Thế bí, Thổ Nhĩ Kỳ “tấn công” cả Syria lẫn EU
Quốc tế 05/03/2020 09:41
Chiến dịch Lá chắn Mùa Xuân
Thổ Nhĩ Kỳ ngày 1/3 tuyên bố nước này đã triển khai chiến dịch Lá chắn Mùa Xuân nhằm vào quân đội Syria để đáp trả vụ tấn công của quân chính phủ Syria hôm 27/2 tại Idlib, khiến 34 binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ thiệt mạng. Mục tiêu của chiến dịch Lá chắn Mùa Xuân là chống lại các binh sĩ và quân đội của chính phủ Syria.
Bộ trưởng Quốc phòng Hulusi Akar cũng khẳng định chiến dịch quân sự này không phải nhằm mục đích đối đầu với Nga ở Syria, mà là ngăn chặn các hành vi của chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad, loại bỏ các nhóm cực đoan và ngăn chặn làn sóng di cư từ Syria tràn sang Thổ Nhĩ Kỳ.
Chiến dịch Lá chắn Mùa Xuân được mở màn bằng các cuộc tấn công nhằm vào hàng chục mục tiêu của chính phủ Syria. Các cuộc giao tranh giữa Syria và Thổ Nhĩ Kỳ trong ngày 1/3 đã khiến nhiều máy bay của hai bên bị bắn rơi ở Idlib.
Dòng người tị nạn ở Thổ Nhĩ Kỳ đổ về cửa khẩu Pazarakule, ở Edirne giáp với Hy Lạp, ngày 1/3/2020. Ảnh: AP |
Trong khi đó, Thổ Nhĩ Kỳ và Nga, hai nước ủng hộ các bên đối lập nhau trong cuộc xung đột Syria, đã tổ chức các cuộc đối thoại cấp cao để xoa dịu căng thẳng và để tránh nguy cơ tình hình hiện nay sẽ leo thang thành một cuộc chiến rộng hơn.
Câu hỏi đặt ra là vì sao Nga cho phép Thổ Nhĩ Kỳ “đánh” đồng minh của mình và vì sao Tổng thống Putin đồng ý gặp người đồng cấp Erdogan vào ngày 5/3 ở Moscow mặc dù ban đầu Tổng thống Nga nói rằng ông có các kế hoạch khác?
Có vẻ như cả Moscow và Ankara đều đã chọn “đổ lỗi” cho chính quyền Syria, dường như là vì muốn tránh một cuộc đối đầu trực tiếp mà cả 2 bên đều không muốn. Phản ứng vừa phải của Nga đã củng cố cho nhận định này. Sự tự tin của ông Erdogan cũng chứng minh điều đó khi ông nói về cuộc điện đàm mới đây với Tổng thống Nga: “Tôi đã hỏi ông Putin rằng việc của các ông ở đó là gì? Nếu ông thiết lập 1 căn cứ, thì hãy cứ làm thế, nhưng hãy tránh đường và để chúng tôi đối mặt trực tiếp với chính quyền”.
Mở cửa biên giới
Trong bối cảnh chiến sự căng thẳng ở Idlib, thì thảm kịch nhân đạo đang mở ra ở biên giới Thổ Nhĩ Kỳ với Hy Lạp và có nguy cơ đẩy các nước châu Âu vào một cuộc khủng hoảng nhập cư mới.
Lo ngại làn sóng người tị nạn Syria tràn sang khi chính quyền Tổng thống Assad tiến hành chiến dịch giải phóng Idlib, cộng với sự quay lưng của các đồng minh NATO trong cuộc chiến tại Syria, Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố sẽ để mở các đường biên giới nước này để hàng triệu người tị nạn trong đó có người Syria ở Thổ Nhĩ Kỳ tràn sang châu Âu, bất chấp thỏa thuận năm 2016 với EU.
Theo Tổng thống Erdogan, EU đã không thực hiện thỏa thuận năm 2016 theo đó Thổ Nhĩ Kỳ sẽ chịu trách nhiệm “chăm sóc” gần 4 triệu người (phần lớn là người Syria) tị nạn để đối lấy 6 tỉ euro (6,6 tỉ USD) hỗ trợ tài chính.
Sau tuyên bố “mở cửa” của Thổ Nhĩ Kỳ, hàng nghìn người tị nạn đã tụ tập gần cửa khẩu Kastanies của Hy Lạp. Kênh phát thanh tiếng Arab của Thổ Nhĩ Kỳ TRT Arabi thậm chí đã cung cấp bản đồ cho những người tị nạn với nhiều lộ trình tới biên giới.
Tại Athens, Thủ tướng Hy Lạp Kyriakos Mitsotakis đã phải triệu tập cuộc họp khẩn cấp để thảo luận tình hình căng thẳng ở biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ. Liên minh châu Âu ngày 1/3 cũng đã kêu gọi một cuộc họp khẩn cấp của các ngoại trưởng để thảo luận vấn đề này.
Cựu Đại sứ EU tại Thổ Nhĩ Kỳ Marc Pierini nói với báo giới: “Từ những thông tin mà tôi nhận được, tác động của tối hậu thư (của Thổ Nhĩ Kỳ) sẽ là một thảm họa. Thứ nhất, Thổ Nhĩ Kỳ đã chỉ đường cho người di cư khi nói với họ rằng biên giới đã được mở cửa. Thứ hai, đây là một thảm họa nhân đạo do một nước dàn xếp”. Trong khi đó, theo ông Aykan Erdemir, Giám đốc cấp cao phụ trách chương trình Thổ Nhĩ Kỳ tại Tổ chức Bảo vệ các nền Dân chủ, những gì mà chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đang làm hiện nay cho thấy, họ dường như đang cố tìm lối thoát khi bị “dồn vào góc tường”.