở TT&TT tỉnh Ninh Thuận cho rằng “…UBND tỉnh chỉ đạo các ngành chức năng… trả lời cho công dân nhiều lần theo đúng quy định của pháp luật…”. Vậy đúng quy định của pháp luật trong trường hợp này là thế nào? Có thể nói ngay rằng, pháp luật không cho phép chính quyền được trực tiếp quản lí, sử dụng, làm dân mất đất sau khi HTX giải thể. Ngược lại, phải công nhận toàn bộ diện tích ấy thuộc quyền sử dụng của 36 hộ dân, phải trả đất cho người đang khiếu kiện, mới gọi là đúng quy định của pháp luật. UBND tỉnh hiểu sai nghiêm trọng như vậy, thì làm sao chỉ đạo cấp dưới giải quyết đúng?

Quang cảnh cuộc trao đổi ngày 24/7/2019

Còn nói bài viết chưa chính xác về diện tích, thời điểm HTX giải thể thì UBND tỉnh và huyện Ninh Hải cũng không có con số chính xác để so sánh. Đất và giấy tờ về đất bằng chữ Hán do ông cha để lại, dân không biết đọc nên ước lượng là 50ha, chính quyền bảo là gần 40ha thì chưa biết ai đúng. Thời điểm HTX thành lập và giải thể, UBND tỉnh nói, năm 1979 dân đưa đất vào HTX, năm 1992 giải thể, HTX Mỹ Hòa đã bàn giao đất này cho UBND xã quản lí, cũng không có gì làm căn cứ, trong khi người dân khẳng định ở đây chỉ có HTX nghề cá, không có ruộng nên không có HTX nông nghiệp. Tuy nhiên, vấn đề không nằm ở những chuyện vặt này. Giả sử dân có vào HTX, đến khi HTX giải thể, được bàn giao đất, thì UBND xã cũng không được phép sử dụng, vì đất đó không phải do Ban Chủ nhiệm HTX bỏ tiền túi ra mua, nên họ không có quyền giao cho xã.

Việc cho rằng “phóng viên dùng một số tiêu đề từ ngữ… mang tính chủ quan cá nhân theo kiểu quy chụp như “chính quyền làm sai, dân không phục”, “Việc làm của chính quyền là trái pháp luật” hoặc “UBND tỉnh Ninh Thuận mượn cớ HTX để bao che cho huyện Ninh Hải tước đoạt đất của dân”. Phải khẳng định rằng, không phải quy chụp hay chủ quan, tác giả đủ hiểu biết để viết không run tay về những điều này. Hành xử của chính quyền là trái luật, mà phóng viên không dám khẳng định là trái pháp luật hay sao? Không chỉ 36 hộ mất đất, mà hàng vạn người dân nhìn vào, thử hỏi niềm tin vào chính quyền địa phương có còn không?

Ông Trần Kim Lương.

Nếu nói rằng tác giả chỉ thu thập thông tin một chiều từ người dân, không phối hợp với UBND tỉnh để tìm hiểu nên chưa thể hiện sự khách quan… Sự thật thì tác giả và phóng viên của hai báo bạn đã 3 lần đến UBND tỉnh, huyện và cả xã nhưng không được gặp người có trách nhiệm. Phóng viên có để lại thư và số điện thoại, nhưng chỉ một lần nhận được hồi âm của Chánh Văn phòng UBND huyện Ninh Hải. Không gặp lãnh đạo tỉnh, nhưng hồ sơ dân cung cấp đã thể hiện quan điểm và ý chí của chính quyền tỉnh rồi, mà không có sai phạm trong hai bài báo, như thế là khách quan. Nếu UBND tỉnh có thiện chí gặp phóng viên thì vẫn tốt.

Văn bản của Sở TT&TT Ninh Thuận cho rằng: “Phóng viên đã lấy những sự kiện ở địa phương khác để nói sự việc ở Ninh Thuận”. Đúng thế, tác giả từng tham gia các vụ công dân kiện chủ tịch UBND huyện, vì thu hồi đất với lí do đất từng đưa vào HTX, giống như vụ của 36 hộ ở Ninh Hải, nên đã so sánh trong bài viết về Ninh Thuận, mong không còn những vụ kiện tương tự. Sở TT&TT Ninh Thuận cho rằng: “Thông tin mà báo nêu đã tác động không tốt tới dư luận xã hội, tư tưởng của cán bộ và Nhân dân địa phương, làm ảnh hưởng tới quá trình thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, nhất là trong thời điểm tỉnh đang … kêu gọi đầu tư các dự án trọng điểm”. Nếu sợ mất uy tín thì đừng làm sai mà lỡ làm sai rồi thì phải sửa, phải biết tôn trọng dân, phải bảo vệ tài sản của dân. Chính quyền không thể ngược đãi dân rồi trách nhà báo là thông tin bất lợi.

Người dân cho biết, nhiều lần Công an huyện đến trang trại họ nói chuyện xung quanh vụ khiếu kiện này. Bài đăng ngày 24/4/2019 có nêu việc Trưởng Công an huyện Trần Thành Lập bảo dân đừng thuê nhà báo, vì không thể đòi được đất. Đầu tháng 8/2019, nhiều người dân điện thoại cho biết, ông Lập kí giấy mời họ đến làm việc. Mỗi cán bộ công an làm việc với một người dân về vụ khiếu kiện này. Họ bị truy vấn có góp tiền làm quỹ đi kiện hay không? Làm sao mà biết phóng viên Báo Người cao tuổi? Được ai giới thiệu? Biết Báo Người cao tuổi trong trường hợp nào, ở đâu, v.v…? Sau đó Công an huyện còn mời nhiều lần nữa, nhưng họ không đến. Thiết nghĩ, công an có quyền can thiệp đến việc khiếu kiện của dân, nhưng can thiệp kiểu trên là thô bạo và vi hiến. Dân khiếu kiện đúng luật, công an cần hỗ trợ, bảo vệ các quyền lợi chính đáng cho dân (!).

Thiết nghĩ, UBND huyện Ninh Hải làm vậy là sai, lãnh đạo tỉnh Ninh Thuận nên nhìn thẳng sự thật, trả lại đất cho dân. Nếu không hướng cho dân khởi kiện thì đề nghị Thanh tra Chính phủ vào cuộc, xem xét quy định của pháp luật, điều luật nào quy định HTX giải thể, thì chính quyền được “thừa kế” đất của dân? Nếu không được luật quy định thì lập tức trả lại đất cho dân. Đề nghị Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy xem xét cách làm của chính quyền, nhất là UBND huyện Ninh Hải và UBND tỉnh Ninh Thuận. Báo Người cao tuổi luôn đồng hành cùng với những người dân đòi quyền sử dụng đất đúng pháp luật, không đồng tình với cách hiểu, cách làm của một số người có trách nhiệm ở huyện Ninh Hải và tỉnh Ninh Thuận.

Sáng 8/8/2019, nhóm phóng viên có mặt tại khu đất tranh chấp để chứng kiến cuộc cưỡng chế, theo thông báo của UBND huyện Ninh Hải (sau đó bị hoãn). Được biết, chiều 7/8, loa truyền thanh xã Thanh Hải đọc đi đọc lại bài viết cho rằng Báo Ngày mới online xuyên tạc sự thật, kích động dân đòi đất trái pháp luật. Phóng viên đến UBND xã, thì Chủ tịch cho hay, bài viết đó Tuyên giáo Huyện ủy thực hiện, xã không biết. Thiết nghĩ, Tuyên giáo Huyện ủy Ninh Hải nên chấm dứt việc làm trái pháp luật và đạo lí trên.